'Kriz yüzde 2.2 büyüyecek'

IMF programının yokluğunda uzmanların yeni mali yol haritası üzerinde daha fazla dikkat harcadığı, planın, 2010'da gelir bazlı bir yönetim tasarladığı ve daha sonra ılımlı harcama kesintileri öngördüğü kaydedilen raporda, "Plan mali düzenlemeler ve açık destek önlemleriyle ilgili adım beklentileri tam olarak karşılamasa da Türkiye'nin kredi derecelendirme görünümü ilandan sonra bir parça iyileşti. Standard and Poor's Türkiye'nin hükümet bonoları üzerindeki görünümünü negatiften durağana ve Moody's durağandan pozitife yükseltgedi" denildi.
 

Üretim ve talep

Türkiye'de yatırımın 2009'da özellikle düşük gerçekleştiği, ikinci çeyrekte özel sektörde yıldan yıla yatırımın yüzde 30 azaldığı, kamu yatırımlarının ise yüzde 5.5 arttığı kaydedilen raporda toplam makine ve ekipman yatırımının yüzde 29, inşaat yatırımlarının ise yüzde 18 azaldığı kaydedildi. Üç aylık dönemlerle ilgili verilerde mevsimlik ayarlamalar yapıldığında olumlu yönde dikkate değer gelişmeler görüldüğü, ekonominin bir daralma döneminden sonra ikinci çeyrekte, bir önceki üç aylık döneme göre yüzde 7.1'lik büyüme gösterdiğine değinilen raporda, "İyileşmede bir kırılganlığa işaret edebilecek tüketici ve reel sektör güveni endeksleri Temmuz-Eylül döneminde düştü. Sanayi üretimi Temmuz 2009'da hala, ihracattaki düşüşlere bağlı olarak yüzde 10'a yakın oranlarda düşmeye devam ediyordu" ifadesi yer aldı.
 

Çalışma piyasası

Raporda çalışma piyasası koşullarının ekonomik etkinlikle birlikte çöküşü sürdürdüğü belirtilirken, işsizliğin mayıs ayında yüzde 13.6 olarak ölçüldüğü, bu rakamın 2008 mayısındaki yüzde 9.2'lik rakamdan oldukça yüksek olduğu belirtildi. Ziraat ve hizmetler sektörlerinde istihdamın yıllık bazda sırasıyla yüzde 1.3 ve yüzde 0.6 arttığı, sanayi ve inşaat sektörlerinde ise yüzde 10.4 ve yüzde 4.4 düştüğü kaydedilen raporda, işverenler için önem taşıyan İş Fırsatları Endeksi'nin bu yıl ilk kez temmuz ayında hafif düşüş kaydettiği belirtildi. Raporda, "Sanayide reel ücretler ve verimlilik (çalışma saati başına üretim) 2009'un ikinci yarısında yıldan yıla itibarıyla, sırasıyla yüzde 11.4 ve yüzde 9.8 düşmüştür" denildi.
 

Uluslar arası işlemler

Dış açıkların Eylül 2008 itibarıyla, ihracatın ithalattan daha hızlı düşmeye başlamasıyla önemli ölçüde düşmeye başladığı, bunun ticaret açığında daha ileri bir düşüşle sonuçlandığı kaydedilen raporda, mal ve hizmet ihracatının yıllık bazda hem temmuz hem ağustosta yüzde 30 düştüğü, ithalatta ise yüzde 40 ve 35'lik azalma yaşandığı kaydedildi.

Raporda geleceğe bakıldığında yıllık enflasyonda geçici tüketim vergi indirimlerinin sona erdirilmesi ve baz etkisi nedeniyle belli oranda artış olasılığı bulunduğu belirtilen raporda, "Parasal ve mali göstergeler" bölümünde "Kazanç eğrisinin kısa ucu faiz indirimleriyle aynı doğrultuda azalırken uzun uç dikleşmiştir" denildi. "Genel hükümet finansmanı" başlıklı bölümde ise şöyle denildi:
"2007'den bu yana yaşanan hükümet bütçesindeki kötüleşme, 2008'in son çeyreğinden sonra, vergi gelirlerindeki keskin düşüş ve harcamalardaki yapısal artışlarla birlikte daha fazla telaffuz edilmeye başlandı. Sosyal güvenlik katkılarında yüzde 5'lik azalma, belediyelere transferlerdeki artış ve esnek çalışma önlemleri bütçe açığının hızla yükselmesine yol açtı. 2009'un ikinci yarısında vergi gelirlerinde bir iyileşme beklense bile genel hükümet bütçe açığının yıl sonu itibarıyla GSYİH'nın yüzde 8'ini aşması bekleniyor. Merkezi hükümet açık hedefi orta vadeli programda GSYİH'nın yüzde 6.6'sı olarak belirlendi."