Enflasyon yoksulu vurdu

Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) hesaplamalarına göre, yoksul ile zengin enflasyonu arasındaki fark 21.5 puanı buldu. Yoksulların enflasyonu, zenginlerin enflasyonundan 21.5 puan daha yüksek çıktı.
BETAM’ın “Gıda Enflasyonu Yoksulu, Ulaştırma Enflasyonu Zengini Vurdu” araştırmasında şu tespitlere yer verildi:

-Nisan 2017-Nisan 2019 döneminde gıda fiyatlarında ortaya çıkan ve kamuoyunda etki yaratan büyük artışlara rağmen zengin ve yoksul enflasyonları arasında dikkat değer bir fark oluşmadı.

-Özellikle gıda ve barınma harcamalarındaki yüksek artışlar yoksul enflasyonunu çok olumsuz etkiledi.

-En düşük harcamaya sahip grupta ortalama hanenin tüketim sepetinin fiyatı (satın alma değeri) yüzde 230 (2.3 kat) artarken, en yüksek harcamaya sahip grupta ortalama hanenin tüketim sepetinin fiyatı yüzde 208.5 (yaklaşık 2.1 kat) arttı. 2003-Mayıs 2017 dönemini kapsayan 14.5 yılda tüketici enflasyonu bariz bir şekilde yoksullar için daha yüksek, zenginler için ise daha düşük oldu.

-Bu farklılaşmada en büyük etken yoksulların tüketim sepetinde yüksek bir paya sahip olan gıda fiyatlarındaki (gıda ve alkolsüz içecekler) güçlü artışlar olurken, bir diğer etken de konuta ilişkin harcamalar kalemindeki (konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar) fiyat artışları oldu.

-En düşük harcama grubunda TÜFE (en yoksul enflasyonu) 2017 Nisan’dan 2019 Nisan’a yüzde 32.44 arttı. En yüksek yüzde 20’lik harcama grubundaki artış (en zengin enflasyonu) yüzde 32.08 olarak hesaplandı.

-2018 gerçekleşen yüksek tüketici enflasyonu reel ücretleri düşürürken, azalan milli gelir ve artan işsizlik ortamında düşük gelirli kesimde kullanılabilir reel gelirler erozyona uğradı.

-Nisan 2017-Nisan 2019 döneminde en yoksulun bütçesinde yüzde 39, en zenginin bütçesinde ise yüzde 18’lik paya sahip konut, su ve enerji fiyat artışı yoksul enflasyonuna 49.9 puanlık katkı yaparken, zenginin enflasyonuna 24.4 puanlık katkı yaptı. Aradaki fark yoksulun aleyhine 25.5 puan oldu. 

Para mutfakta tükendi

-Yoksullar bütçelerinin büyük kısmını gıda, konut gibi zorunlu ihtiyaçlara ayırırken, en zengin yüzde 20’lik dilimde bu ihtiyaçlar bütçenin çok daha sınırlı bir kısmına karşılık geldi.

-En zengin yüzde 20’lik kesim, ulaşım, giyim ve ayakkabı, eğlence ve kültür, eğitim, ev aletleri ve mobilyaya yoksullara göre bütçesinde daha fazla yer veriyor. 2017’de en yoksul kesim bütçesinin gıda kalemine ayırdığı pay yüzde 31, konut kalemine ayırdığı pay yüzde 39 olurken, aynı kalemler için en zengin kesimin bütçesinden ayırdığı pay sırasıyla yüzde 13 ve yüzde 18 oldu. Zengin kesimin ulaştırma harcamalarına ayırdığı pay yüzde 29 oldu. Ulaştırmanın yoksulun sepetindeki payı yüzde 5.0 düzeyinde kaldı.

-Gıda ve alkolsüz içecekler en yoksul kesimin enflasyonuna 45.9 puanlık katkı yaptı. Gıda kalemindeki enflasyon farkı yoksulun 24.4 puan aleyhine oldu.