'Ödemelerde herhangi bir aksama yok'

KİT Komisyonu'nda bugün, Halk Bankası'nın 2007 yılı hesapları genel görüşe sunulurken, bankanın Vakıfbank ile birlikte Çalık Grubu'na Sabah ve ATV'nin satışı sırasında kullandırdığı kredi tartışma konusu oldu. İlk 3 yılı ana para ödemesiz 10 yıl vadeli kredinin kullandırılması sırasında hisse rehni, hesap rehni, işletme rehni yanında kefalet de uygulandığını belirten Halk Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın, vadesi gelen 2 faiz taksiti kapsamında gruptan, komisyon dahil 50,6 milyon doların tahsil edildiğini bildirdi.

Grubun, nakit akışını krediyi kullandıran iki banka olan Vakıfbank ve Halkbank üzerinden geçirdiğini, böylece nakit yaratabilme kapasitesinin kontrol edilebildiğini anlatan Aydın, grubun ödemelerini vadesinden 1 ay önce yaptığını, 2 aylık dönemde 2 banka üzerineden 1,5 milyar TL nakit akışı gerçekleştirdiğini bildirdi. Aydın, ''Ödemelerde herhangi bir aksama yok. Firma ile olumlu ilişkiler devam ediyor. Bu ticari bir olay olarak ele alınmıştır. Genelde bu tür işlemlerde hisse rehni veya hesap rehni alırdık. Burada hisse rehni, hesap rehni, işletme rehni ve kefalet de alındı. Bankacılık kanunlarına uygundur.'' dedi.

Bankanın kullandırdığı kredilerin 2002'de yarısı sorunlu durumda iken, bugün sorunlu kredi oranının banka tarihinde ilk kez sektör ortalaması olan yüzde 5,2'nin altına, yüzde 5'e gerilediğini açıklayan Genel Müdür Aydın, Çalık Grubu'na kredi kullandırılırken kredi limitlerine ilişkin sınırlandırmalara uyulmadığına yönelik eleştiriler üzerine şöyle konuştu:
''2002 yılında, banka kredi kullandıramaz durumdaydı ve likidite sorunu yaşıyordu. Kasasında, para yoktu ve görev zararlarına istinaden menkul kıymetler tutuyordu. Genel müdür olarak göreve başladığımda, bir 'risk iştahı' tarif ettik. Modül sistemi ile kredi kullandırdık. Bu sistem kapsamında kredi limitleri belirledik. İfade edilen 100 milyon dolarlık, 200 milyon dolarlık limitler bunlardır. Kanunen bir banka özkaynaklarının yüzde 25'inden fazlasını bir firmaya veremez. Toplam 5 milyar liralık özkaynağımızın yüzde 25'i olan 1 milyar 250 milyon liranın altında kalan kredilerde limiti biz belirleriz. Bir firmaya 1 milyar 250 milyon liranın üzerinde kredi kullandırırsak bu suçtur ve BDDK, YDK inceler, suç duyurusu yapılır. Bu limitler içinde kalmak şartıyla, Türkiye'de son dönemlerde gerçekleşen toplam 10 milyar dolarlık şirket satışlarında 2 milyar doları biz banka olarak finanse ettik. Bu tür, 10 firmaya yönelik 37 işlemde 2 milyar dolarlık kredi işlemimiz var. Sadece biz değil, sektördeki bütün oyuncular bu tür işlemler yapıyor. Biz bu işlemleri tek başımıza değil, sektördeki diğer oyuncularla birlikte yapıyoruz. Bu tür işlemlerde hisse rehni, hesap rehni alınır. İpotek, kefalet istisnadır.''
 

