Nüfus yoğunluğu kadar vekil

Son nüfus sayımının ardından nüfusu azalan Bayburt iki milletvekili hakkını kaybetti. Bunun üzerine AKP Bayburt Milletvekilleri Ülkü Gökalp Güney ile Fettani Battal'ın verdiği yasa teklifi Seçim Kanunu Yasası ile birleştirilerek görüşülmüş ve değişiklik yasalaşmıştı.
Söz konusu düzenleme ikinci milletvekili çıkarama hakkını yitiren illere artı bir milletvekili kontenjanı verilmesinin önünü açıyordu.
 

Kabul edilen teklif neydi?

2007 yılında Anayasada yapılan değişikliğe paralel olarak Milletvekili Seçim Kanunu'na ilişkin düzenleme şöyleydi:

"Milletvekili seçimleri 4 yılda bir yapılacak. Bir önceki seçimin yapıldığı tarihten itibaren dört yılın dolmasından önceki son pazar günü oy verilecek. Oy verme gününden geriye doğru hesaplanacak 90 günlük sürenin ilk günü, seçimin başlangıç tarihi olacak." Teklifle ayrıca, nüfusu 2 milletvekili çıkarmaya yetmeyen illerle ilgili de düzenleme yapıldı. Düzenlemeyle, nüfusu 2 milletvekili çıkarmak için yeterli olmayan illere iki milletvekili çıkarma hakkı tanındı.

Yürürlüğü durdurulan hüküm, son nüfus sayımında iki milletvekili hakkını kaybeden Tunceli, Bayburt ve Gümüşhane illerine artı bir kontenjan ile toplam iki milletvekili çıkarma hakkı getiriyordu. Anayasa Mahkemesi, Milletvekili Seçim Kanunu'na eklenen ve milletvekili dağılımını düzenleyen bu fıkrayı iptal etti. Buna göre, söz konusu fıkra ile tek milletvekili çıkaran illere ayrıcalıklı olarak tanınan artı bir kontenjan da iptal edildi.
 

CHP'nin gerekçesi

Ancak, CHP, kanunun, Anayasa'nın 2, 10, 67 ve 80. maddelerine aykırı olduğunu öne sürerek, iptali ve yürürlüğünün durdurulması için Yüksek Mahkemeye başvuruda bulunmuştu. CHP Anayasa Mahkemesi'ne götürme gerekçesini ise şöyle açıkladı:

"Yaklaşık 150 bin nüfusa 1 milletvekili çıkarılması gerekirken, yasal değişiklik öncesi nüfusu 150 binin altında olan illere zaten birer milletvekilliği verilmekteydi. Şimdi yapılan bu düzenleme ile nüfusu yaklaşık 70 bin olan bir ilin 2 milletvekili çıkarması sağlanmaktadır. Yapılan yasa değişikliği, TÜİK tarafından ilan edilen illerin 2008 nüfusu baz alındığında, Mersin ilinin çıkaracağı 1 milletvekilinin, Bayburt iline geçmesiyle sonuçlanmaktadır.

Ancak nüfusun yılda bir kez olmak üzere her yıl ilan edildiği düşünüldüğünde, değişik ileri ki dönemlerde yalnızca bir ili değil, nüfus hareketlerine göre Bayburt dışında başka illeri de ilgilendirebilecektir. Bu eşitsizlik ve adaletsizliğin yanında, yapılan değişiklik seçim yasaları konusunda sabıkalı olan AKP'ye masa başında yeni seçim oyunları oynama zemini hazırlayacaktır."