Enerji verimliliğinde neredeyiz? (24.08.2014)

Enerji verimliliği, en önemli gündem maddelerinden biri. Özellikle Türkiye gibi enerji konusunda dışa bağımlı ülkelerde çok daha bilinçli bir atılım gerekiyor. ENVER Genel Başkanı İbrahim Çağlar, enerji verimliliğinin artırılması doğrultusunda yapılan çalışmaların, enerjisinin neredeyse dörtte üçünü ithal eden Türkiye için bir anlamda bir bağımsızlık mücadelesi olarak değerlendirilebileceğini söylüyor. Enerji Verimliliği Derneği (ENVER), enerjinin etkin ve verimli kullanılabilmesi için farkındalık oluşturmak amacıyla kuruldu. Bilimsel ve teknik araştırmalar yaptırmak ve sonuçlarını kamuyla paylaşmak, bu yolda yapılması gerekenleri artırmak öncelikleri arasında. ENVER, oldukça güçlü bir yönetime ve sağlıklı projelere sahip. Enerji verimliliğinin tüm dünyada önem kazandığı şu dönemde, yapılan ve yapılacak çalışmalar çok önemli. ENVER Genel Başkanı İbrahim Çağlar, enerjiyi verimli kullanmak için geliştirilen çalışmaların arttığını, ama yine de istenilen düzeye gelinemediğini söylüyor. İşte anlattıkları...

 Öncelikle enerji verimliliğinde biz neredeyiz diye sormak gerek?

Enerjiyi verimli kullanmak için yapılan uygulamalar her geçen gün ivme kazanıyor. Ancak bazı ülkelerle karşılaştırıldığında enerji verimliliği konusundaki yatırımlar istenilen düzeye gelmedi. Yine de gelişmeler umut verici. Bu bağlamda, daha etkin tedbirlerin alınması, somut hedeflerle desteklenmiş bir politika seti belirlenmesi ve kamu, özel ve sivil toplumun ortak hareket etmesinin sağlanması amacıyla hazırlanan ve Yüksek Planlama Kurulu ile 2012 yılında yayımlanan Enerji Verimliliği Stratejisi ile 2023 yılına kadar Türkiye’nin enerji yoğunluğunun en az yüzde 20 düşürülmesi hedefleniyor. Söz konusu Belge kapsamında, enerji verimliliği yatırımlarının daha özendirici hale getirilmesi de öngörülüyor.

ENVER, enerjinin etkin ve verimli kullanılabilmesi için farkındalık oluşturmak amacıyla kurulan bir dernek. Peki bu bilinç Türkiye'de ne kadar var? Cari açığın en büyük kalemini enerji faturasının oluşturduğu ne kadar biliniyor?

 2011 yılı birincil enerji tüketimimiz 114.5 milyon ton petrol eşdeğerine (TEP) ulaşmış, toplam birincil enerji ihtiyacımızın ancak yüzde 28’i yerli kaynaklarımız ile karşılanabilmiştir. Sanayide, binalarda ve ulaşımda enerji verimliliğinin iyileştirilmesiyle elde edilecek tasarrufun enerji değeri, yenilenebilir enerji kaynaklarımızdan üretebileceğimiz enerjiden daha fazla. Türkiye'de 2007 yılında yürürlüğe giren Enerji Verimliliği kanunu ve mevzuatlarla çok sayıda çalışma tetiklendi. 2007 yılında 800 civarında olan sertifikalı enerji yöneticisi sayısının 4 bin 700’ü aştığını, eğitim, enerji etüdü ve verimlilik artırıcı proje faaliyetleri yürüten enerji verimliliği danışmanlık şirketi sayısının 30’ları aştığını, sanayide verimlilik artırıcı proje uygulamalarının yaygınlaşmaya başladığını, proje uygulayan ve enerji yoğunluğunu düşüren sanayi kuruluşlarının desteklendiğini, ısı yalıtımı uygulayan binalarda ve enerjiyi verimli kullanan cihaz ve ekipman satışlarında önemli artışların gözlendiğini ve finans sektörünün bu alanda yapılacak yatırımlar için cazip koşullarda önemli fırsatlar sunmaya başladıklarını görüyoruz.

Enerji verimliliğinde devlet nasıl bir destek ve teşvik sağlıyor?

Bizim için en önemli gündem maddesi, geliştirdiğimiz politika, strateji ve mevzuatın etkin şekilde uygulanması. Bu anlamda, enerji verimliliği yatırımlarını özendirici mali tedbirlerin ve sürdürülebilir finansman mekanizmalarının geliştirilmesin en öncelikli konu. Bunun yanısıra, enerji yönetimini, enerji verimliliği hizmet sektörünün ve kurumsal kapasitelerin ve işbirliklerinin geliştirilmesini ve bunun bir iş modeline dönüştürülmesini de önemsiyoruz. Bu konu, birden fazla bakanlığı ilgilendirdiği ve ülke genelinde henüz yeteri düzeyde bir kapasite oluşturulamamasından kaynaklanan bazı sorunlar yaşıyoruz. Belirtmek gerekir ki, bu alanda atılması gereken en önemli adım, enerji verimliliği yatırımlarını cazip kılacak mali tedbirlerin geliştirilmesi.

Belirlenen stratejik hedefler

ENVER Genel Başkanı İbrahim Çağlar, 2012 yılında yayımlanan Enerji Verimliliği Strateji Belgesi'nin etkin kullanılması halinde 2023 yılı için genel hedefin, Türkiye'nin 2011 yılı enerji yoğunluğu değerinin en az yüzde 20 azaltmak olduğunu söylüyor. Bu anlamda belirlenen stratejik hedeflerden bazıları şöyle; Önümüzdeki 10 yıl içinde, her bir sanayi alt sektöründeki indirgenmiş enerji yoğunluğunun yüzde 10'dan az olmamak üzere sektör işbirlikçileri ile belirlenen oranda azaltılması, Türkiye’de karbon ticareti ve karbon borsası alt yapısını geliştirme çalışmaları, ısı yalıtımı ve enerji verimli ısıtma sistemleriyle ilgili çalışmalar, yapı stoğunun en az dörtte birinin 2023 yılına kadar sürdürülebilir yapı haline getirilmesi, Türkiye genelindeki kömürlü termik santrallerinin atık ısı geri kazanımı dahil ortalama toplam çevrim verimlerinin yüzde 45'in üzerine çıkarılması, şehirlerde ulaşım master planlarının hazırlanması ve uygulanması...

Enerji Hanım'dan sonra şimdi de Enerji Çocuk

Enerji Hanım projesi, 2013 yılından bu yana onbinlerce kadına doğrudan ulaşarak evlerde küçük önlemlerle enerji verimliliği sağlanmasını amaçlıyor. Evlerdeki küçük önlemlerle hane başına yılda bir çeyrek altın tasarruf sağlanabilir. Bu, Türkiye geneline yayıldığında, Türkiye'nin enerji harcamalarına ayırdığı 4 milyar TL'lik bütçenin cebe kalması anlamına geliyor. Bu parayla bin adet okul veya 200 adet tam teşekküllü hastane yapmak mümkün. Şimdi de çocuklar aracılığıyla evlerde, okullarda, çocukların bulunduğu her ortamda enerjinin verimli kullanılması için Enerji Çocuk projesi uygulanmaya başlayacak.