İspanya erken seçime gidiyor

İspanya'nın demokrasi tarihindeki 11. kez düzenlenecek olan genel seçimler yarın yapılıyor. Bugüne kadar yapılan tüm anketler ise ana muhalefetteki sağ görüşlü Halk Partisi'ni (PP) büyük favori olarak gösteriyor.

Normalde Mart 2012'de yapılması öngörülen genel seçimler, ülkenin yaşadığı mevcut ekonomik kriz ve iktidardaki Sosyalist İşçi Partisi'nin (PSOE) lideri, Başbakan Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun bu seçimlerde aday olmayacağıyla ilgili açıklamasının ardından olası bir siyasi istikrarsızlığın önlenmesi amacıyla 20 Kasım'a alınmıştı.

İspanya demokrasiye geçişinden itibaren siyasi yapısı itibariyle, başbakanlık için her zaman iki büyük siyasi partinin adayları yarışırken, bu seçimlerde de her hangi bir değişiklik olmadı. 2004 yılından bu yana, yani son iki dönemdir iktidarda olan Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) bu seçimlerde Jose Luis Rodriguez Zapatero'nun yerine eski İçişleri Bakanı Alfredo Perez Rubalcaba'yı başbakanlık için aday gösterirken, PP'nin adayı ise son iki seçimde olduğu gibi yine Mariano Rajoy oldu.

5 milyonu geçen işsiz sayısı

14 yıl süren istikrarlı ekonomik büyümeden sonra ilk kez 2008 ortasında küçülme gösteren İspanyol ekonomisi, son 3 yılda durağan düzeyde bulunuyor. Ekonomi uzmanları 2016'dan önce İspanya'nın tekrardan ekonomik büyümeye başlamasını öngörmezken, Avro Bölgesi'ndeki borçlanma krizinden en fazla etkilenen ülkelerden birinin İspanya olması, her hafta spekülasyonlara yol açıyor. Ayrıca AB ülkeleri arasında, yüzde 22 ile işsizlik oranının en fazla olduğu ülke olan İspanya'da işsiz sayısının 5 milyonu geçmesi, halkta ciddi tedirginlik kaynağı...

''Öfkeliler'' hareketi

Ekonomik kriz ve işsizliğin etkisiyle geçtiğimiz 15 Mayıs'ta Madrid'deki Sol Meydanı'nda başlayan ve kendilerine ''Öfkeliler'' adı verilen halk hareketi de, ''Bizi temsil etmiyorsunuz'' diyerek, mevcut ekonomik, sosyal ve siyasi sistemi eleştiriyor. ''Öfkeliler'' hareketi, seçimlerde herhangi bir taraf tutmadan herkesi serbest bıraksa da, bu hareket içinde yer alan bazı sivil toplum derneklerinin boş oy kullanma çağrısına 20 Kasım'da halkın vereceği yanıt merak ediliyor.

Bu arada İspanya'da yayınlanan tüm seçim öncesi anket sonuçları PP'yi tek başına iktidar gösterdi. Mariano Rajoy'un liderliğindeki PP'nin, rekor kırarak, meclise 190 ila 195 arasında milletvekili sokması (2000 yılında Aznar döneminde 183 milletvekili vardı) bekleniyor. Sosyalistlerin ise tarihi bir hezimet alması ve bu zamana kadarki en düşük milletvekili sayısına (116 ila 121 arasında) sahip olacakları tahmini yapılıyor.

ETA'nın silahlı faaliyetleri bırakması seçmeni fazla etkilemedi

Öte yandan bu seçimler, yaklaşık 50 yıldır terör saldırılarında bulunan ETA örgütünün ''silahlı faaliyetlerini bıraktığını'' açıkladığı bir döneme gelirken, demokrasi tarihinde İspanya ilk defa terör korkusu olmadan seçime gitti.

Ancak İspanyolların gözünde ETA'nın silahlı eylemlerini bırakması Sosyalistlere oy değil, sadece prestij kazandırdı.

Yapılan anketlerde, ETA'ya karşı verilen mücadelede önemli bir paya sahip olan, PSOE'nin başbakan adayı eski İçişleri Bakanı Rubalcaba'nın oylarında artış görülmedi. Ancak ETA'nın kararı, Bask bölgesi içindeki ayrılıkçı, sol görüşlü siyasi hareketlerin önünü açtı.
Kısa bir süre önce kurulan ve ilk defa seçimlere katılacak olan ''Amaiur adlu'' koalisyonun 4-5 arasında milletvekili çıkarması bekleniyor.

