Gündem ABD sonrası Suriye

Suriye’de ABD’nin çekilme kararı sonrası tartışmalar ve taraflar arasında görüşmeler sürerken Astana sürecinin garantör ülkeleri Rusya, Türkiye ve İran’ın liderleri bugün Soçi’de buluşuyor. Zirve, Türkiye’nin Rusya ile eylülde imzaladığı İdlib mutabakatının ardından gerçekleştirilen ilk görüşme. Rusya’nın Türkiye’ye Şam hükümetiyle görüşme ve İdlib’de cihatçı örgütlere karşı adım atma çağrılarını yaptığı ortamda gerçekleşecek zirvede Astana ortaklarının önümüzdeki dönemde Suriye’de atılabilecek adımları müzakere edilecek. Cumhurbaşkanlığı’ndan zirveye ilişkin yapılan açıklamada, “Astana platformunun Suriye ihtilafına kalıcı çözüm bulunmasını teminen sahada ve siyasi süreçte yürüttüğü ortak çabalar gözden geçirilecektir” denildi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın zirvede düzenleyeceği temaslarda Rusya ve İran’la ilişkilerin yanı sıra bölgesel konuların da ele alınmasının öngörüldüğü bildirildi.

HTŞ endişesi

Türkiye, Trump yönetiminin çekilme kararını açıklamasının ardından Fırat’ın doğusundaki YPG’nin kontrol ettiği bölgelere operasyon mesajları verse de Rusya’nın böyle bir operasyona karşı olduğu biliniyor. Son olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, geçen ay Moskova’da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesinin ardından Türkiye’nin Suriye hükümetiyle temas kurmasını öngören Adana Mutabakatı’nı gündeme getirmiş, daha sonra Moskova’dan özellikle İdlib’de terör örgütü Heyet Tahrir Şam’ın (HTŞ) güç kazanmasından duyulan endişe aktarılmıştı. Bu süreçte Rusya, Türkiye’ye İdlib’e ortak operasyon teklifinde bulundu, ancak Türkiye’nin Fırat’ın doğusu ve Münbiç’teki YPG’ye yönelik bir operasyonu öncelik olarak gördüğü biliniyor. Rusya, Türkiye ve İran’ın Suriye’deki savaşa barışçıl yollarla çözüm bulunması amacıyla 2017’de başlattıkları Astana süreci kapsamında bugüne kadar üç kere liderler zirvesi gerçekleştirildi. Moskova-Ankara hattında varılan uzlaşı gereği İdlib etrafında oluşturulan silahsızlanma bölgesindeki silahlı gruplar büyük ölçüde İdlib merkezine doğru çekildi ancak mutabakatta hedeflenen “ateşkes rejimi” sağlanamadı. Bu süreçte terör örgütü El Nusra’nın çatısını oluşturduğu HTŞ, “ılımlı” olarak nitelendirilen ve Türkiye’nin de desteklediği silahlı muhaliflere karşı büyük güç kazandı. İdlib’in yüzde 70’inden fazlasında HTŞ kontrolü aldı.

ABD destekli, Ankara’nın terör örgütü saydığı YPG’nin omurgasını oluşturduğu Suriye Demokratik Güçleri’nin IŞİD’in elindeki son toprak parçası olan Bağuz’daki operasyonu sürüyor. Bölgeden kaçışların arttığı bildirildi. Uluslararası ajanslar, kaçanlar arasında çok sayıda Türk, Iraklı ve Rus vatandaşı militanların akrabalarının da bulunduğunu duyurdu. Öte yandan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dün Suriye’nin güneyindeki Kuneytra ilinde bazı bölgelerin tank atışlarıyla vurulmasının arkasında İsrail ordusunun olduğunu doğruladı.