'Elektrikte kurulu gücümüz 57 bin MW'ye ulaştı'

Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı (TPAO) sosyal tesislerinde enerji muhabirleriyle kahvaltıda bir araya gelen Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 2012 yılına ilişkin değerlendirmelerde bulundu ve gazetecilerin sorularını yanıtladı. 2012 yılının genel manada iyi geçtiğinin söylenebileceğini belirten Yıldız, 2012 yılında elektrikte 57 bin megavat (MW) civarında kurulu güce ulaşıldığını söyledi.

Bu yıl toplam 4 bin 100 MW'lik kurulu gücün devreye alındığını kaydeden Yıldız, bunun da önemli bir kısmının yenilenebilir enerji kaynaklarından oluştuğunu kaydetti. Yıldız, ''2011 yılında 106 santral devreye girmişken, bu yıl 124 adet yeni santrali devreye almış bulunuyoruz. Bunların toplam değeri 10 milyar liraya yakın. 2012 yılında 8-8,5 milyar lira civarında bir yatırım yapılmasını öngörmüştük'' dedi.

İşletmedeki santral sayısının 643 adetten 767 adede çıktığını bildiren Yıldız, yeni kurulan santrallerin ağırlıkla yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı santraller olduğunu, doğalgaz santrallerinin payının düştüğünü de ifade etti.

Genel anlamda 2012'nin iyi geçtiğini ifade eden Yıldız, özellikle Türkiye'nin büyüyen ve değişen yüzünün enerji sektöründeki bir yansıması olarak son 10 yılda kurulu gücün hemen hemen 2 katına çıktığını ifade etti. Yıldız, 2012'de devreye alınan santrallerle beraber 57 bin megavat civarında bir kurulu güce ulaşıldığını bildirdi. Bu gücün, AB üyesi ülkelerden önemli bir kısmının kullandığının üzerinde olduğuna işaret eden Yıldız, Türkiye'nin büyüyen ekonomisini yine büyüyen enerji sektörü ile güçlendirmeye devam ettiğini söyledi.

Özellikle 2012'de devreye alınan 4 bin 100 megavatın önemli kısmının yenilenebilir enerji kaynağı niteliğinin sevindirici olduğunu dile getiren Yıldız, doğalgazın elektrik üretimindeki payının ise düşmesini istediklerini kaydetti. HES'lerle alakalı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'nın kabul yaptığı bütün santraller için yaklaşık 175 bin km yol katedildiğini ifade eden Bakan Yıldız, 2011'de 106 santral devreye girerken, bu yıl yüzde 16'lık bir artışla beraber 124 santralin devreye alındığını vurguladı. Taner Yıldız, bunların toplam değerinin 8-8,5 milyar lira civarında olması öngörülürken 10 milyar liraya yakın bir rakama ulaşıldığı bilgisini verdi. Geçen yıl bin 232 megavat civarında doğalgaz santralinin devreye alındığını, 2012'de bunun 799 megavat olduğunu anlatan Yıldız, toplam santral sayısının 643'ten 767'ye çıktığını bildirdi.

 

'2013'e dev yatırımla girilecek'

Bakan Yıldız, 2013'e dev bir yatırımla gireceklerini belirterek, şöyle konuştu: ''Eğer bir aksilik çıkmazsa 3 Ocak'ta Afşin-Elbistan Havzası'yla alakalı bir anlaşma imzalıyoruz. Birleşik Arap Emirlikleri'yle beraber yapacağımız ve hükümetlerarası anlaşmaya çevireceğimiz bu yapı, Türkiye'ye toplam 8 bin megavat civarında ek bir kapasite getirmiş olacak. Bu yerli kaynaklarla beraber yapılmış olacak. Özellikle Afşin-Elbistan bölgemizin istihdamı, tekrar yapılanması, sosyal projeleri açısından önemli bir atak sağlamış olacak. Bu da 10-12 milyar dolara çıkabilecek bir proje. Bu açıdan da gayet iyi bir çıkış olarak bunu görüyoruz. Özellikle yerli kömür olması bizi daha da heyecanlandırıyor.''

Gelecek yıl Elektrik Piyasası Kanunu, Doğalgaz Piyasası Kanunu, Türk Petrol Kanunu, Petrol Piyasası Kanunu gibi çalışmaları TBMM'ye sunacaklarını ifade eden Yıldız, bu düzenlemelerin liberalleşen, serbestleşen, dinamik bir nitelik kazanan enerji sektörünü daha da canlandıracağını vurguladı.

