Eski eşinin soyadı izne tabi

Muğla 2. Aile Mahkemesi, baktığı bir davada 'kocanın, koşulların değişmesi halinde bu iznin kaldırılmasını isteyebileceğine' ilişkin hükmün Anayasa'ya aykırı olduğu kanısına vararak, iptal istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Davayı esastan inceleyen Anayasa Mahkemesi, iptal istemini reddetti. Mahkemenin ret gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Kararın gerekçesinde, bir kimsenin kimliğinin belirlenmesinde en önemli unsur olan soyadının, vazgeçilmez, devredilmez, feragat edilmez ve kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkı olduğu ve yasayla özel olarak korunduğu belirtildi. Türk Medeni Kanunu'na göre kadının, doğumla aldığı soyadını evlenince terk etmek ve kocasının soyadını almak zorunda olduğunun belirtildiği gerekçede, boşanma halinde kadının evlenmeden önceki soyadını alacağının öngörüldüğü kaydedildi. Gerekçede, kadının boşandığı kocasının soyadını kullanmaya devam etmek istediğinde bunu boşanma davasıyla veya boşanma hükmünün kesinleşmesinden itibaren bir yıl içinde mahkemeden talep etmesi gerektiği anımsatıldı.
 

Amaç boşanan kadının dava hakkını engellemek değil

Soyadının yasayla özel olarak korunduğunun kaydedildiği gerekçede, kocasının soyadını kullanmaya izin alan kadının bu iznin kaldırılmasını talep edebileceğine dair bir düzenlemenin bulunmadığı kaydedildi. Yasada, boşanan kadına soyadı kullanımına dair verilen iznin kaldırılmasını sadece kocanın talep edebileceğinin belirtildiğinin vurgulandığı gerekçede, düzenlemenin amacının boşanan kadının dava hakkını engellemek değil, koşulların değişmesi halinde bu durumdan doğrudan etkilenecek olan kocaya imkan tanınması için öngörüldüğü belirtildi. Gerekeçede, "Soyadının vazgeçilemez, devredilemez, kişiye sıkı surette bağlı bir kişilik hakkı oluşu, kadınların dava açmalarını engelleyici bir kısıtlama bulunmaması ve bu davayı da sadece kocanın açabileceğine dair emredici bir hüküm bulunmaması karşısında kocasının soyadını kullanmaya izin alan kadının, koşulların değişmesi, menfaatinin kalmaması veya haklı nedenlerin varlığı halinde verilen bu iznin kaldırılmasını Türk Medenî Kanunu'nun 173. maddesi uyarınca isteyebileceği ortadadır. Nitekim Yargıtay içtihatlarında da boşanan kadının, soyadı kullanımına dair verilen iznin kaldırılmasını isteyebileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla boşanan kadının, "boşandığı kocasının soyadını taşımaya izin" kararının kaldırılmasını isteyebilecek olması dikkate alındığında itiraz konusu kuralın Anayasadaki eşitlik ilkesine ve hak arama hürriyetine aykırı bir yönünün bulunmadığı açıktır" denildi.