İşte Türkiye'nin en büyük şirketi

Türkiye'nin en büyük 500 şirketini belirleyen Fortune 500 Türkiye sıralamasının yedincisi, düzenlenen basın toplantısıyla Fortune 500 Türkiye Editörü Kenan Şanlı ve Finar/Dun & Bradstreet (D&B) Türkiye Genel Müdürü Didem Taner tarafından açıklandı.

Toplantıda verilen bilgilere göre, TÜPRAŞ'ın 41 milyar 78 milyon lira net satışla ilk sırada yer aldığı listede, bu şirketi 24 milyar 979 milyon lira net satış geliriyle OMV Petrol Ofisi ve 23 milyar 206 milyon lira net satış geliriyle Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt AŞ izledi. Net satış gelirini 18 milyar 776 milyon liraya çıkaran Türk Hava Yolları, dördüncü sırada yer aldı.

17 milyar 845 milyon net satış geliri ile Opet'in beşinci sırada yer aldığı listede, 15 milyar 382 milyon lira net satış gelirine sahip olan Türkiye Elektrik İletim altıncı, Shell&Turcas Petrol ise 13 milyar 997 milyon lira net satış geliri ile listede yedinci sırada yer aldı.

Türk Telekom 13 milyar 190 milyon net satış geliri ile sekizinci sıradaki yerini korurken, bir önceki yıl 13'üncü sırada olan Enka, ciddi bir atak yaparak 12 milyar 459 milyon lira net satış geliri ile 2013 listesine dokuzuncu sıradan girdi.

Fortune 500 Türkiye listesinin en önemli sürprizlerinden birini ise BİM yaptı. Önceki yılki listede 14'üncü sırada olan BİM, 11 milyar 848 milyon lira net satış geliri ile bu yıl ilk 10 arasına girmeyi başardı.

Fortune 500 şirketlerinin net satışları 2013 yılında yüzde 7,7 artarak 662 milyar 316 milyon liraya yükselirken, 2012 yılında 35,4 milyar lira olan Fortune 500 şirketlerinin esas faaliyet karı, 2013 yılında yüzde 25,3 artarak 44,4 milyar liraya çıktı.

Geçen yıl 2013 yılında Fortune 500 şirketlerinin finansman giderleri de yine kur etkisiyle yüzde 51 artarken, 2013 yılında finansman giderlerinin artması ve esas faaliyet dışı gelir gider dengesinin bozulması, Fortune 500 şirketlerinin net karının da erimesine neden oldu.

Fortune 500 şirketleri, geçen yıl ise TL'nin değer kaybetmesi ve faizlerin yükselmesiyle net faaliyet dışı gelirlerinde bir önceki yıla göre azalma ile karşı karşıya kaldı.

Faaliyet dışı toplam giderler yüzde 107,1 gibi rekor seviyede yükselirken, faaliyet dışı toplam gelirleri ise yüzde 30,7 arttı. Böylece net faaliyet dışı gelir gider dengesi 2013 yılında 19,7 milyar liradan 13,7 milyar liraya geriledi.

Bunun sonucunda Fortune 500 şirketlerinin net karları 2013 yılında yüzde 13,2 düşerek 27 milyar 382 milyon liraya geriledi. 2012 yılında zarar eden şirket sayısı 63 iken, 2013 yılında zarar açıklayan şirket sayısı 121'e yükseldi.

THY, ihracatta lider

Fortune 500 net satışlarından yüzde 29,1 pay alan ilk 10 şirketin altısı, petrol ve enerji sektöründe faaliyet gösteriyor. Sektörler bazında bakıldığında ise Fortune 500 net satış gelirlerinden en yüksek payı yüzde 19 ile petrol ve türevleri üretimi ve dağıtım sektörü (bu sektörden 20 şirket listeye girdi) alıyor. 56,2 milyar net satış geliriyle Fortune 500 net satışlarından aldığı yüzde 9,8 payla en yüksek orana sahip ikinci sektör enerji olurken, onu yüzde 5,6 ile perakende ticaret mağazaları, yüzde 5,4 ile inşaat taahhüt sektörü izledi.

