Kök hücreden yapay kalp kası

ODTÜ'lü araştırmacılar, göbek bağından elde ettikleri kök hücrelerle laboratuvar ortamında yapay kalp kası tasarlıyor. Senkronize kasılabilen bir kalp kas dokusunun yapılmasının hedeflendiği çalışmada, doğal kalp kas dokusunu besleyici bir damar ağına sahip yapay bir doku parçası elde edilmesi planlanıyor. Böylece 50 yaş altında kalp krizi geçirme sıklığında Avrupa birincisi olan Türkiye'de kalp nakline gerek kalmadan hastalara kendi dokuları kullanılarak yapay dokularla iyileşme olanağı sunulacak. ODTÜ öğretim üyesi Prof. Dr. Vasıf Hasırcı, "Çalışmalarımız hızla sürüyor. Biyomalzeme ve doku mühendisliği konusunda Avrupa'nın en iyi laboratuvarları arasındayız" dedi.

ODTÜ Biyolojik Bilimler Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Vasıf Hasırcı, Türkiye'de kalp krizi geçirenlerin ortalama yaşının 35-65 olduğunu, kalp ve damar hastalıklarına sahip nüfusun ise 3–3,5 milyon olarak tahmin edildiğini bildirdi. Hasırcı, ''Kalp Krizini Azaltmak İçin Avrupa Çapında Önlem Girişimi'' tarafından 22 Avrupa ülkesinde yapılan ''Avrupa Kalp Sağlığı Araştırması''nın sonuçlarına göre, Türkiye'nin 50 yaş altında kalp krizi geçirme sıklığında Avrupa birincisi olduğunu kaydetti.

Kalp krizi sonucu kalp hücrelerinde yaşanan kayıplar nedeniyle kalp yetmezliği geliştiğini anlatan Hasırcı, bu hastalığın en etkili tedavi şekli olan organ naklinin donör sıkıntısı nedeniyle yeterince yapılamadığını vurguladı.

Potansiyel tedavi yöntemi

Prof. Dr. Hasırcı, kalp hastalıklarının tedavisinde bütünüyle kalp nakli yapılmadan ve bunun risklerine maruz kalmadan sağlıklı kalp hücrelerinin hasarlı kalp kaslarına naklinin potansiyel bir tedavi şekli olarak görüldüğüne işaret etti. ODTÜ BIOMAT grubunda sürdürdükleri doku mühendisliği araştırmalarından birinin de bu nakillerin sorunlarının giderilmesine yönelik yapay kalp kası tasarımı ve üretimi olduğunu belirten Hasırcı, ''Amacımız senkronize kasılabilen bir kalp kas dokusu elde etmek ve bunun için de doğal kalp kas dokusunun hücrelerinin organizasyonunu taklit eden, onları besleyici bir damar ağına sahip, yapay bir doku parçası elde etmeye çalışıyoruz'' dedi.

Hasırcı, çalışmalarıyla ilgili şu bilgileri verdi:

''Çalışmamızda hücreler, birbirine paralel olan ve vücutta zamanla eriyen mikrofiberler üzerine yerleştiriliyor ve damar ağı işlevini görecek borucuklarla beraber üç boyutlu hale getirilmeye çalışılıyor. Hücre kaynağı olarak insan mezenkimal kök hücreleri kullanılıyor ve bunların kalp kası hücrelerine farklılaştırılmasına çalışılıyor. En sık kullandığımız hücre ise göbek bağı dokusundan izole edilen kök hücreler.''

Hasırcı, çalışmalarının sonucunda kalp kasına normal işlevini kazandırma yöntemlerini doku mühendisliğiyle sağlamayı umduklarını ve böylelikle kalp nakline gerek kalmadan hastalara kendi dokularından alınan küçük örneklerden yapılmış yapay dokuların aktarılacağını söyledi. Prof. Dr. Hasırcı, şunları kaydetti:

''Laboratuvarımızda çalıştığımız yapay dokular arasında bulunan yapay kalp kasının uygulanabilir hale gelmesi, yapay kemik ve kıkırdak hücrelerinden daha fazla zaman alacak. Ancak çalışmalarımız hızla sürüyor. Yapay kalp kasıyla ilgili bir doktora çalışmamızı tamamladık. Avrupa'nın en iyi laboratuvarları arasındayız.''