Başbakanlık Teftiş Kurulu'nun incelemesi tamamlandı

Halk Bankası Genel Müdürü Aydın, Sabah ve ATV'nin satışı konusunda Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından başlatılan incelemenin de tamamlandığını, ancak kendisinin sonuçları açıklamaya yetkili olmadığını söyledi. Bunun üzerine söz verilen BDDK temsilcisi, TMSF'nin Sabah ve ATV'yi satışı konusunda, bir avukat ve bir milletvekilinin ihbarı üzerine, ''TMSF'nin satışının, ihale usulüne uygun olmadığı, Rekabet Kanunu, RTÜK Kanunu'na aykırı olduğu'' gerekçesi ile Başbakanlık Teftiş Kurulu'nun bir inceleme başlattığını, inceleme komisyonunda YDK'dan 1, Bankalar Yeminli Murakıpları'ndan 2, Maliye Bakanlığı'ndan 1, Başbakanlık Teftiş Kurulu'ndan 2 kişinin görev aldığını söyledi. İncelemeye ilişkin raporun tamamlanarak Başbakanlık'a sunulduğunu bildiren temsilci, kredi kullandırma işlemi açısından yapılan incelemede, ''kredinin, o dönemde kullandırılan diğer krediler ile karşılaştırıldığında en yüksek getiri sağlayacak şekilde kullandırılığı, banka açısından karlı bir işlem olduğu ve herhangi bir usulsüzlük bulunmadığının'' belirlendiğini açıkladı.
Bu aşamada, AKP Bilecik Milletvekili Fahrettin Poyraz, YDK'ya, bankanın bu tür çok yüksek tutarlarda birçok kredi kullandırmasına karşın neden Çalık Grubu'na kullandırılan kredinin YDK raporuna alındığını sordu.

YDK temsilcisi de bankanın yüksek tutarda, satın alma kredisi kullandırdığı diğer firmaların bankanın eski müşterisi olduğunu, Çalık Grubu'na yönelik kredide ise kredi kullandırılan şirketin 2007'ye kadar gayrıfaal durumda bulunduğuna dikkati çekti. Kredinin, holdingin ana faaliyetleri dikkate alınarak değerlendirilemeyeceğini, şirketin kazanacağı paraya göre krediyi ödeyeceğini anlatan YDK temsilcisi, bu nedenle maddi teminatların güçlendirilmesinin istendiğini kaydetti. Bankanın da buna uygun işlemler yaptığını ve holding sahibinin şahsi kefaletini de aldığını belirten YDK temsilcisi, ''Kredi kullanan şirket yeni müşteri olduğu için YDK raporuna alındı'' dedi.
 

'Kredi neden bir sanayi kuruluşuna verilmedi?'

CHP Zonguldak Milletvekili Ali Koçal, Çalık Grubu'na Sabah ve ATV'yi alımı sırasında 750 milyon dolarlık kredi verilmesinin kamuoyu vicdanında hemüz aklanmadığını savundu. Bu kuruluşların satışı sırasında yeterli rekabet ortamı yaratılmadığını ve tek alıcıya satış yapıldığını ifade eden Koçal, kredi kullandırılırken, firma bazında belirlenen 100 milyon dolarlık, sektör bazında belirlenen 250 milyon dolarlık banka kredi limitlerinin aşıldığını öne sürdü. Genellikle elde edilecek gelir dikkate alınarak teminat düzenlendiğini, maddi teminatların yeterli olmadığını kaydeden Koçal, satış işlemi konusunda Başbakanlık Teftiş Kurulu tarafından başlatılan incelemenin sonuçlarını sordu. Halk Bankası'nın KOBİ'lerin finansmanı için kurulduğuna işaret eden Koçal, ''Medya kuruluşuna da başka bankalar kredi kullandırsaydı'' diye konuştu.

CHP Amasya Milletvekili Hüseyin Ünsal da Halk Bankası'nın Çalık Grubu'na, 10 milyon doları daha önceden olmak üzere toplam 385 milyon dolar kredi kullandırdığını belirterek, ''Kamu eliyle yandaş medya yaratıldı'' dedi. CHP Bursa Milletvekili Abdullah Özer de krediyi eleştirirken, ''375 milyon dolar bir sanayi kuruluşuna, ihracat yapan kuruluşa değil, bir medya kuruluşunun satın alınmasına gitti. Toplumu yönlendirmek için hareket eden kuruluşlar. Medya kuruluşuna 375 milyon dolar devlet bankası tarafından kredi verilmesi, bu kuruluşun hükümet lehine yayın yapması demektir. Sanayi kuruluşa neden verilmedi? Devlet bankasının bazı amaçları göz önünde tutması gerekir'' diye konuştu.

Komisyon'da, Halk Bankası Genel Müdürü Hüseyin Aydın'ın banka ile ilgili gelişmeler hakkında bilgi verirken 2002 yılını başlangıç olarak alması tartışmalara neden olurken, MHP Aydın Milletvekili Ali Uzunırmak, Türkiye'de parti devletine doğru bir gidişin olduğunu, AKP'nin hükümeti değil devleti de yönetir hale geldiğini söyledi. Yeni kurulan bir şirkete 750 milyon dolar kredi verilmesini eleştiren Uzunırmak, ''Hakim irade olmadan bu kredinin verilmesi mümkün değil'' iddiasında bulundu. YDK raporundaki öneriler görüşülürken, Halk Bankası'nın, Macar Halk Bank ve Türkmen Halk Bank'taki iştirak hisselerinin satışı ele alındı. Genel Müdür Aydın, bu bankalardaki hisselerini satmak istediklerini belirtirken ÖİB temsilcisi, Halk Bankası'na küçük iştiraklerinin hisselerinin satışı konusunda yetki vermek üzere ÖYK kararı hazırlandığını açıkladı.