Yıldız, kamunun özel sektörle makul oranda paylaştığı bütün bu yetkilerin özel sektörün işini kolaylaştırmada kullanılacağına işaret ederek, ''Çıtayı, özel sektörün payını biraz daha yükseltiyoruz. Bunların yüzde 75'lere ulaşmasını 2013 yılında sağlamış olacağız. Özelleştirme politikalarımızla beraber gerek güç santrallerinin gerek elektrik dağıtım hizmetlerinin özelleştirmesini inşallah bir aksilik olmazsa 2013'te tamamlamış bir Türkiye göreceğiz'' dedi.

2012'nin, tüm zamanların ham petrol fiyatı açısından en yüksek değerden kapandığına dikkati çeken Yıldız, ortalama 110 dolarlık bir fiyatın tarihte olmadığını söyledi. Yıldız, bütün bu maliyetleri vatandaşlara en az yük getirecek şekilde düzenlemeye çalıştıklarını dile getirdi.

Taner Yıldız, 2012'de hayata geçirdikleri projelerden TANAP'ın yerinin ayrı olduğuna, bu projenin ülkedeki istihdamı ciddi anlamda etkileyeceğine vurgu yaptı. Özel sektörden 2013'te de benzer ataklar beklediklerinin altını çizen Yıldız, ''Bütün projelerimizde en fazla dikkat eden yönlerden biri hiçbir projemizde, nükleer güç santralleri de dahil olmak üzere hazine garantisi vermedik. Türkiye, 10 yıl önceki Türkiye değil. Kendi ayakları üzerinde duran bir enerji sektörü oluşturmaya gayret ettik'' diye konuştu.

Bakan Yıldız, Türkiye'deki petrol ürünlerinin fiyatlarına yönelik soru üzerine, 2012 yılında petrol ürünleri üzerinden oluşan verginin 46 milyar liranın üzerinde olduğunu söyledi.

2. nükleer santral

2. nükleer santral konusundaki soruları da yanıtlayan Yıldız, bu konuda Japonya, Güney Kore, Çin ve Kanada'dan 4 firmayla müzakereleri yürüttüklerini anımsattı. Japonya'da hükümet değişiklikleri, Güney Kore'deki cumhurbaşkanlığı seçimlerinin bu süreci etkilediğini anlatan Bakan Yıldız, şu bilgileri verdi: ''Bizim kaybedecek zamanımız olmadığı için ben yıl sonunda da belli açıklamalar yapacağımı söylemiştim. Bugün Güney Kore bu yarışta biraz daha geride kaldı. Güney Kore'nin bu yarıştan biraz daha kopmak üzere olduğunu söylemem lazım. Yeni cumhurbaşkanlığı seçimiyle beraber çok farklı bir teklif getirmedikleri takdirde şu ana kadar yaptıkları teklifin çok geçerli olabilecek bir teklif olmadığını söylemem lazım. Buna rağmen 'bu yarıştan kopmak istemediklerini ve bu sürecin içinde kalmak istediklerini' belirttiler. Bunu kendileri verecekleri teklifle beraber ortaya koyacaklar. Biz Türkiye ekonomisine hiçbir şekilde bir yük olmadan ve hazine garantisi oluşturmadan, hazine garantisi vermeksizin Türkiye'nin en büyük 3 projesini gerçekleştirmiş olacağız: 1. nükleer santral, 2. nükleer santral ve Afşin-Elbistan Kömür Havzası'nın değerlendirilmesi. Bunların toplam değeri 56 milyar dolar ve hiçbirine hazine garantisi vermeyeceğiz. Bize gelen teklif, Güney Kore 'bu manada hazine garantisi verebilir misiniz' dedi, bir hazine garantisi istemek şeklinde olursa, bu bizim kırmızı çizgimizdir. Kendi ayakları üzerinde koşabilen bir enerji sektörü için bu şartı kabul etmemiz söz konusu değildir.''

Bakan Yıldız, enerji sektöründeki doğrudan yatırım miktarı konusundaki soru üzerine, Akkuyu Nükleer Santrali için geçen yıl 700 milyon dolar, 2012'de 800 milyon dolarlık ödenmiş sermaye aktarıldığını, 2013'te bu rakamın 2,4 milyar dolara çıkmasını beklediklerini bildirdi.

