İstanbul'da bir "ilk"

İstanbul, İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinejad'ın ardından bir ilk gerçekleştirerek “Türkiye-Afrika Zirvesi”ne ev sahipliğini yapacak. Yarın başlayacak zirveye 6’sı devlet başkanı düzeyinde 50’ye yakın Afrika ülkesinin katılacağı belirtiliyor.

Türkiye’nin “Afrika’ya açılımı”na büyük ivme kazandıracağı umulan zirveye katılacak devlet başkanları arasında, Lahey Uluslararası Adalet Divanı savcısının “Darfur soykırımı” nedeniyle hakkında yakalama emrini talep ettiği Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir de bulunuyor. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül’ün ev sahipliğini yapacağı “Türkiye-Afrika Zirvesi” yarın İstanbul Çırağan Sarayı’nda başlayacak. Tüm 53 Afrika ülkesine davet edildiği zirveye 50’ye yakın ülke katılacak. Son bilgilere göre, bu ülkelerden 6’sı, zirvede devlet başkanı düzeyinde temsil edileceğini teyit etti. Ancak, yetkililer, son dakika bu sayının değişebileceğini de ifade ediliyorlar. Afrika Birliği Komisyonu Başkanı Jean Ping’in de hazır bulunacağı zirveye Burkina Fasso, Cibuti, Ekvator Ginesi, Komorolar, Mali ve Sudan devlet başkanları katılacak. Geri kalan ülkelerin çoğunun temsil düzeyinin ya Cumhurbaşkanı Yardımcısı yada Başbakan olacağı belirtiliyor.

Zirveye katılması beklenen devlet başkanları arasında Darfur’ta “soykırım”dan sorumlu olduğu gerekçesiyle Lahey Adalet Divanı Savcısının hakkında uluslararası yakalama emrinin çıkarılmasını talep ettiği Sudan Devlet Başkanı Ömer El Beşir de bulunuyor. Ancak savcının talep ettiği yakalama emri kesinleşmediği ve El Beşir’in seyahat özgürlüğünü kısıtlayan bir unsurun bulunmadığı için İstanbul’daki zirveye katılmasına bir engel olmadığı ifade ediliyor.

Türkiye’nin Çin ve Japonya gibi ülkeleri örnek alarak ilk kez düzenlediği zirve programına göre, yarın sabah yüksek düzeyli memurlar, Four Seasons otelinde bir araya gelerek Zirve Bildirisi ve Eylem Planı ile ilgili çalışmalar yapacak. Yarın öğleden sonra gerçekleşecek Dışişleri Bakanları toplantısının ardından Dışişleri Bakanı Ali Babacan, konuk dışişleri bakanlarının onuruna Çırağan Saray’da bir akşam yemeği verecek. Salı sabahı ise zirveye katılan devlet ve hükümet başkanları ile bakanlar aralarında ikili temaslarda bulunacak. Bu çerçevede Cumhurbaşkanı Gül ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın yoğun görüşmeler yapmaları bekleniyor. Olağanüstü güvenlik önlemlerinin uygulanacağı İstanbul’daki zirvenin resmi açılışı ise, Salı günü öğleden sonra gerçekleşecek. Cumhurbaşkanı Gül, akşam saatlerinde Fehriye lokantasında konuklara verilecek yemeğin evsahipliğini yapacak. “Türkiye-Afrika Zirvesi”ne katılacak ülke liderleri için Çarşamba günü bir sosyal programı da uygulanacak. Boğaz turu yapacak olan liderler ayrıca Topkapı ve Sultanahmet gibi kentin önemli tarihi ve turistik yerlerini de gezecek. Bu arada, Afrikalı liderlerin eşleri için de ayrı bir bayan programı uygulanacak. Zirve katılımcıları, Perşembe sabahından itibaren Türkiye’den ayrılmaya başlayacak.
Zirvenin paralelinde ise DEİK ve TOBB’nin işbirliğiyle 18-20 Ağustos tarihlerinde gerçekleştirilecek “Türkiye-Afrika İş Forumu"na Türkiye ve Afrika ülkelerinden çok sayıda işadamının katılması bekleniyor.

Türkiye'nin amacı

Ankara’nın, ilk defa bir “Türkiye-Afrika Zirvesi”ni düzenleyerek özellikle 90’lı yıllarda “ihmal edildiği” düşünülen Afrika ülkeleri ile siyasi ve ekonomik ilişkileri önemli ölçüde geliştirmeyi amaçlıyor. 1998 yılında canlanmaya başlayan Türkiye-Afrika ilişkilerinde geçtiğimiz Ocak ayında Afrika Birliği’nin Türkiye’yi “stratejik ortak” ilan etmesi ile yeni bir aşamaya girildi. Bu arada, Türkiye’nin, Mayıs 2008’de Afrika Kalkınma Bankası’nın bölge dışı üyesi olarak kabul edildiğine de dikkat çekiliyor. Türkiye’nin BM Güvenlik Konseyi daimi olmayan üyeliğe adaylığının da önemli bir unsur oluşturduğu, Afrika ile ilişkileri ivme kazandırma çabaları sayesinde, 2005 yılında 9 milyar dolar olan Türkiye-Afrika ticaret hacminin 2007 yılında 13 milyar dolara çıkarıldığına dikkat çekiliyor. Bu yılın sonuna kadar Afrika’daki büyükelçiliklerinin sayısını 12’den 27’ye çıkartmayı hedefleyen Türkiye’nin, Afrika ile ilişkileri “sürdürebilir” bir düzeye çıkartmak ve söz konusu zirvelerin beş yılda bir gerçekleştirmek olduğu ifade ediliyor.