Koronavirüs: Trump'ın kısıtlamaları üç aşamada kaldırma planına uzmanlar ve eyalet valiler ne tepki verdi?

ABD Başkanı Donald Trump, koronavirüs salgınını kontrol altına almak üzere getirilen kısıtlamaların kaldırılarak normal hayata dönülmesi ve ekonomik faaliyetlere yeniden başlanması konusunda açıkladığı üç aşamalı planın yürürlüğe geçirilmesi için yetkiyi eyalet valilerine verdi.

Bazı eyaletler, kısıtlamaların kaldırılması için harekete geçerken, bazıları ise daha temkinli davranacağının sinyallerini veriyor.

Minnesota, Michigan, Ohio, North Carolina, Utah, Virginia ve Kentucky gibi ülkenin iç kesimlerinde bulunan eyaletlerde de kısıtlamaların kaldırılması için protesto gösterileri düzenlendi.

Trump da bu protestoların bazılarına attığı Twitter mesajlarıyla destek verirken, ABD basını Cumhuriyetçi Başkan'ın sadece valisi Demokrat Parti'den olan eyaletler için destek mesajı attığına dikkat çekti.

Uzmanlar ise kısıtlamaların kaldırılması için zamanlamanın kritik önem taşıdığını ve erken harekete geçilmesi halinde salgının yeniden hız kazanabileceğini söylüyor.

ABD'de kısıtlamalar nasıl kaldırılacak?

Trump, dün kısıtlamaların kaldırılmasına dönük üç aşamalı planını açıkladı. Bu açıklamadan kısa bir süre önce de eyalet valileri ile telekonferans yaparak kısıtlamaların kaldırılmasıyla ilgili bilgilendirme yaptı ve bu planın ne zamana ve nasıl hayata geçirileceğine dair kararı onlara bıraktığını söyledi.

Trump'ın yaptığı açıklamaya göre, ABD'de iki hafta boyunca koronavirüs vakalarındaki artış hızının yavaşlama eğilimi gösterdiği eyaletlerde kısıtlamaların kademeli olarak kaldırılması öngörülüyor.

Planın bir sonraki aşamasına geçmek için iki haftalık veriler ve vaka artışındaki eğilim takip edilecek.

Planın ilk aşamasında sinema, restoran, stat, ibadet yerleri ve spor salonları gibi işletmeler sosyal mesafe kurallarına katı bir şekilde uyarak açılabilecek. Barlar, okullar ve anaokulları ise kapalı kalmayı sürdürecek.

İkinci aşamada, zorunlu olmayan seyahatlerin başlaması ve barların da yine belli düzenlemeler kapsamında açılması öngörülüyor. Risk grubundaki kişilerin evde kalmayı sürdürmesi ve bakımevi ve hastane gibi yerlere ziyaretin sınırlandırılması da öngörülen uygulamalar içinde. Ayrıca bu aşamada da evden çalışmanın devam etmesi teşvik edilecek.

Üçüncü aşamada ise işyerlerine dair tüm kısıtlamaların kaldırılması ve risk grubundaki kişilerin sosyal mesafe kurallarına bağlı kalarak sosyal hayata geri dönmesi planlanıyor. Hastane ve bakımevlerine ziyaretlerin tekrar başlaması ve barların içeri aynı anda alabileceği kişi sayısının artırılması da öngörülen adımlar arasında yer alıyor.

Bu planın hayata geçirilmesinde ise karar ve sorumluluk eyalet valilerine verildi.

Trump, "iyi durumda" olan bazı eyaletlerin istemeleri halinde 1 Mayıs'tan önce, hızlı bir şekilde kısıtlamaları kaldırmak için harekete geçebileceklerini de ifade etti.

ABD'de yürürlüğe sokulan kısıtlamalar nedeniyle özellikle üretim faaliyetlerinin yoğun olduğu eyaletlerde ciddi ekonomik sıkıntılar yaşanırken, şu ana kadar 22 milyon kişinin işini kaybettiği hesaplanıyor.

Uzmanlar ne diyor?

Kamu sağlığı uzmanları, ekonomiyi yeniden canlandırmak için acele adımlar atılmaması konusunda uyarıyor ve ülkenin birçok yerinde sağlık sisteminin salgının yayılma hızının artması halinde, bununla baş edemeyecek durumda olduğu yönündeki kaygılarını dile getiriyor.