 

3 nükleer santral

3. nükleer santralin yer seçimiyle alakalı 1,5-2 yıllık bir çalışma olduğunu anlatan Taner Yıldız, şöyle konuştu: ''Çalışma minimum 4-5 yerde yapılacak ve 2. nükleer santralin ilanından sonra o firmanın bu çalışmayı da yapmasını isteyeceğiz. Burada kaybettiğimiz yaklaşık 1-1,5 yılı, Fukuşima kazasından sonra Japonya'nın teklifinin bir nevi askıya alınmış olması, oradaki hükümetlerin değişiyor olması, onların teklifini çok ciddi manada etkiledi. Biz burada kaybettiğimiz süreyi 3. nükleer santralin yerinin tespitiyle beraber telafi etmeyi düşünüyoruz. 2. nükleer santrali yapacak firma, bu çalışmayı da yapabileceklerini tekliflerinin arasına koyuyor. Bu ayrı bir mühendislik çalışması. 2. nükleer santrali alacak firmanın 3. nükleer santralin yer seçimiyle alakalı mühendislik çalışmasının içerisinde de olacağını söylemek istedim. Yoksa 3. nükleer santrali de ikinciyi alana vermek gibi bir şey söz konusu değil. O apayrı bir süreç ama onun için de teklif vermek isteyen firmalar olabiliyor. O şu andaki konumuz değil. Biz 2023 yılında Türkiye'nin bu hedeflerinde 1. ve 2. nükleer santralin işletmeye alındığı, 3. nükleer santralin de inşaatının devam ettiği bir Türkiye görmek istiyoruz.''

Taner Yıldız, santralin yapılacağı yer konusunda ''güçlü olan yer'' denildiğinde spekülatif konuların açılacağını ve bunun doğru olmayacağını söyledi. Yıldız, ''İğneada bunların arasında var mı? sorusuna karşılık, ''İsimler arasında geçiyor'' dedi.

'Santraller tek tek elden geçirilecek'

Kamuya ait elektrik santrallerinin giderek yaşlandığını kaydeden Yıldız, 1970'li yıllardan beri yapılan santrallerin tek tek elden geçirileceğini ve çevre şartlarına uygun hale getirileceğini bildirdi. Özellikle kömür santrallerinin rehabilitasyonu konusunda 6-7 yıldan beri devam eden süreci daha da güçlendirmek istediklerini belirten Yıldız, Afşin-Elbistan A santralinin 13 yıldır yargı sürecinde bulunduğunu, buradaki hukuki durumun da netleştirilmesinin ardından, santralın rehabilitasyonunun yapılacağını söyledi. Afşin Elbistan B'de hava temizliğiyle alakalı elde edilen çalışmaların mutlaka A santrali için de gerekli olduğunu vurgulayan Yıldız, ''Hukuki engelleri aştıktan sonra ve sağlam bir zemin oluşturduktan sonra 2013 yılının ikinci çeyreğinde bunu karara bağlamamış olmamız ve o gecikmeyi mutlaka telafi etmemiz gerekiyor'' diye konuştu.

Bölge halkının, çiftçisinin zarar görmemesi için şu anda Afşin-Elbistan A'yı çok çalıştırmak istemediklerine işaret eden Yıldız, ''Arkadaşlar önceki yıl 21 milyon liralık bir tazminat getirmişlerdi oradaki oluşan zarar için. Bu çiftçimizin hakkı, ödenmesi lazım geldiği konusunda arkadaşlara talimat verdim. Biz çevreye saygılı ve çevreyle beraber bu işleri yapacağız. Çevreye uygun olmayan projeler varsa mutlaka bu konudaki çalışmaları yapacağız'' dedi.

 

İran'dan alınan ham petrol

TÜPRAŞ'ın İran'dan aldığı petrol oranıyla ilgili ikinci muafiyet döneminin 3 Aralık 2012 tarihinde sona erdiğinin hatırlatılması üzerine Yıldız, TÜPRAŞ'ın İran'dan ham petrol almaya devam ettiğini kaydetti. Bakan Yıldız, ''İkinci istisna dönemi olan, yani istisnaların arasında Türkiye'nin de bulunduğu ve 6 ay süreyle istisna oluşturulan yapının biz bir müddet sonra tekrar gündeme getirilip uzatılacağı kanaatindeyiz. Çünkü Türkiye bir kısım Avrupa ülkeleri gibi ihtiyacının yüzde 3-5'ini İran'dan alan bir ülke değil. Geçen yıl ihtiyacının hemen hemen yarısını İran'dan alıyordu, o yüzden bizim için önemli bir ithalat noktasıdır'' diye konuştu.

