Dünya basınında İsrail-Türkiye krizi

İran devlet televizyonu, haber ajansları ve gazeteler, İsrail'in neden olduğu diplomatik kriz ve sonrasındaki süreci ayrıntılı olarak duyurdu. Haberlerde Cumhurbaşkanı Abdullah Gül, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu'nun İsrail'le ilgili sözlerine de yer verildi.

Devlet televizyonu, ''Siyonist rejim, özür dilemek zorunda kaldı'' ifadesiyle haberi duyururken, İsrail'in özür dilediğine dair yazılı mesajın Ankara'ya gönderildiği belirtildi. Haberde, ''Siyonist İsrail'in, Türk Büyükelçisine ihanetine Türkiye makamlarının sert cevap verdiği'' kaydedildi ve Cumhurbaşkanı Gül'ün, ''İsrail'e ültimatom'' verdiği hatırlatıldı.

Resmi haber ajansı İRNA, Başbakan Erdoğan'ın, ''İsrail'in özür dilediği'' yönündeki açıklamalarına yer verdi. ''İsrail, Türkiye'den özür diledi'' başlığıyla verilen haberde, Ankara'nın İsrail yönetiminden özür talebinin karşılandığı belirtildi.

Fars Haber Ajansı, ''Siyonist rejim, bir kez daha Türkiye'den resmen özür diledi'' başlığını kullandığı haberde, Türkiye'nin Tel Aviv Büyükelçisi Oğuz Çelikkol'u çağırma kararının süreçte etkili olduğu ifade edildi. ''İsrailli yetkililerin, Büyükelçi Çelikkol'a alçak bir sandalyede yer vermesi ve masaya Türk bayrağının konulmaması Türk makamlarını öfkelendirdi'' ifadesini kullanan ajans, İsrail'in genel olarak özür içeren açıklamalarının Türkiye tarafından kabul edilmemesinin ardından ''resmi özür mektubunun'' geldiği hatırlatıldı.

İttilaat gazetesi, ''Türkiye, siyonist İsrail'den özür dilemesini istedi'' başlığıyla verdiği haberde, ''Siyonist yetkililerin, davranışlarıyla Türk Büyükelçisine ihanet ettiği'' belirtildi.

Keyhan gazetesi, ''Tel Aviv, Ankara karşısında geri adım attı ve Türkiye'den özür diledi'' ifadesiyle verdiği haberde, İsrailli üst düzey yetkililerin, Türkiye'den gelen baskılar karşısında, tavır değiştirmek zorunda kaldığına işaret edildi.

İran gazetesi, ''Türkiye Cumhurbaşkanı'ndan İsrail'e ültimatom'' üst başlığıyla verdiği haberde, Cumhurbaşkanı Gül'ün, ''Bugün akşama kadar İsrail'in sorumluları bu işi düzeltirler. Akşama kadar süre verilmiştir'' sözlerine yer verildi. Haberde, ''Türk Büyükelçisine yapılan ihanetin'' Cumhurbaşkanı Gül, Başbakan Erdoğan, TBMM Başkanı Şahin'in yanı sıra diğer siyasi liderlerce de kınandığı ve Türk halkında büyük rahatsızlığa neden olduğu belirtildi.
 

Haaretz: Türk kamuoyu hakareti unutmayacak

Türk Büyükelçisi Oğuz Çelikkol'a yapılan muamele nedeniyle ikili ilişkilerde patlak veren kriz ve Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Ayalon'un özür dileme zorunda kalmasının yankıları sürerken Haaretz gazetesi, asıl ciddi zararının, Türkiye'nin İsrail ile sıcak ilişkilerin temelini oluşturan Türk kamuoyunun İsrail ile ilgili hissiyatına verildiğini vurguladı. Gazete, "Türk kamuoyunu, İsrail'in hakaretini unutmayacak" ifadesini de kullandı. İsrail'in önde gelen gazetelerinden Haaretz, ayrıca İsrail hükümetinin hiçbir üyesinin Türk Büyükelçisine yapılan muameleyi kınamak için medyaya koşmadığına dikkat çekerken, hafta sonunda Türkiye'yi ziyaret edecek Savunma Bakanı Ehud Barak'ın bile bu yönde bir açıklama yapmadığının altını çizdi. Baştan beri Türk Büyükelçine yönelik tavrını sert dille eleştiren Haaretz, "Ayalon krizi" ile ilgili "Türk kamuoyu İsrail'in hakaretini unutmayacak" başlıklı analizinde ilk olarak iktidardaki koalisyon üyelerinin tutumunu değerlendirdi.
 

