Kadın üreme döngüsünü taklit eden laboratuvar modeli geliştirildi

Birleşik Devletler’deki araştırmacılar; kadın üreme sistemini birebir taklit eden o kadar gerçekçi bir model geliştirdiler ki, menstrüel döngüyü canlandırmasının yanı sıra hamilelik hormonlarını da taklit edebiliyor.

Northwestern Üniversitesi, Illinois Üniversitesi ve Draper Laboratuvarından gelen araştırmacı ekibi, yaptıkları çalışma sonuçlarını geçtiğimiz Salı günü yayınladı. İnsan ve fare dokusu ile üretilen ve Evatar olarak adlandırılan model, ağrılı dönemler, kısırlık ve diğer koşullarla mücadelede kadınlar için ilaç testlerinde kullanılabilecek.

Ekip lideri araştırmacı Teresa K.Woodruff araştırmaya ilişkin yaptığı açıklamada; "Eğer sizin kök hücrelerinize sahip olsaydım ve bir kalp, karaciğer, akciğer ve yumurtalık yaratsaydım günde on farklı dozda on farklı ilacı üzerinizde test eder ve, 'işte Alzheimer’ınıza, Parkinson’unuza veya şeker hastalığınıza yardımcı olacak ilaç' derdim" ifadelerini kullanırken, Evatar’ı vücudumuzun ilaç testleri için muhteşem bir şekilde kişiselleştirilmiş modeli olarak tanımladı.

Bu üç boyutlu model dişi üreme sisteminin tüm parçalarına (yumurtalıklar, fallopi tüpleri, rahim ve serviks) sahip. Karaciğer, biyolojik olarak bir üreme organı olmasa bile ilaçları ve içlerindeki kimyasalları metabolize edebildiği için modelin sisteminde yer alıyor.

Evatar, bir insan vücudunun gerçek hayattaki döngüsünü taklit eden bir model. Fare ve insanlara ait organların her birinden alınan dokular, laboratuvarda ayrı küp bölmelere yerleştirilerek bir sistem kurulmuş ve aralarında bağlantı sağlanmış. Bu küpler yaklaşık yarım inç derinliğinde ve doku örneklerinin çok yönlü olarak büyümesine olanak tanıyor.

Organlar, tıpkı canlı bir vücuttaki gibi hormonal sinyalizasyon ile iletişim kurarlar. Organlar arasındaki tüpler ve vanalar “kan akışı” görevindeki sıvının iletimini sağlıyorlar. Örneğin yumurtalık döngüsü uyarıldıktan sonra sistemin diğer organları birbiri ile iletişime geçerek; gerçek bir kadın yumurtlama döngüsündeki gibi işlemeye başlıyor. Woodruff, modelin tam 28 günlük menstrüel döngüden geçtiğini ve gebelik hormonlarını salgılamak üzere bile uyarılabileceğini belirtti.

Evatar’ın yumurtalığı fare dokusundan oluşuyor. Diğer organlar ise histerektomi ameliyatı hastalarından elde edilen insan dokularından modellenerek oluşturuluyor. Bunun yanında aratırmacılar, kişilerin üreme sistemlerini taklit etmesi için hastalardan gelen kök hücrelerin kullanılarak, modelin gelecekte kişiselleştirilebileceğini umuyorlar.

RAHİM İŞLEYİŞİ İÇİN DE ÖNEMLİ

Virginia Commonwealth Üniversitesi Tıp Fakültesi profesörü Dr. Jerome F. Strauss, araştırma modelinin, rahmin işleyişi için önemli olan hücreleri de sürece kattığı için önemli bir adım olduğunu söyledi. Bunun, bazı hormonların bir aracı olarak başka bir hücre türüne etki etmesi nedeniyle sahip olduğu önemi vurgularken; benzer bir sistem inşasının ve mühendisliğinin daha önce denendiğini, fakat bu kadar karmaşık ve çok hücreli olanının daha önce var olmadığını; buradaki asıl olayın birden fazla dokuda meydana gelen olayların bütünsel bir resmine ulaşmak olduğunu da ekledi. Strauss, araştırmadaki bir eksikliğin üreme sistemi insana oldukça benzeyen maymun yerine, fare yumurtası dokusu kullanılması olduğunu da belirtti.

Evatar araştırma ekibi, ortaya çıkardıkları bu modelin endometriozis, miyomlar, kanser ve kısırlığa ilişkin anlayışların ve yaklaşımların geliştirilmesine yardımcı olacağını umuyor.

Illinois Üniversitesinden araştırmacı Joanna E. Burdette, Northwestern Üniversitesi araştırma raporunda "Bu hastalıkların tümü hormonal olarak ortaya çıkıyor ve ameliyat harici bunları nasıl tedavi edeceğimizi gerçekten bilmiyoruz. Bu sistem, kanseri inceleme şeklimizi değiştirecek" dedi.

Araştırma, ilaç testi için bir “çip-beden” rekreasyonu yapan Ulusal Sağlık Enstitüleri çevrelerinde de desteklendi.

Woodruff, röportajda modelin adının, Havva (Eve) adı ile bir kişinin dijital gösterimi olan “avatar“ kelimelerinin kombinasyonundan geldiğini söyledi.

Evatar, “mikro insanın annesi” olarak tanımlanıyor. 

Makale, New York Times'da Christine Hauser imzasıyla yayınlanmıştır.