''Gerçek ilerleme yapma zamanı''

Kıbrıs'ta iki lider tarafından sürdürülen müzakerelerden cesaret aldığını ve özel Kıbrıs danışmanı Alexander Downer'ın iki taraf arasındaki bu sürece dahil olduğunu ve söz konusu diyaloğu kolaylaştırdığını belirten BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, müzakerelerin devam etmesini umut ettiğini kaydetti.

Liderlerin müzakerelerin ilk turunu bitirdiklerini ve ikinci tura birkaç hafta önce başladıklarını hatırlatan Ban, ''Şimdi iki liderin ilerlemek için daha ciddi bir şekilde gerekli uzlaşmayı ve esnekliği gösterme zamanıdır'' diye konuştu.

Müzakerelerin ilk turunun sonucunda iki liderin ''karşılıklı güven ve bağlılık temelinde iyi bir siyasi hava'' yarattıklarını belirten Ban, ''Şimdi onların (iki liderin) gerçek bir ilerleme, esneklik gösterme ve uzlaşmaya varma zamanlarıdır'' dedi.

İran

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) müfettişlerinin bu hafta İran'da Kum yakınlarındaki yeni uranyum zenginleştirme tesisini denetlemelerinin ''olumlu bir adım'' olduğunu belirtti.

Ban Eylül ayında BM'de İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad ile bir araya geldiğini anımsatarak ''İran'ı bu adımı atmaya, UAEK ile tüm önemli konularda tam işbirliği yapmaya teşvik etmiştim'' diye konuştu.

Ban açıklamasında UAEK tarafından dağıtılan, Tahran'daki araştırma reaktörüne yakıt sağlamaya yönelik taslak anlaşmaya da dikkati çekerek, bu belgenin kabulü halinde önemli bir güven arttırıcı önlem olacağını ve bunun İran ile 6 ülke (İngiltere, Fransa, Almanya, ABD, Rusya ve Çin) arasında devam eden müzakerelerde daha fazla ilerleme sağlanmasına yardımcı olabileceğini belirtti.
 

Afganistan

Ban Afganistan'ın başkenti Kabil'deki BM misafirhanesine yapılan saldırı nedeniyle bugünün BM için ''son derece zor ve acı bir gün'' olduğunu söyledi. Saldırı sırasında misafirhanede en az 25 BM çalışanının bulunduğunu belirten Ban, son bilgilere göre 5 BM çalışanın öldüğünü ve 9'unun da yaralandığını kaydetti.

Korkunç saldırıyı kınadığını ve ölenlerin ailelerine baş sağlığı dilediğini ifade eden Genel Sekreter, ''Biz hiçbir zaman yılmayacağız, Afgan halkının yanında olmaya ve işimizi yapmaya devam edeceğiz, özellikle de Afgan hükümetine ve halkına ikinci tur başkanlık seçimlerinde yardımcı olmayı sürdüreceğiz'' diye konuştu.

BM'nin güvenlik mekanizmalarını gözden geçireceğini ve güçlendireceğini söyleyen Genel Sekreter, ''Personelimizi korumak için gerekli tüm önlemleri alacağız'' dedi. Afganistan'da ikinci tur seçimlerin 7 Kasım'da yapılacağını anımsatan Ban, zorlukların yaşanacağını, ancak hileye izin vermeyeceklerini, bunun için çalışacaklarını söyledi. Ban Afganistan'da seçimlerde yarışacak Abdullah Abdullah ve Hamid Karzai'yi de anayasaya ve hukuka bağlı kalmaya çağırdı ve adaylardan, Afgan halkını seçimlere katılmaya teşvik etmelerini istedi.

Ban, Pakistan'ın Peşaver kentinde düzenlenen terör saldırısı dolayısıyla da üzüntülerini dile getirdi.

Irak

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun, siyasi yardımcılarından Oscar Fernandez-Taranco'yu Irak'a göndereceğini söyledi. Genel Sekreter Ban Irak'ın başkenti Bağdat'ta 3 gün önce düzenlenen intihar saldırısında yüzlerce insanın öldüğünü ve yaralandığını belirterek, şiddetin amacının Irak'taki masum insanları ve ülkenin kırılgan demokrasisini bozmayı hedef aldığını söyledi.

Irak hükümetinin 19 Ağustos'ta ülkede düzenlenen bombalı saldırıların ardından yaptığı talep doğrultusunda yardımcılarından Oscar Fernandez-Taranco'yu Irak'a göndereceğini bildiren Ban, Taranco'nun Irak'ın güvenliği ve egemenliğini ilgilendiren konularda ön danışmalarda bulunacağını bildirdi.