Fortune 500'de yer alan şirketlerin illere göre dağılımına bakıldığında İstanbul'un 2013 yılında 263 şirketle (2012 yılında 256 şirketle yer aldı) ağırlığını koyduğu görüldü. 377,3 milyar lira net satış geliri bulunan İstanbul şirketleri, toplam satışlarda yüzde 57 paya sahip.

50 şirketle ikinci sırada yer alan Ankara şirketlerinin 117,5 milyar lira satış geliri ile toplam satışlardan aldığı pay ise yüzde 17,7.

28 şirketle üçüncü sırada yer alan İzmir, 27,4 milyar lira net satış geliri ile toplam satışlardan yüzde 4,1 pay alıyor. Fortune 500 listesinde Bursa 26, Kocaeli 17, Gaziantep 16, Kayseri 13, Denizli ise 10 şirketle temsil edildi.

Türkiye, küresel kriz sonrasında daralan dış talebi aşmak için pazar çeşitlemesine yöneldi. Geçen yıl özellikle Ortadoğu ve Körfez Bölgesi'nde tüketimin yaşanan siyasi sorunlar nedeniyle daralmasının olumsuz etkilerini ise Avrupa'daki tüketim piyasalarından gelen olumlu gelişmeler dağıttı.

Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatı 2013 yılında bir önceki yıla göre yüzde 15,3 artarak 155 milyar 717 milyon liraya yükseldi. Fortune 500'ün ilk 100 şirketinin ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 19,9 ve son 100 şirketinin ihracatı ise bir önceki yıla göre yüzde 13,7 arttı.

Geçen yıl net satışlarını yüzde 27,2 artırarak 18 milyar 777 milyon liraya çıkaran THY, Fortune 500 listesine bir sıra yükselerek dördüncü sıradan girdi. 2008 yılından bu yana ihracatta lider olan THY, 2013 yılında ihracat gelirlerini yüzde 26,7 artırarak 15 milyar 673 milyon lirayla birinciliğini korudu. THY'yi, 7 milyar 836 milyon lira ihracat geliri elde eden Türkiye Petrol Rafinerileri takip etti.

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre, 2013 yılında Türkiye'nin toplam ihracatı dolar bazında yüzde 5,8 artarak 145,4 milyar dolara çıkarken, Türk Lirası bazında yüzde 12,2 civarında artarak 276,5 milyar liraya yükseldi.

TİM'in özellikle TL bazında ihracat verileri ile Fortune 500 Türkiye sonuçları paralellik arz ediyor. Fortune 500 şirketlerinin toplam ihracatının yüzde 15,3 arttığı 2013 yılında, ilk 100 şirketin ihracatı ise yüzde 20'ye yakın artış kaydetti.

Fortune 500 ihracat verilerine göre, ilk 100 şirketin ihracattan aldığı pay 2013 yılında bir önceki yıla göre üç puana yakın artarak yüzde 67,8'e çıktı. Fortune 500 şirketlerinin gerçekleştirdiği toplam ihracatın üçte birine yakınının ilk 100 şirket tarafından yapıldığı görülüyor.

Fortune 500 şirketlerinin 405'i ihracat yaptı, 95 şirketin ise satışlarının tamamını yurt içinden elde etti.

'1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 125'

Fortune 500 Türkiye listesinde son sırada yer alan şirketin net satış geliri 195,7 milyon liraya ulaşırken, listede 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısı 2013 yılında 125'e yükseldi.

Fortune 500 Türkiye listesinin ilk yayımlandığı yıl olan 2007'de 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısının 53 olduğu göz önüne alındığında, Türkiye'de 1 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısının yedi yılda yaklaşık 2,5 kat arttığı görülüyor.

Geçen yıl 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip şirket sayısında da artış yaşandı. 2010 yılında yedi şirket 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahipken, 2011 yılında bu sayı dokuza, 2012 yılında 13'e, 2013 yılında ise 14'e çıktı.