'Onur daha önemli'

"Bir tek kabine bakanının" Türk Büyükelçisinin Dışişleri Bakan Yardımcısı Daniel Ayalon tarafından tabii tutulduğu muameleyi kınayan bir açıklama yapmak üzere medyaya koşmadığına işaret eden Haaretz, Savunma Bakanı Ehud Barak'ın da bir istisna olmadığına dikkat çekti. Gazete, "Yapılan hakarete rağmen Pazar günü Türkiye'de bir bakana yakışan bir koltukla karşılanmayı uman Savunma Bakanı Ehud Barak bile" diye yazdı. Gazete şöyle devam etti: "Açık ki Türk Savunma Bakanlığı ile İsrail Uzak Sanayi arasında insansız araçlar konusunda bir uzlaşı sağlamak istiyor. Gelecekte de Türkiye ile İsrail sanayi arasında anlaşmaların yapılması için zemin de hazırlamak istiyor.
Ancak onur ve özellikle iktidardaki koalisyon içerisindeki barış daha önemli."

'Türkiye cömertlik göstererek iki gün süre tanıdı'

Türkiye'nin "yakışan bir çömerliği göstererek" İsrail'e bir özür mektubu yazması için iki günlük süre tanıdığını da kaydeden gazete, ancak ikili ilişkilere zararın verilmiş olduğunu da vurguladı. Analizde Türkiye'ye gidecek İsrailli turist sayısının ne kadar azalacağı yada kaç tane anlaşmanın iptal edileceğinin tartışılmasının pek anlamlı olmayacağını belirtilirken Türkiye'nin yılda 26 milyon yabancı turist çektiğinin bunlardan sadece yarım milyon İsrailli olduğuna işaret etti. "Türkiye'yi cezalandırmaya karar veren İsrailli turistler varsa da Suudi turistler sayısı yüzde 226 arttı, İran'dan ziyaretçilerde ise yüzde 88 bir tırmanma görülüyor" diyen gazete, şu yorumu yaptı: "Asıl ciddi zarar, Türkiye'nin İsrail ile sıcak ilişkilerin temelini oluşturan Türk kamuoyundaki derin erozyondur. Türk kamuoyu, temsilcilerine hakaret edilmesine tahammül etmeye hazır değil. Hükümetten memnun olmadığında sokaklara dökülen halktır. Hükümetlerinin politikalarını sevmedikleri zaman bunu açıkça ifade ediyor. Bu, 2003 yılında Erdoğan hükümetinin, Amerika'nın Irak'a karşı Türk hava sahasını kullanmasını müsaade etmesine izin vermeyen ve Gazze operasyonunu protesto amacıyla çok büyük sayılarda sokağa dökülen halktır. Aynı zamanda Yahudileri, Osmanlı döneminden beri tarihi bir müttefik olarak gören aynı Türk halkıdır."

Haaretz, söz konusu temelin, "Türk Büyükelçisine yapılan muamele ile sarsıldığı"nı vurguladığı analizinde bunun Türkleri "Osmanlı padişahlarının yabancı büyükelçilerini aşağılama yöntemlerini anımsattı. Bunun Türk kamuoyu tarafından unutulması çok zor olacak" uyarısını da yaptı.

İsrail basını, özür mektubunu yorumladı: Teslimiyet

İsrail Dışişleri Bakan Yardımcısı Danny Ayalon'un Türkiye Büyükelçisi Oğuz Çelikkol'a yakışıksız davranışına Türkiye'nin tepkisi üzerine gönderilen özür mektubu, İsrail basınında genelde "teslimiyet" şeklinde yorumlandı.