Yıldız, İran'dan ham petrol alımı konusunda düşürülen miktarın da Libya, Suudi Arabistan, Rusya gibi ülkelerden telafi edildiğini söyledi. İran'dan alınan doğalgazla ilgili bir gelişme olup olmadığı sorusuna Yıldız, Türkiye'nin ihraç ettiği doğalgazın yüzde 18-20'sinin İran'dan karşılandığını belirterek, ''Orada herhangi bir geri adım atmamız söz konusu değil, bizden de böyle bir geri adım zaten istenmedi'' yanıtını verdi.

 

Doğalgaz arzında sıkıntı yok

Kış döneminde doğalgaz arzında bir sıkıntı yaşanıp yaşanmadığının sorulması üzerine Yıldız, kış şartlarında doğalgaz arzında vatandaşlar açısından bir sıkıntı bulunmadığını ve vatandaşların doğalgazı rahatlıkla kullanabileceğini vurguladı. Yıldız, gün ışığından daha fazla yararlanmak amacıyla sürekli yaz saati uygulamasının kalması konusunu Bakanlık olarak gündeme getirdiklerini hatırlatarak, konuyla ilgili 3-4 bakanlığın çalışmalarının devam ettiğini ve uygulamanın bir süre daha kalabileceğini ifade ettiklerini söyledi. Yıldız, ''O yüzden biz bu konuyu Enerji Bakanlığı olarak gündemimizden çıkartıyoruz. Yaz saati uygulaması yapılacaksa buna kararı Bakanlar Kurulu verecek, kaldırılacaksa da Bakanlar Kurulu karar verecek'' ifadelerini kullandı.

Bir gazetecinin ''Kış ayları nedeniyle bazı büyük sanayi kuruluşlarının gaz sıkıntısıyla alakalı konuları gündeme geliyor, bunlar giderildi mi?'' şeklindeki soru üzerine Yıldız, şöyle konuştu: ''Bundan 2 hafta kadar önce bir açıklamada bulunmuştum, (doğalgaz ihtiyacı olan ve bunu tedarik edemeyen bir sanayicimiz varsa gelsin biz tedarikini sağlayacağız) demiştim. Bunun üzerine Ankara Sanayi Odası Başkanı sayın Nurettin Özdebir, OSBÜK olarak kendilerinin 1 milyar metreküp civarında ihtiyacının olduğunu söylemişlerdi. Dün kendisiyle konuştum, (herhangi bir eksiğiniz var mı?) dedim. (Çok teşekkür ederim, şu anda kontrat yapmayan herhangi bir kuruluşumuz yok) dedi. Erdemir de BOTAŞ'la kontratını imzaladı. Dün Cezayir'de bir ekibimiz vardı, bugün de ben Cezayirli meslektaşımla bir telefon görüşmesi yapacağım. O telefon görüşmesinde spot alımların, özellikle Ocak-Şubat aylarında mutlaka takviye edilmesini istiyoruz. Ben kış aylarında 30-40 santimetre kar yağmışken, sıcaklık eksi 15 dereceye düşmüşken (hiçbir şey yok arkadaşlar) diyerek bahar ayı muamelesi yapmam. Kış şartlarında bir kısım olumsuzluklar olabiliyor. Elektrik kesintileri olabiliyor, kış şartlarında sıfır problem beklemeyin. Ama hepsi telafi ediliyor.''

 

Altıncı yakıt 'tasarruf'

Bakan Yıldız, enerji verimliliği ve tasarrufuyla alakalı çalışmaların 2013 yılında da devam edeceğini belirterek, en ucuz enerji kaynağının enerji verimliliği olduğunu ve 6. yakıt olarak enerji verimliliğinin Türkiye'de kullanılmasının doğru olduğunu söyledi. Türkiye'nin 2023 yılına kadar enerjide yüzde 20'ler civarında bir tasarruf imkanı bulunduğuna dikkati çeken Yıldız, yıllık olarak da Türkiye'de 15 milyar liralık tasarruf miktarı bulunduğunu kaydetti. İnsanların ödediği faturaların tasarruf yaptığı oranda azalabileceğine işaret eden Yıldız, ''Kendileri için küçük ama Türkiye için büyük adım atabilirler. Tasarrufla ilgili eğitimi kreşten başlayacak Milli Eğitim müfredatına sokmak istiyoruz'' diye konuştu.