Gerek 1 milyar liranın üzerindeki şirket sayısının gerekse 10 milyar liranın üzerinde satış gelirine sahip olan şirket sayısının artması Türk şirketlerinin küresel rekabette var olmaları açısından büyük bir önem taşıyor.

Fortune 500 ABD listesinin zirvesinde yer alan Wal-Mart'ın net satış geliri 476 milyar 294 milyon dolar, ikinci sıradaki Exxon Mobil'in net satış geliri 407 milyar 666 milyon dolar, üçüncü sıradaki Chevron ise 220 milyar 356 milyon dolar. Merkez Bankası 2013 ortalama dolar kurunu (1,9013 TL) baz alarak yapılan hesaplamaya göre, Fortune 500 Türkiye'nin toplam satışları 348 milyar 349 milyon dolar.

Bu tabloya göre Türkiye'nin en büyük 500 şirketinin net satışlarının toplamı Wal-Mart Stores'un yüzde 73'ünü ancak yakalayabiliyor. Fortune 500 Türkiye şirketlerinin tamamı, Fortune 500 ABD sıralamasına ancak üçüncü sırada girebiliyor.

Ayrıca Fortune 500 şirketleri, 2010 yılından itibaren istikrarlı bir şekilde çalışan sayısını artırıyor.

2012 yılında 974 bin 654 olan Fortune 500 şirketlerinin çalışan sayısı, geçen yıl 74 bin 925 artarak 1 milyon 49 bin 579'a çıktı. Küresel krizin en sert yaşandığı ve faturanın çalışanlara çıkarıldığı 2009 yılı baz alınarak bakıldığında ise çalışan sayısının 322 bin 988 arttığı görülüyor.

