NYT, Türkiye'nin İran politikasını çözdü

New York Times gazetesi, "ABD için oy, yakın bir müttefik tarafından yüzüne atılan bir tokattı" derken, Türkiye'nin Doğu'ya kaydığı söyleminin "güç kazandığı"nı kaydetti. Buna karşın gazete, Türkiye'de birçok kişinin bu görüşle mutabık olmadığını belirterek, "Türkiye'nin İran'a uzanma nedenleri kısmen reel politikaya dayanıyor" yorumunu da yaptı.

New York Times gazetesi, Sabrina Tavernise imzasıyla Türkiye'nin İran'a yönelik yaklaşımı ve Washington'un buna tepkilerini irdeleyen geniş bir haber analizini yayımladı. "Türkiye için İran'ı kucaklamak köprü kurma meselesidir" başlığını taşıyan, İstanbul kaynaklı haber analizinde "Washington'dan bakıldığında, Türkiye ile İran garip iş ortaklarıdır. Bunlardan biri, anayasası laiklik hükmediyor, diğeri ise, nükleer programı son yıllarda ABD için en canı sıkan dış politika sorunlarından biri olan bir İslami Cumhuriyettir" denildi.

"Türkiye, ABD'ye açıkça meydan okuyor"

"O zaman neden bu iki ülke birbirini sakarca kucaklıyor ve neden Türkiye, İran'a yeni yaptırımlara karşı oy kullanarak ABD'ye açıkça meydana okuyor" sorusunu yanıt arayan gazete, "ABD için oy, yakın bir müttefiki tarafından atılan ve Türkiye konusunda kendini sorgulamayı tetikleyen bir tokattı" ifadesini kullandı. ABD Milli Savunma Bakanı Robert Gates'in çok yankı bulan Türkiye'nin, AB'nin olumsuz tutumu nedeniyle "doğuya kaydığı" sözlerine dikkat çeken gazete şöyle devam etti:
"Bu, güç kazanan bir söylem: Doğu-Batı köprüsü olan Türkiye, Batı'ya daha çok benzeme çabasında yolunu kaybettiği için Doğu'nun yanında yer aldığıdır. Ancak burada birçok kişi, bununla mutabık değil. Türkiye'nin kaybolmadığını, sadece Ortadoğu sorunlarına nasıl yaklaşılacağı konusunda ABD ile fikir ayrılığı içinde olduğunu söylüyorlar. Obama Yönetimi, yaptırımları tercih ediyor. Türkiye ise, işbirliğinin, İran'ı bomba üretmesini durdurmak konusunda daha çok şansı olduğuna inanıyor. Bu amaçla, nükleer programı konusunda İran ile aktif bir biçimde müzakere etti."

"Erdoğan'la yakın çalışma içindeki" Türk yetkilisinin değerlendirmeleri

NYT, "mevcut ihtilafın merkezinde İran ve niyetleri konusunda temel bir anlaşmazlığı var" dedikten sonra ABD'nin İran'ın nükleer bomba üretmeye niyetli "haydut" ve kullanacağı kadar "çılgın" bir devlet olduğuna inandığını belirtirken "Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile yakın bir çalışma içinde olan bir Türk yetkilisi"nin değerlendirmelerine de yer verdi. Gazeteye göre, yetkili "İran ile ilişkileri normalleştirdiğimizde ve diğer aktörlerle ilişkileri olduğunda bomba peşinde gitmeyeceğine inanıyoruz" diye konuştu.

Adını açıklanmasını istemeyen aynı Türk yetkili de, "Bizim söylediğimiz şudur: onlara, bomba peşinde giderlerse gerçekten bir şeyler kaybedeceklerini hissettirelim. Yaptırımlar, İran'ın davranışlarını değiştirecek mi? Hayır. Uranyumu zenginleştirmelerini durduracak mı? Durdurmayacak" ifadelerini de kullandı.

"Yaklaşım, Erdoğan'ın bölgeye yönelik daha geniş politikasının parçası"

"Türkiye'nin İran'a uzanma nedenleri de kısmen reel politikaya dayanıyor" diyen gazete, İran'ın Türkiye'nin komşusu olduğuna ve doğal gaz ihtiyaçlarının beşte birini sağladığına işaret etti. "Yaklaşım da, Türkiye'nin, Sayın Erdoğan'ın yönetiminde izlediği, bölgede ekonomik ve siyasi entegrasyonun sağlanmasını amaçlayan daha geniş bir politikanın bir parçasıdır" da diyen gazete, Türkiye'nin çok sayıda bölge ülkesi ile vize kaldırdığına, her yıl bir milyonu aşkın İranlı'nın Türkiye'de tatil yaptığına da dikkat çekti.

"Washington'da ağır basan hissiyat Ankara'nın Tahran'ın oyununa geldiği"

ABD'li gazete, Türkiye'nin İran ile yürüttüğü nükleer müzakerelerin o çabanın bir parçası olduğunu belirttiği haber analizinde Washington'daki Dış İlişkiler Konseyi'nin uzmanlarından Steven Cook'un, "Washington'da ağır basan hissiyat, anlaşma sadece İran'ın yeni bir manevra olduğu ve Ankara Tahran'ın oyuna geldiğidir" sözlerini aktardı.

Haberde, "ABD, Obama Yönetiminin Türkiye'yi destekleme kabiliyetini zedeleyeceğini söyleyerek Türkiye'nin geçen hafta yaptırımlara karşı oy kullanmasından duyduğu hayal kırıklığını dile getirdi. Ancak bazı yetkililer, Türkiye'nin hesaplarının pragmatik olduğunu söylüyor. 'Hayır' oyu, kararı durdurmadı ancak Türk yetkililerinin Arap kamuoyunu etkilemesine imkan sağladı" denildi.

AKP'nin önde gelenlerinin, sadece ABD'den bağımsız olan bir Türkiye'nin uzun vadede Washington için değer taşıyacağına inandıklarını kaydeden gazete, bir Amerikalı uzmanın, Türkiye'nin bölgedeki yükselişinden korkmamak gerektiğini, İran'ın Ortadoğu'daki etkinliğini dengelediğine ve güçlü bir ekonomisi, canlı bir demokrasi ve İsrail ile ilişkileri olan bir NATO müttefiki olarak Müslüman dünyasına öğretecek bir şeylerin olduğunu ve bu rolü, Amerika'nın bir aracı olarak oynamayacağını savunduğu görüşlerine de dikkat çekti. Gazete haber analizini şöyle noktaladı:
"Yine uzman, 'Türklerin vizyonunun kağıt üstünde çok iyi olduğunu ancak yakın bir Amerikan müttefiki ile Arap sokaklarında popüler olma arasında bir denge kurmanın başarılması çok zor olduğunu keşfettiklerini de söyledi."