Uzmanlar, kısıtlamaların kaldırılabilmesi için test kapasitesinin artırılması gerektiğini ancak ABD'nin henüz bu noktada olmadığını belirtiyor.

Harvard Üniversitesi'nden bir grup bilim insanı, yaptıkları araştırmaya göre, ABD'nin güvenli bir şekilde normal hayata geri dönebilmesi için Mayıs ayından itibaren günlük test kapasitesini bugünkü düzeyinin üç katından daha fazla artırması gerektiğini söyledi.

ABD'de şu anda günde ortalama 146 bin test yapılıyor. Cuma günü itibarıyla bugüne kadar yapılan toplam test sayısının 3,6 milyon olduğu açıklandı.

Harvard Üniversitesi'nin tahminlerine göre, Mayıs ortasından itibaren normal hayata geri dönüşün yaratabileceği riskleri en aza indirmek için günlük test sayısının 500 ile 700 bin arasında olması gerekiyor.

Columbia Üniversitesi'nden viroloji uzmanı Dr. Angela Rasmussen de, test ve takip sistemlerinin kapsamının çok daha genişletilmesi gerektiğini söyledi.

Rasmussen, "Geniş çaplı takip ve test çalışmalarının olması halinde, henüz semptom göstermeyen ya da asemptomatik kişiler, hızlı bir şekilde tespit edilip karantinaya alınamaz ve bu durumda da aynı topluluk içinde salgın yayılmaya tekrar başlayabilir" dedi.

Beyaz Saray'ın Koronavirüsle Mücadele Koordinatörü Deborah L. Birx CNN'e yaptığı açıklamada, hayatın normale dönme sürecinde, eyaletlere yerel bulaşmaları erken aşamalarda tespit eden takip sistemlerinin güçlendirilmesi, test kapasitelerinin artırılması ve temas takip çabalarına ağırlık verilmesi gerektiğini söyledi.

Birx, "Bu unsurlardan hiçbirisi varmak istediğimiz hedef ulaşmamıza tek başına yeterli değildir" dedi.

Eyaletlerden nasıl tepki geldi?

Trump'ın açıklamalarından kısa bir süre sonra, özellikle kısıtlamalardan ekonomik olarak olumsuz etkilenen bazı eyaletler 1 Mayıs itibarıyla normal hayata geri dönüş planlarını duyurmaya başlarken, vaka sayısının yüksek olduğu yerlerden ise daha temkinli açıklamalar geliyor.

New York Valisi Andrew Cuomo, en erken 15 Mayıs'a kadar karantina önlemlerinin yürürlükte olacağını ve bu geceden itibaren de kamuya açık alanlarda maske takılmasının zorunlu hale geleceğini açıkladı.

New York ve New Jersey'nin ardından en fazla vaka sayısına sahip olan Michigan'da ise 1 Mayıs'tan sonra kısıtlamaların kaldırılabileceğinin sinyalleri verildi.

Karantinanın kaldırılması için protesto gösterilerinin düzenlendiği eyaletlerden biri olan Michigan'ın Valisi Gretchen Whitmer, kısıtlamaları 1 Mayıs'tan itibaren kaldırmayı umduğunu ancak bununla ilgili kararın gelecek olan verilere bağlı olduğunu belirtti.

ABC'de katıldığı programda konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Whitmer, "Önümüzde daha iki hafta var ve bilgiler, veriler ve test kapasitemiz çok hızlı bir şekilde değişiyor. İki haftayı geçtim, daha bir hafta sonra hangi noktada olacağımızı kestirmek zor" dedi.

Wisconsin ve Idaho da ay sonundan itibaren bazı mağazaların kaldırımlara kuracakları stantlarda satışlara başlamasının planlandığını açıklarken, California Valisi Gavin Newsom da restoranların müşterilerini masaya oturtmadan önce ateşlerini ölçmesini önerdi.

Texas eyaleti, tüm mağazaların eve teslimat ya da önceden verilen siparişin gidilip teslim alınması şeklinde açılacağını bildirdi. Texas Valisi Greg Abbot, hastanelerde Covid-19 tedavisi dışındaki bazı tedavilerin yeniden yapılmaya başlanacağını ve maske takılması ile sosyal mesafe kurallarına uyulması şartıyla parkların açılacağını söyledi.

Vermont'ta da 1 Mayıs itibarıyla pazarların açılacağı duyuruldu.