İlk 100 şirket

Fortune 500 Türkiye Editörü Kenan Şanlı ve Finar/D&B Türkiye Genel Müdürü Didem Taner'in katıldığı toplantıda açıklanan, Fortune 500 listesinde net satışlar sıralamasına göre ilk 100 şirket şöyle: 2013 ŞİRKET ADI NET SATIŞLAR (TL) 1 TÜRKİYE PETROL RAFİNERİLERİ A.Ş. 41.078.427.000 2 OMV PETROL OFİSİ A.Ş. 24.979.295.000 3 TÜRKİYE ELEKTRİK TİCARET VE TAAHHÜT A.Ş. 23.206.129.440 4 TÜRK HAVA YOLLARI A.O. 18.776.784.325 5 OPET PETROLCÜLÜK A.Ş. 17.845.630.000 6 TÜRKİYE ELEKTRİK İLETİM A.Ş. 15.382.425.168 7 SHELL & TURCAS PETROL A.Ş. 13.997.089.000 8 TÜRK TELEKOMÜNİKASYON A.Ş. 13.189.966.000 9 ENKA İNŞAAT VE SANAYİ A.Ş. 12.459.758.000 10 BİM BİRLEŞİK MAĞAZALAR A.Ş. 11.848.841.000 11 TURKCELL İLETİŞİM HİZMETLERİ A.Ş. 11.407.887.000 12 FORD OTOMOTİV SANAYİ A.Ş. 11.404.912.894 13 ARÇELİK A.Ş. 11.097.711.000 14 EÜAŞ ELEKTRİK ÜRETİM A.Ş. 10.941.465.338 15 EREĞLİ DEMİR VE ÇELİK FABRİKALARI T.A.Ş. 9.780.751.418 16 ANADOLU EFES BİRACILIK VE MALT SANAYİİ A.Ş. 9.195.773.000 17 MİGROS TİC. A.Ş. 7.126.925.000 18 TOFAŞ TÜRK OTOMOBİL FABRİKASI A.Ş. 7.037.954.000 19 DOĞUŞ OTOMOTİV SERVİS VE TİC. A.Ş. 6.602.663.000 20 JTI TÜTÜN ÜRÜNLERİ PAZARLAMA A.Ş. 6.354.937.514 21 VESTEL ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 6.217.957.000 22 AYGAZ A.Ş. 6.004.984.000 23 SELÇUK ECZA DEPOSU TİC. VE SAN. A.Ş. 5.238.018.212 24 İÇ İÇTAŞ İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş. 5.013.574.095 25 THY OPET HAVACILIK YAKITLARI A.Ş. 4.892.421.126 26 İSTANBUL GAZ DAĞITIM SAN. VE TİC. A.Ş. 4.603.561.806 27 LC WAİKİKİ MAĞAZACILIK HİZMETLERİ TİC. A.Ş. 4.398.656.603 28 PETKİM PETROKİMYA HOLDİNG A.Ş. 4.158.730.152 29 BSH EV ALETLERİ SAN. VE TİC. A.Ş. 3.530.702.947 30 UNILEVER SAN. VE TİC. TÜRK A.Ş. 3.240.035.316 31 OTOKOÇ OTOMOTİV TİC. VE SAN. A.Ş. 3.116.074.000 32 TOSÇELİK PROFİL VE SAÇ ENDÜSTRİSİ A.Ş. 2.984.222.127 33 TEKNOSA İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş. 2.957.274.000 34 GENPA TELEKOMÜNİKASYON VE İLET. HİZM. SAN. TİC. A.Ş. 2.922.755.633 35 TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI A.Ş. 2.753.768.266 36 ÜLKER BİSKÜVİ SANAYİ TİC. A.Ş. 2.748.370.545 37 TÜRKİYE PETROLLERİ A.O. 2.711.266.670 38 CARREFOURSA CARREFOUR SABANCI TİC. MERKEZİ A.Ş. 2.600.533.776 39 BOSCH SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.542.447.228 40 TİRYAKİ AGRO GIDA SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.530.014.335 41 ER BAKIR ELEKTROLİTİK BAKIR MAMÜLLERİ A.Ş. 2.479.426.794 42 SARKUYSAN ELEKTROLİTİK BAKIR SAN. VE TİC. A.Ş. 2.411.857.861 43 İPRAGAZ A.Ş. 2.408.091.202 44 PEGASUS HAVA TAŞIMACILIĞI A.Ş. 2.404.060.243 45 TEKFEN İNŞAAT VE TESİSAT A.Ş. 2.383.397.000 46 KROMAN ÇELİK SANAYİ A.Ş. 2.377.922.357 47 GÜBRE FABRİKALARI T.A.Ş. 2.265.437.409 48 TESCO KİPA KİTLE PAZARLAMA TİC. VE GIDA SAN. A.Ş. 2.252.420.000 49 BİZİM TOPTAN SATIŞ MAĞAZALARI A.Ş. 2.246.842.473 50 TÜRK TRAKTÖR ZİRAAT MAKİNELERİ A.