Ban, Irak'taki bombalı saldırılarla ilgili olarak soruşturma açılıp açılmayacağının ve Taranco'nun Irak'ta tam olarak ne yapacağının sorulması üzerine ise Irak hükümetinin bu yönde bir talebinin olduğunu belirtti, ancak soruşturma açmak için elinde Güvenlik Konseyinden alınan böyle bir görev yetkisinin bulunmadığını vurguladı. Ban, soruşturma açılmasına yönelik ısrarlı sorular üzerine öncelikle yardımcısı Taranco'nun Irak'ta görüşmelerde bulunacağını belirterek, bu konuda daha fazla bilgi veremeyeceğini kaydetti.

Taranco'nun Suriye'ye gidip gitmeyeceğine yönelik bir soru üzerine ise Ban, yardımcısının Irak'taki ön görüşmelerinin ardından ne yapılacağına ''bölgedeki ülkelerle yakın danışmalar yapılarak'' karar verileceğini söyledi.

Goldstone raporu

Genel Sekreter Ban, İsrail ve Hamas'ı Gazze'de Aralık 2008-Ocak 2009 tarihlerindeki çatışmalarda savaş suçu da dahil uluslararası insani hukuk kurallarını çiğnemekle suçlayan Goldstone raporuyla ilgili olarak ise Cenevre'deki İnsan Hakları Konseyinin raporu BM Genel Kuruluna gönderdiğini ve Genel Kurulun da raporun verilerini ve tavsiyelerini görüşeceğini belirtti.

Genel Kurulun yakında bu konuda bir görüşme yapacağını hatırlatan Genel Sekreter, hem İsrail hem de Arap ülkeleri temsilcileriyle konuyla ilgili olarak görüşmelerde bulunduğu bilgisini verdi.
Genel Kuruldan çıkacak sonuca göre davranacağını belirten Ban, ilke olarak uluslararası insan hakları ve insani hukuk kuralarının çiğnendiği zamanlarda soruşturma açılması gerektiğini ve suçluların hesap vermeleri gerektiğini söyledi.

Bu konuda İsrail ve Filistin tarafının kendi soruşturmalarını açacaklarını duyduğunu ve bunun olumlu olduğunu belirten Ban, bu konuda elinde başka detaylı bilgi olmadığını ve kendisinin de iki tarafı soruşturma açmaları konusunda birçok kez çağrıda bulunduğunu dile getirdi.
Ban, Gazze'deki çatışmalar sırasında hasar gören BM tesislerinin yeniden yapılmasına yönelik İsrail'den tazminat istenmesine yönelik gelişmelerin sorulması üzerine ise BM'nin yasal danışmanının talebini İsrail hükümetine ilettiğini ve kendisinin de geçen hafta İsrail yetkilileriyle görüşmelerinde konuyu gündeme getirdiğini, İsrail'in konuyu değerlendirdiğini düşündüğünü söyledi.

ISAF'tan destek

Ban ''BM'yi hedef alan Afganistan'daki terör saldırısının ardından BM'nin ikinci tur seçimlerinde Afganistan'a nasıl yardımcı olacağını'' ısrarla soran gazetecilere, BM'nin terör saldırılarından yılmayacağını yineledi. Afganistan'ın devlet başkanı Hamid Karzai'nin Afgan İçişleri Bakanlığı'ndan BM personelinin güvenliğinin güçlendirilmesini istediğini söyleyen Ban, BM'nin de sadece Kabil'de değil, durumun son derece tehlikeli olduğu diğer bölgelerde de personellerinin güvenliklerini gözden geçireceklerini söyledi.

Ban ''Afgan hükümetinin, Afgan güvenlik güçlerinin, hem de Uluslararası Güvenlik Destek Gücü'nün (ISAF) tam desteğini almamız lazım'' dedi.

İklim değişikliği

BM Genel Sekreteri Ban Ki-mun iklim değişikliğiyle mücadele konusunda ise Kopenhag zirvesine 5 hafta kaldığını belirterek ''Tüm ülkeler sera gazı salımlarını azaltmalılar'' dedi. Kopenhag zirvesinin çok önemli olduğunu belirten Ban, bu zirvede Kyoto Protokolü'nün yerine alacak yeni anlaşmayla ilgili olarak uzlaşmaya varılması konusunda ise ''hâlâ iyimser'' olduğunu kaydetti.