Halit Çelenk İçin...

Çağdaş Hukuk dergisinin özel sayısında “Halit Çelenk’in yaşamı bir tarihtir. Onurlu bir tarih” deniliyordu. Yıllar boyunca mahkeme kürsülerinde demokrasi ve hukuk savaşımı veren, on binlerce demokrasi savaşımcısı kişiye ve kuruma savunmanlık yapan, zaman zaman kendisi de sanık olan, toplumsal-siyasal muhalefetin hep içinde ve en önlerinde yerini alan Halit Çelenk, “insan haklarına dayalı bir hukuk için mücadele eden” direngen bir hukukçumuzdu, “önce insan, sonra hukukçu olacağız” diyen bir hukukçumuzdu. Ama yalnızca bir hukukçu değildi o. Savunmanlığının verdiği söz ustalığını aydınlık düşünceleriyle bütünleştiren ve dil sevgisini de kattığı yazdıklarıyla toplumumuzun hukuk, özgürlük ve demokrasi savaşımına katılan bir düşünce adamı ve düşünceleri doğrultusunda siyasal ve toplumsal savaşımın içinde yer almış bir eylem adamıydı. Hukuk ve demokrasi savaşımımızın yılmaz adlarından biriydi.

Özellikle sıkıyönetim dönemlerindeki savunmanlık görevlerini de onurla yapan bir düşünce ve eylem ustamızdı.

12 Mart öncesinde TİP yönetici ve üyelerinin; Kemal Türkler’in, ABD Büyükelçisi Komer’in arabasını yakan devrimci gençlerin; Sol Yayınları ve Bilim ve Sosyalizm Yayınları’nca çıkarılan kitaplar hakkındaki davaların savunmanlığını yapan Halit Çelenk’in, 12 Mart döneminde üstlendiği davaların bir kısmı DEV-GENÇ, TÖS, Aydınlık, Deniz Gezmiş ve arkadaşları, THKP-C, KÖY-KOOP, Mihri Belli davalarıdır. O, 12 Eylül döneminde de DİSK, TÖB-DER, Barış Derneği, TİP, TSİP, TKP, TDKP, Partizan, TKP-B, Kurtuluş, Halkevleri, TYS, İlhan Erdost, Yeşilyurt köylüleri, İlhami Soysal, Sadun Aren, Nâzım Hikmet’in yurttaşlık hakkı gibi davaların savunmanıdır. Onun savunmanlığını yaptığı yüzlerce yazar, şair, öğretmen, öğretim üyesi, ressam, müzikçi, milletvekili, avukat, gazeteci, doktor, mühendis, işçi, sendikacı, yayıncı, devrimci genç vardır.

“Ben bir savunmanım. Güzel insanları savundum. Halkını seven, onların ‘Bir orman gibi kardeşçesine yaşaması’ için gencecik yaşamlarını veren insanları. Özgürlüklerini, yaşanmamış yemyeşil yıllarını ortaya koyan insanları, Hakça toplumsal bir düzene giden yola ışık saçan insanları savundum.” diyen ve savunduğu insanları, “her biri bir dünya” diye tanımlayıp içtenlikle seven Halit Çelenk’in Hukuk Yazıları, 141-142 Üzerine, Devlet Güvenlik Mahkemeleri Niçin Kaldırılmalıdır? Hazırlık Soruşturmasında Savunma Hakkı, Bildiri Yayınlama Toplantılar ve Yürüyüşler adlı yapıtları hukuksal hakların tanıtılması, kavratılması, yaygınlaşması kaygısını güden kitaplarıdır. İdam Gecesi Anıları ve Kararlar, Deniz Gezmiş, Yusuf Aslan ve Hüseyin İnan’ın davaları ve idam edildikleri gecenin tanıklığıdır. Hukuk, Hukuksuz Demokrasi ve 12 Eylül ve Hukuk adlı kitaplarında 12 Eylül dönemindeki hukuk dışı uygulamalara, çağdaş bir hukukçu gözüyle yaptığı eleştiri ve uyarılarını içeren yazılarını topladı. Hukuk Açısından TÖB-DER Davası’nda bu davayı siyasal-hukuksal boyutlarıyla irdeledi. Umut Hangi Dağın Ardında ve Demokrasi Masalı’nda, 12 Eylül hukukunun üzerine gitti ve incelemeleriyle demokrasi savaşımındaki insanlara umut aktarma görevini yaptı.

Halit Çelenk’in ülkemizin siyasal, toplumsal ve hukuksal savaşımından can alıcı kesitlerle dolu olan Barış Savaşçıları ve Beş Kapı Beş Kilit’te yakın tarihimize tutulan bir ışığı yakalıyoruz. Bu saygın ömrün Türkiye İşçi Partisi’nde İç Demokrasi -Yaşadıklarım- adlı anılarında, 1962 yılında eşi Şekibe ile birlikte üye olduğu TİP içindeki çalışmalarını okuyoruz.

“Bir büyük yaşamın küçük bir özeti” olan Geleceğe Adanmış Bir Ömür: Halit Çelenk adlı kitap, Çelenk’in düşüncesi, eylemi, ahlakı, hatta giyim kuşamı, aile yaşamıyla büyük bir devrimci örnek olarak genç kuşaklar tarafından değerlendirilmesine bir katkı olarak sunuldu. Yaşamda ve Yargıda Devrimci Duruş: Halit Çelenk adlı kitap ise, onun için hazırlanan bir saygı kitabı. Metin Demirtaş, “İnsan olmanın onurunu ayakta tutmaya adanmış bir hayat!” diyor Çelenk’in ömrüne. Veli Devecioğlu, “yiğit savunman, büyük hukukçu, örnek insan” diyor onun için. Vecihi Timuroğlu’nun yazısının son cümlesi şöyle: “Hukuk herkese gereklidir, ama Halit Çelenk de hukuka gereklidir.”

Halit Çelenk Ağabeyimizi, onun çağdaş hukuk anıtı olan aydınlık ve devrimci yüreğini tanımanın onuru ve kıvancıyla, saygıyla selamlıyorum.