Kalkmasın, zırhı olsun

Yurt genelindeki yargıç ve savcıların katılımıyla “yargının hızlandırılması ve sorunlarının tespit edilmesi” amacıyla gerçekleştirilen toplantılarda alınan önerileri Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu eleyerek öne çıkanları raporlaştırdı. Son yılların en tartışmalı mekanizması olan özel yetkili savcılık ve mahkemelerin varlıklarını sürdürmesi, “kamuoyuna mal olmuş” davalarla ilgili savcı ve yargıçların görevden alınmalarının zorlaştırılması “zırhı” istendi. HSYK’nin “Yargıda Durum Analiz Toplantıları Sonuç Raporu”nda öne çıkan kimi öneriler ve gerekçeleri şöyle:

Yargıçlara imaj maker: Hâkim ve savcı adaylarına kişisel gelişim eğitimleri verilmelidir. Diksiyon, konuşma, hitabet, zaman yönetimi, stres yönetimi, öfke kontrolü, nezaket, giyim, iletişim ve halkla ilişkiler, mesleki etik ve benzeri konular, adaylık döneminde uzman kişiler marifetiyle işlenmelidir.

Tazminat ödemesi zorunlu olmasın: Hâkim ve savcıların soruşturma, kovuşturma veya davayla ilgili olarak yaptıkları işlem, verdikleri her türlü karar nedeniyle devlet aleyhine açılan tazminat davaları sonucunda devletin ödediği tazminattan dolayı ilgiliye rücu edilmesi kuralı zorunlu olmaktan çıkarılarak HSYK’nin iznine bağlanmalıdır.

Özel yetki kalkmasın, koruma artsın: Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 250. maddesi (özel) yetkili cumhuriyet başsavcılıkları ile ağır ceza mahkemelerinde görev yapan hâkim ve savcıların hizmet süreleri güvenceye bağlanmalıdır. Bu mahkemeler kaldırılmamalı, ihtisaslaşma sağlanmalıdır. Toplantıda tamamen kaldırılması veya yetkilerinin kısıtlanmasını öneren bazı katılımcılar, bu mahkeme ve savcılarının yetki ve görevlerini uygulamayla önemli ölçüde genişlettiklerini öne sürmüşler ve aynı zamanda insan hakları ihlallerinin de giderek arttığını ifade etmişlerdir.

Özel yetkiliye zırh isteği: Bu sorunlar, kurulmuş olan bu savcılık ve mahkemelerin kaldırılması suretiyle değil, buralarda görev yapanların meslek içi eğitimi ve denetimlerine ağırlık verilmesi suretiyle çözülebilecektir. Özellikle kamuoyuna mal olmuş davalarda ilgili hâkim ve savcıların yetki ve görevlerinin kolaylıkla ve sıkça değiştirilmemesi gerekmektedir. Bu tür davalardaki görev değişiklikleri yargıya olan güveni sarsmaktadır.

Eşe şiddete uzlaşma: Üstsoya, altsoya, eşe veya kardeşe karşı işlenen basit tıbbi müdahaleyle giderilebilir nitelikteki kasten yaralama suçu, şikâyete tabi suç kapsamına alınmalı ve uzlaşma müessesesi uygulanmalıdır. Tarafların barışmalarına rağmen kamu davasına devam ediyor olması, toplumsal barışı zedelediği gibi aile bütünlüğüne de zarar verici hale gelebilmektedir.