Ş. 2.175.319.881 51 ASELSAN ELEKTRONİK SAN. VE TİC. A.Ş. 2.171.425.296 52 T. C. DEVLET DEMİRYOLLARI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 2.144.272.803 53 DEVLET HAVA MEYDANLARI İŞLETMESİ GENEL MÜD. 2.120.429.767 54 NADİR METAL RAFİNERİ VE SAN. TİC. A.Ş. 2.038.311.091 55 TP PETROL DAĞITIM A.Ş. 2.009.161.246 56 ÇALIK ENERJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. 2.005.173.000 57 POLİMEKS İNŞAAT TAAHHÜT VE SANAYİ TİC. A.Ş. 1.933.943.578 58 BOYNER PERAKENDE VE TEKSTİL YATIRIMLARI A.Ş. 1.901.596.416 59 KONYA ŞEKER SAN. VE TİC. A.Ş. 1.887.246.355 60 ETİ GIDA SAN. VE TİC. A.Ş. 1.864.213.425 61 İSTANBUL ALTIN RAFİNERİSİ A.Ş. 1.860.814.250 62 KARDEMİR KARABÜK DEMİR ÇELİK SAN. VE TİC. A.Ş. 1.812.224.881 63 MENGERLER TİCARET TÜRK A.Ş. 1.803.648.923 64 AKSA ENERJİ ÜRETİM A.Ş. 1.785.968.095 65 AKSA AKRİLİK KİMYA SANAYİ A.Ş. 1.756.402.000 66 TUSAŞ - TÜRK HAVACILIK VE UZAY SANAYİ A.Ş. 1.740.474.525 67 İZMİR DEMİR ÇELİK SANAYİ A.Ş. 1.719.972.421 68 BANVİT BANDIRMA VİTAMİNLİ YEM SANAYİ A.Ş. 1.655.406.636 69 ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1.628.735.733 70 SÜTAŞ SÜT ÜRÜNLERİ A.Ş. 1.625.880.141 71 TAV TEPE AKFEN YATIRIM İNŞAAT VE İŞLETME A.Ş. 1.618.501.878 72 İNDEKS BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ MÜH. SAN. VE TİC. A.Ş. 1.615.274.371 73 BORUSAN OTOMOTİV İTHALAT VE DAĞITIM A.Ş. 1.604.449.794 74 YOLBULAN BAŞTUĞ METALURJİ SAN. A.Ş. 1.603.425.195 75 ABALIOĞLU YEM SOYA VE TEKSTİL SANAYİ A.Ş. 1.597.976.668 76 KREA İÇERİK HİZMETLERİ VE PRODÜKSİYON A.Ş. 1.575.013.000 77 EWE ENERJİ A.Ş. 1.570.768.065 78 KORDSA GLOBAL ENDST. İPLİK VE KORDBEZİ SAN. TİC. A.Ş. 1.546.095.338 79 PERGAMON STATUS DIŞ TİC. A.Ş. 1.541.929.696 80 YÜKSEL İNŞAAT A.Ş. 1.539.642.446 81 ANADOLU CAM SANAYİİ A.Ş. 1.522.791.496 82 ÇAY İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ 1.517.855.087 83 AKDENİZ İNŞAAT VE EĞİTİM HİZMETLERİ A.Ş. 1.503.287.761 84 BRİSA BRIDGESTONE SABANCI LASTİK SAN. VE TİC. A.Ş. 1.489.491.658 85 TRAKYA CAM SANAYİİ A.Ş. 1.488.093.721 86 MAPA İNŞAAT VE TİCARET A.Ş. 1.467.953.225 87 ACIBADEM SAĞLIK HİZMETLERİ VE TİC. A.Ş. 1.446.866.825 88 TOROS TARIM SAN. VE TİC. A.Ş. 1.424.027.000 89 SODA SANAYİİ A.Ş. 1.403.898.784 90 OTOKAR OTOMOTİV VE SAVUNMA SANAYİ A.Ş. 1.401.552.934 91 KOLUMAN MOTORLU ARAÇLAR TİC. VE SAN. A.Ş. 1.374.455.435 92 KADOOĞLU PETROLCÜLÜK TAŞ. SAN. İTH. VE İHR. A.Ş. 1.344.885.206 93 ASSAN ALÜMİNYUM SAN. VE TİC. A.Ş. 1.331.357.739 94 OLTAN GIDA MADDELERİ İHRACAT İTH. VE TİC. LTD. ŞTİ. 1.314.469.650 95 TÜRK PİRELLİ LASTİKLERİ A.Ş. 1.278.178.388 96 YAŞAR BİRLEŞİK PAZARLAMA DAĞ. TUR. VE TİC. A.Ş. 1.272.878.018 97 ATÜ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. 1.258.367.706 98 AKÇANSA ÇİMENTO SAN. VE TİC. A.Ş. 1.202.224.568 99 MMK METALURJİ SAN.TİC. VE LİMAN İŞLETMECİLİĞİ A.Ş. 1.200.839.641 100 BORUSAN MANNESMANN BORU SAN. VE TİC. A.Ş. 1.198.199.713