İbranice yayımlanan gazetelerinden Maariv, "Teslimiyet. Ayalon özür diledi. Kriz sona erdi" başlığının altına "Bir sonraki krize kadar" alt başlığını kullandı. Haberde, "Dışişleri Bakan Yardımcısı Ayalon artık o kadar yüksekte oturmuyor. Ayalon, dün (Cumhurbaşkanı Şimon) Peres ve (Başbakan Binyamin) Netanyahu'nun baskılarına boyun eğerek Ankara'ya ikinci bir özür mektubu göndermek zorunda kaldı. Aynen Türklerin istediği gibi: Sizi küçük düşürmek istemedim ve protestonun yansıma ve algılanma şeklinden dolayı özür diliyorum" ifadelerine yer verildi.

İbranice yayımlanan gazetelerden Yisrael Hayom, "İsrail'den Türkiye'ye özür" manşetini kullandı. Bu gazetenin yorumunda, "Türkiye büyükelçisini kameralar önünde aşağılama fikrinin akıl yoksunluğundan başka bir şey olmadığı" vurgulandı.

İbranice yayımlanan gazetelerden Yediot Ahronot, "Teslimiyet ve özür" başlığıyla verdiği haberde, "Gün boyu süren baskılar, telefonlar, ricalar ve malum kelimeyi içeren bir mektup sonucunda Türkiye Büyükelçisi olayı kapandı" ifadelerini kullandı. İsrail radyosuna açıklama yapan Kadima partisi milletvekillerinden Haim Ramon da "Türkiye ile gereksiz bir sürtüşme yaratıldı. Hükümet akılsızca davrandı" diye konuştu.

Olayın batı dünyasına yankıları

Türk Büyükelçisi Oğuz Çelikkol'a yapılan muamele nedeniyle Türkiye-İsrail ilişkilerinde yaşanan son kriz ve İsrail'in özür dilemek zorunda kalması dünyada yankı buldu. Batı medyası, "İsrail ve Türkiye son çatlağı onardı", "İsrail Türkiye'den özür dilemeye zorlandı", "Son atışma alarm yarattı", "İhtilaf, bağları gerginleştirdi" gibi yorumlar yaptı.
 

New York Times: İsrail ve Türkiye son çatlağı onardı

İsrail ve Türkiye, son çatlağı onardı. Birçok kişi, ilişkinin her iki ülkeye çok avantaj sağladığı için vazgeçilmez olduğunu söylüyor ve çoğu analist, son çekişmenin de üstesinden gelineceğine de inanıyor.
 

Times: İsrail Türkiye'den özür dilemeye zorlandı

İsrail, Müslüman dünyasındaki en yakın müttefiki ile olan bağlarını baltalayan son atışmada Türkiye'nin temsilcisinin aşağılanması konusunda özür dilemeye mecbur kaldı.
 

Financial Times: Son atışma alarm yarattı

Son atışma, Türkiye'yi ender bulunan bölgesel bir müttefik olarak gören İsrailli politika yapıcıları arasında alarm yarattı. Ağız dalaşları, ticaret ve turizmin yanısıra askeri ve güvenlik işbirliğini de vuran daha geniş bir kötüleşmenin belirtileridir.

Telegraph: İhtilaf, bağları gerginleştirdi

İsrail, Yahudi devleti ile Müslüman bölgesel güç arasındaki bağları gerginleştiren bir ihtilafta, Ankara'nın Büyükelçisini medya önünde azarladığı için özür diledi. Türkiye, Pazartesi günü Büyükelçi Çelikkol'a yapılan muamele nedeniyle resmi bir özür istemişti.
 

BBC: Türkiye'nin Gazze eleştirileri ilişkileri bozdu

İsrail, aşağılama ile ilgili olarak Türkiye'den özür diledi. Türkiye uzun bir süreden beri İsrail'in müttefikidir ancak Ankara'nın İsrail'in Gazze operasyonu nedeniyle defalarca İsrail'i eleştirmesi üzerine ilişkiler bozuldu.

Deutsche Welle: Özür Türkiye'nin tehdidinin ardından geldi

İsrail, kamuoyu önünde cereyan eden olay nedeniyle Türkiye'den resmen özür diledi. İsrail'in resmi özrü, Türkiye'nin, büyükelçisini geri çekmekle tehdit etmesinin ardından geldi.