Sokak aydınlatmasında da led lambalar sayesinde ciddi bir tasarruf imkanı bulunduğunu anlatan Yıldız, TBMM'den Enerji Bakanlığı'na geçen yolda sokak lambalarının led lambalara dönüştürüldüğünü, bu sayede yüzde 41'ler seviyesinde tasarruf edildiğini kaydetti.

Çantacılara geçit yok

İster yenilenebilir enerji kaynakları isterse diğer konularda gerçek yatırımcıyı desteklediklerine işaret eden Yıldız, lisans almış, belli bir süre geçmesine rağmen yatırıma başlamamış lisans sahiplerine bir kısım yaptırımlar geleceğini açıkladı.
Yıldız, ''Eğer lisans ticareti yapmak istiyorlarsa buna çok sıcak bakmadığımızı söylemem lazım. Yatırım yapmayacaklarsa ya lisanslarını iade etsinler, yok geri iade etmiyorlarsa Elektrik Piyasası Kanunu çıktıktan sonra 6 ay içerisinde verdiğimiz bağlantı görüşünü tekrar geri çekmeyi düşünüyoruz'' diye konuştu.

Elektrikte denetim yetkisinin EPDK'dan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı'na aktarılmış olmasının altyapı çalışmalarının tamamlandığını bildiren Yıldız, 1 Ocak 2013 tarihinden itibaren denetimde Enerji Bakanlığı'nın, TEDAŞ'ın, EPDK'nın, özel şirketlerin birlikte bulunduğu bir denetim mekanizmasının öngörüldüğünü söyledi.

 

Suriye'ye verilen elektrik

Türkiye'den Suriye'ye ihracat edilen elektrik enerjisi konusunda da açıklamalarda bulunan Yıldız, Suriye'nin her günün bir önceki günden daha kötü olduğunu, Suriye vatandaşlarının giderek karanlığa gömüldüğünü ifade etti. Yıldız, ''Biz Suriye'ye istemeleri halinde elektrik vereceğiz, ama artık onlarda ne şevk var ne de elektrik alabilecek altyapıları kaldı. Uçaktan bombalanan fırınların olduğu bir yerde elektrikten söz etmek artık söz konusu olmaz'' dedi.

Kerkük-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı

Kerkük-Ceyhan Ham Petrol Boru Hattı'nın Kuzey Irak tarafından daha az petrol verilerek devam ettirildiği konusunun bugün basına da yansıdığını belirten Yıldız, konuyla ilgili şu değerlendirmelerde bulundu: ''Biz bu meselenin içerisine girmeyiz arkadaşlar. Kuzey Irak ile Merkezi Irak Yönetimi arasında para ödenmemesi nedeniyle durdurulan bir petrol akışından bahsediyoruz. O hattan normalde 400-420 bin varil civarında günlük akışın, dün 350 bin variller civarında gerçekleştirildiğini gördük. Belki bir miktar daha azalabilir. Biz oradan petrol geçiyor olması halinde bunu taşıyabileceğimizi deklare ediyoruz. Ama hattı ne kadar besleyebilecekleri onların problemidir. Biz bu kapasiteyi artırmak için gerek Kuzey Irak gerekse Merkezi Irak hükümetiyle her zaman görüşmeye açık olduğumuzu deklare ediyoruz ve o boru hattı da daima açık olacak aktarım için. Bu hat ne kadar çalışırsa Irak'ın normalleşmesine o kadar katkı konulmuş olacak.''

Bir gazetecinin ''Yeni yıldan ne bekliyorsunuz?'' sorusu üzerine Yıldız, yeni yılda Suriye'de iç savaşın sona ermesini temenni ettiğini bildirdi. Yıldız, ''Suriye'de bu iç savaş devam ederken insanın huzur içinde olma ihtimali yok. 2013'de en büyük beklentim o iç savaşın Esed rejiminin gitmesiyle birlikte sükunete kavuşması olacaktır'' dedi.

Istranca'da 2. ve 3. tespit kuyuları açılacak

TPAO'nun Istranca'da yaptığı çalışmalara da değinen Yıldız, Istranca'da şu ana kadar bulunan doğalgaz rezervlerinin biraz daha üzerinde bir rezerv öngörüldüğünü ve bölgeye ikinci ve üçüncü tespit kuyularının açılmasına karar verildiğini söyledi. Bakan Yıldız, KKTC'de karada ikinci kuyunun da 2013 yılı içinde açılacağını sözlerine ekledi.