Menopozdan erkekler mi sorumlu?

Buna göre tüm yaş grubundaki erkeklerin genç kadınlar için giriştikleri rekabet, daha yaşlı kadınların üreme şansını önemli ölçüde düşürmüş, buna bağlı olarak da üreme yetisini zayıflatan mutasyonlar oluşmuş olabilir diyor McMaster Üniversitesi’nde Rama Singh ve ekibi (PLOS Computational Biology).

Son regl zamanı olan menopoz, kadındaki üreme yetisinin bittiğinin bir işaretidir. Kadınların verimsiz yaşam evresinden sonra yaşamaya devam etmeleri neredeyse sadece insana özgü bir özelliktir. Bu durum sadece balinalarda ve hayvanat bahçelerinde tutulan şempanzelerde görülür. İnsanda menopozun niçin var olduğuyla ilgili çeşitli teoriler var ama bunlardan hiçbiri yeterince tatmin edici değil. Mesela güncel teorilerden biri “büyükanne hipotezi”dir. Buna göre yaşlı kadınlar torunların büyütülmesinde yardımcı olabilmeleri için verimsiz hale geliyor. Bu hipoteze göre menopoz kadının kendi kalıtımının devamını güçlendiriyor.

Rama Singh ve ekibi kendi teorileri üzerinde çalışırken, eşit sayıda erkek ve kadından oluşan bir popülasyon modelini içeren bilgisayar simülasyonları gerçekleştirmiş. Modelde çeşitli kalıtım değişimleri dikkate alınmış: cinsiyete bağlı olmayan ve ölüm oranını yükselten mutasyonlar, cinsiyete bağlı olan ve verimliliği düşüren mutasyonlar.
Ayrıca modelde, eş seçiminin verimliliği etkilemesi de dikkate alınmış. Modelde erkekler genç eş tercih ettiklerinde, popülasyonda kadına özgü (verimsizleştiren) mutasyonlar çoğalıyor. Bunun sonucunda kadınlar ömürlerini tamamlamadan doğurganlık oranı düşüyor ve menopoz ortaya çıkıyor. Evrim bilimci Singh’e göre, bu gelişmenin tam tersine de yaşanabilir. Eğer geçmişte genç eş seçenler kadınlar olsaydı o zaman yaşlı erkekler üreme yetilerini kaybederdi. Menopoz kural olarak ellili yaşlarda ortaya çıkıyor.