İran tankerleri hayalet oldu

ABD’nin İran’a karşı, bugün itibarıyla uygulamaya koyduğu enerji ticareti odaklı yaptırımlara Tahran’dan kitlesel bir yanıt geldi. ABD’nin Tahran Büyükelçiliği baskınının 39. yılı nedeniyle düzenlenen binlerce kişilik protestoda konuşan İran Devrim Muhafızları Komutanı Muhammed Ali Caferi, ABD Başkanı Donald Trump’a “İran’ı asla tehdit etme” sözleriyle seslendi.

ABD’nin Tahran Büyükelçiliği’nin İran İslam Devrimi’nden 9 ay sonra 4 Kasım 1979’da kendilerine “İmam’ın Çizgisindeki Öğrenciler” adını veren yüzlerce silahlı kişi tarafından işgal edilmesinin yıldönümünde olayın gerçekleştiği eski büyükelçilik binası önünde bir araya gelen protestocular, ABD ve İsrail’e karşı sloganlar attı.

Savaş uçağı üretimi başladı

444 gün süren krizin “Küresel Emperyalizme Karşı Milli Mücadele Günü” olarak kutlanan yıldönümünde meydanda toplananlara bir konuşma yapan İran Devrim Muhafızları Komutanı Caferi, “ABD’nin kendilerine açtığı ekonomik ve psikolojik savaşa karşı duracaklarını ve galip geleceklerini” söyledi. Tahran ayrıca, geçen ağustosta tanıtılan yerli savaş uçağı Kevser’in de seri üretimine başladıklarını duyurdu. Öte yandan, İsveç’te faaliyet gösteren ve dünya çapında petrol tankerlerinin hareketlerini takip eden TankerTrackers adlı firma, İran petrollerini taşıyan tankerlerin geçen ayın sonundan itibaren konumlarını gösteren cihazları kapalı tutmaya başladığını bildirdi. Bu arada, OPEC yetkilileri, Suudi Arabistan ve müttefiklerinin İran’dan kaynaklanacak petrol arzı açığını karşılamak için hazırlık yaptığı kaydedildi.

Yaptırımlar devrede

Trump yönetiminin, geçen mayısta İran’la yapılan uluslararası nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından 90 ve 180 günlük süreler içinde yeniden başlatmayı planladığı yaptırımların ikinci ayağı bugün devreye giriyor. Washington’ın daha önce “İran’ın enerji ticaretini sıfırlama” hedefiyle başlatılacağını ilan ettiği yeni yaptırımlar ağırlıklı olarak petrol endüstrisini ve bu ülkeyle ticaret yapan yabancı ülke ve şirketleri hedef alıyor. “Tahran’ın saldırgan bölge politikası, balistik füze denemeleri ve terörü finanse ettiği” gibi gerekçelerle uygulanan yaptırımlar nedeniyle başta Avrupa’dan olmak üzere çok sayıda şirket İran piyasasından çekilirken  ABD’nin enerji ticaretini sıfırlama hedefi ise başarıya ulaşmış görünmüyor. Washington, yaptırımlara uymayacaklarını daha önce duyuran Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore’nin de aralarında olduğu 8 ülke için muafiyet getirileceğini açıklamıştı. Yaptırımlara uymama kararı alan Türkiye’nin de muafiyet listesinde yer aldığı değerlendirmeleri yapılıyor.

Reform yasasına konsey vetosu

ABD’nin çekildiği uluslararası nükleer anlaşmaya taraf Almanya, Fransa, İngiltere, Rusya ve Çin’in İran’la ticaretin devamı için Tahran yönetiminden talep ettiği Kara Paranın Aklanmasının Önlenmesine İlişkin Mali Çalışma Grubu (FATF) ile uyum öngören yasa tasarısı, İran Anayasayı Koruyucular Konseyi tarafından veto edildi. İran meclisinin geçen ay yoğun tartışmalar eşliğinde kabul ettiği tasarı anayasaya aykırı bulundu. Muhafazakâr kanattan vekillerin geçen ayki tartışmlarda “vatana ihanet” olarak eleştirdiği, OECD’nin bir kuruluşu olan FATF ile uyumlu mevzuat öngören tasarı reform yanlısı Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani liderliğindeki hükümet tarafından hazırlanmıştı. Anayasayı Koruyucular Konseyi, tasarıya mesafeli olduğu bilinen İran’ın dini lideri Ali Hamaney tarafından atanan ve meclis tarafından onaylanan 6 hukukçudan oluşuyor.