Türkiye açısından seçimler

20 Kasım seçimlerine Türkiye açısından önemine bakıldığında ise, gerek PP gerekse PSOE'nin Türkiye'nin AB üyeliğini ''devlet politikası'' olarak gördüklerini hatırlatmak gerekiyor.

Buna rağmen Medeniyetler İttifakı girişimine karşı çıkan, göçmenler konusunda biraz daha katı bir politika izleyen PP'nin olası bir iktidarının, ikili ilişkileri etkileme ihtimali de bulunuyor.

Başbakan adayları Rajoy ve Rubalcaba

İspanya, demokrasi tarihinde, 1977 yılından bu yana, toplam 5 başbakan değiştirirken, seçimlerden ne sonuç çıkarsa çıksın 6'ncısı en yaşlısı olacak. 1977'de Adolfo Suarez 44 yaşında, 1981'de Leopoldo Sotelo 54 yaşında, 1982'de Felipe Gonzalez 40 yaşında, 1996 Jose Maria Aznar 43 yaşında, 2004'de Jose Luis Rodriguez Zapatero 43 yaşında başbakan olurken, şu andaki mevcut iki başbakan adayından Rubalcaba 60, Rajoy ise 56 yaşında bulunuyor.

Son iki haftadır yürütülen seçim kampanyalarında Rajoy, ''Değişime katıl'' sloganıyla çıkarken, ''Ciddi bir hükümet kuracağım, yüzeysel ve figüran olmayacak. Uzlaşmaya dayalı, birlik içinde bir hükümet olacak, herkesle konuşacağım'', ''Tek rakibimiz işsizlik, bu yüzden diğerleriyle dövüşmek istemiyoruz, sadece işsizliğe karşı'' gibi ifadeler kullanırken, Rubalcaba ise ''İstediğin için dövüş'', ''İspanyollardan her iki partinin modellerini karşılaştırmasını istiyorum. Biz hep beraber krizden çıkmak istiyoruz. PP ise sadece bazılarını, kutsanmış olanları'' gibi görüşleri sıklıkla dile getirdi.

Zapatero

2004 yılında PSOE'nin başbakan adayı olarak seçimleri kazanan ve 2008'deki genel seçimlerde de bu başarını yineleyen Zapatero, sosyal konularda birçok reform yapmasına rağmen ekonomik krizle baş edemedi.

51 yaşında olan ve aktif siyaseti bırakarak bu seçimlerde aday olmayan Zapatero, geçen iki dönemlik iktidarında eşcinseller arasında evliliği yasallaştıran, boşanmayı kolaylaştıran, kürtaj haklarını genişleten, kadına karşı şiddeti önlemeye yönelik yasalar çıkaran, yardıma muhtaç kişilere bakan ailelere ek ödenek sağlayan, 2004 yılında 460,50 avrodan aldığı aylık asgari ücreti 641,40 avroya çıkaran, göçmenlere ciddi bir düzenleme getiren, kamu alanlarında sigara içme yasağı getiren, Katalan ve Endülüs özerklik statüsünü değiştiren kararlarla dikkati çekti.

Rakamlarla seçim

Toplam 35 milyon 776 bin 615 seçmenin kayıtlı olduğu seçimlerde, yurtdışında yaşayan 1 milyon 479 bin 314 İspanyol da posta yoluyla oy kullanabilecek.

350 milletvekili ve 208 senatörün seçileceği genel seçimler için ülke genelinde 221 bin 179 sandık kuruldu. Oy kullanma işlemi yerel saat ile 09.00'da (TSİ 10.00) başlayıp, 20.00'da (TSİ 21.00) sona erecek.

2008 yılındaki genel seçimlerin ardından meclisteki son tablo PSOE 169, PP 154, CİU 10, PNV 6, ERC 3, IU 2, BNG 2, CC 2, UPyD 1, Na-Bai 1 şeklindeydi.

20 Kasım seçimleri için 350 sandalyeli mecliste sandalye dağılımıyla ilgili tahminler ise şöyle:

Halk Partisi (PP) 190-195, Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) 116-121, Katalonya bölgesinde faaliyet gösteren Yönelim ve Birlik Koalisyonu (CIU) 13, komünist görüşlü Birleşik Sol (IU) 8, Bask Milliyetçi Partisi (PNV) 3, Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) 3, Demokrasi ve İlerici Birlik (UPyD) 3, Galisya Milliyetçi Bloğu (BNG) 2, Kanarya Koalisyonu (CC) 2, Bask bölgesindeki ayrılıkçı sol görüşlü hareketin koalisyonu Amaiur 4-5.
(BOL-MVA) 19.11.2011 11:39:13