Emeklilere kredili kömür satışı iptal edildi

İstanbul İşçi- Memur-Bağ-Kur Emeklileri Derneği Genel Başkanı Hamdi Öz'ün Danıştay 10. Dairesi'ne açtığı davada karar verildi. Mahkeme, mülga Sosyal Sigortalar Kurumu'na yapılan çeşitli başvurularla emekli derneklerine üye olanlara kredili olarak kömür satışı yapılması talebinde bulunulmasıyla ilgili Hamdi Öz'ün SSK Yönetim Kurulu'nun görev ve yetkilerini açıkça yasada belirtildiği ve bu çerçevede dava konusu kararı alma yetkisinin olmadığı, SSK emeklilerinin aldıkları emekli aylıklarının devir veya temlik edilmesine yasal olanak bulunmadığı, dava konusu karar ile bazı derneklere ayrımcılık yapıldığını ileri sürerek kararın iptal edilmesini istemişti. Mahkeme, Hamdi Öz'ün bu taleplerini değerlendirerek, şu gerekçelerle kabul etti:
"Anayasa'da temel hak ve özgürlüklerin, özüne dokunulmaksızın yalnızca Anayasa'nın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak ve ancak yasayla sınırlanabileceği; bu sınırlamaların, Anayasa'nın sözüne, ruhuna, demokratik toplum düzeninin ve laik Cumhuriyet'in gereklerine ve ölçülülük ilkesine aykırı olamayacağı ifade edilmektedir. Temel hak ve özgürlükler arasında yer alan çalışma hakkı Anayasa'yla güvece altına alınmış, Ayrıca, hukuk devleti ilkesinin doğal sonucu olarak, hiçbir kimse veya organ kaynağını Anayasa'dan almayan bir devlet yetkisi kullanılamayacağını kurala bağlamaktadır. Açıklanan nedenlerle, SSK Yönetim Kurulu'nun 15 Eylül 2005 tarihli kararının iptaline karar verildi."


"Kararla yeni kurulan dernekler bu uygulamayı hayata geçiremeyecek"

Davanın sonuçlanmasının ardından konuyla ilgili bir açıklama yapan Kamu Çalışanları Hak Sendikaları Konfederasyonu(HAKSEN) Genel Başkanı Ayhan Çivi, Sosyal Güvenlik Kurumu(SGK)'dan emekli olan işçilerin üye oldukları derneklere kurumca yapılan kredili kömür satışının usul ve esaslarının belirlenmesine ilişkin SSK Yönetim Kurulu'nun 15 Eylül 2005 tarih ve IX/796 sayılı kararının Danıştay 10. Dairesi tarafından iptal edildiğini belirtti. Çivi, SSK Yönetim Kurulu tarafından alınan 15 Eylül 2005 tarihli karardaki, üyelerine kredili kömür satışı yapılabilmesi için derneğin "en az yüzde 35 oranında Türkiye genelinde şubelerinin teşkilatlanmış olmaları" ve "Kurumca gelir/aylık ödenen toplam emekli, dul ve yetim sayısının en az yüzde 1 üyeye sahip bulunmaları" şartının Danıştay tarafından iptal edildiğini söyledi.

Söz konusu kararda belirtilen şartları taşıyan derneklerin, üyelerinin aylık veya gelirlerinden üyelik aidatlarını otomatik olarak kestirme hakkına da sahip olduğunu vurgulayan Çivi, "Karara göre yeni kurulan derneklerin üyelerine kredili kömür satışı yapmaları ve üyelik aidatlarının aylık veya gelirlerinden otomatik olarak kesilmesi mümkün olamamaktadır. Diğer bir deyişle dernekler arasında haksız rekabet yaratmaktadır. Zaten dava da bu gerekçelerle açılmıştır" dedi. Karardaki kriterlerin hukuka uygun bulunduğunu kaydeden Çivi, ancak SSK tarafından emeklilere ödenen aylık, gelir veya yardımlardan yasada belirtilen kesintiler dışında herhangi bir kesintinin yapılabilmesi için emeklinin yazılı muvafakatinin istendiğini vurguladı.


Hak sahiplerinin muvafakatı gerekli

Çivi kararın, SSK'ye tabi personele iş kazalarıyla meslek hastalıkları, hastalık, analık, malullük, yaşlılık ve ölüm hallerinde sosyal sigorta yardımları sağlamak amacıyla yürürlüğe konulan 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu'nun 121. maddesinde, 506 sayılı Yasa gereğince bağlanacak gelir veya aylıklar ve sağlanacak yardımların, nafaka borçları ve bu yasanın 80'nci maddesine göre takip ve tahsili gereken alacaklar dışında haciz veya başkasına devir ve temlik edilemeyeceği gerekçesiyle alındığını ifade etti.


Mülkiyet hakkına aykırı

Yasanın öngördüğü şartları taşıyıp kurumdan gelir veya aylık alanlara ödenen gelir veya aylıklar ile sağlanacak yardımların, mülkiyet hakkı kapsamında bulunmaları nedeniyle, bu konuda muvafakatleri alınmaksızın kesilmeleri, devredilmeleri veya temlik edilmelerinin olanaksız olduğuna değinen Çivi, "Kurumdan gelir ve aylık alanların, Anayasal güvenceye sahip mülkiyet hakkı kapsamında bulunan gelir veya aylıklarının, kendilerinin yazılı muvafakati alınmaksızın kesinti yapılmasına yol açan karar hukuka aykırı bulunmuştur" diye konuştu.