'Biz banka olarak başarılıyız'

Genel Müdür Aydın, Eylül 2008 - Eylül 2009 döneminde, bankanın aktifinin yüzde 20 büyüdüğünü, fonlarının yüzde 25'ini reel sektöre kredi olarak verdiğini, bu dönemde bankacılık sektöründe kredi artışı yüzde 4 olurken, Halk Bankası'nın kredilerini yüzde 25 artırdığını söyledi. Bankanın 2002-2003 yılında yüzde 50 olan sorunlu kredi rasyosunun, Eylül ayı itibariyle ilk kez sektör ortalamasının altına, yüzde 5 düzeyine gerilediğini açıklayan Aydın, sektör ortalamasının yüzde 5,2 olduğuna işaret ederek, şöyle devam etti: ''Halk Bankasının sorunlu kredi rasyosundaki fark, ortalamaya göre sadece yüzde 0,2 değil. Bazı bankalar, sorunlu alacaklarını varlık yönetim şirketlerine devrediyor. Bu nedenle sorunlu kredi rasyoları düşük görünüyor. Bu gerçekçi değil. Ama biz devretmiyoruz. Kendimiz tahsilat yaptığımız halde bu oranı düşürdük. Biz banka olarak başarılıyız. Müşterilerimiz de krizi başarılı bir şekilde yönetti.''

Halk Bankasının ''misyon bankası'' olduğunu vurgulayan Aydın, KOBİ'lere yönelik 85 milyar liralık kredinin 11 milyar lirasının Halk Bankası tarafından kullandırıldığını, bankanın 46 banka arasında bu alanda lider konumunda bulunduğunu, 1,5 milyon KOBİ'nin yüzde 25'inin bankanın müşterisi olduğunu kaydetti. Kooperatiflere yılda ortalama 3 milyar lira kredi kullandırıldığını belirten Genel Müdür Aydın, Eylül 2008 - Eylül 2009 döneminde sektörde mevduat yüzde 15 artarken, Halk Bankası'nın mevduatının yüzde 8,5 arttığı, buna karşın mevduatının yüzde 75'ini kredi olarak kullandırdığını anlattı.

Aydın, ''Merkez Bankasının faizleri indirdiği dönemde, likititemizi kağıda yatırsaydık daha fazla kar elde edebilirdik. Ancak biz reel sektörü kredilendirdik. Gelirimizin yüzde 65'ini kredi faiz geliri oluşturuyor. Reel sektörü kredilendirip karımızı da buradan sağladık'' dedi. Bankanın gayri nakdi kredilerinin de 8,3 milyar liraya ulaştığını, Türk müteahhitlerine, yurt dışındaki işleri nedeniyle teminat mektubu vererek destek sağladıklarını anlatan Aydın, Eylül sonu itibariyle 650 şubelerinin bulunduğunu, bu yıl 28 şube daha açtıklarını, şube konusunda İstanbul'a ağırlık verdiklerini söyledi. Aydın, ''Bizim boyutlarımızdaki bir bankanın İstanbul'da 280-300 şubesi varken, bizim 135 şubemiz bulunuyor. Biz de 5 yılda İstanbul'da bu şube sayısına ulaşmayı hedefliyoruz'' diye konuştu. Geçen yıl bankaya 1000 yeni eleman aldıklarını, 2010'da da ilk aşamada 1250 eleman alınacağını belirten Genel Müdür Aydın, banka olarak KPS ile eleman almak mecburiyetinde olmadıklarını, son 2 yıldır Anadolu Üniversitesi ile işbirliği yaparak düzenlenen sınavlara göre eleman seçtiklerini ve lise mezunu personel de çalıştırdıklarını anlattı.
 

Sınav sonuçları 15 Aralık'ta açıklanacak

En son 1250 eleman almak için düzenlenen sınava 300 binin üzerinde başvuru olduğunu hatırlatan Aydın, başvuranların yatırdığı ücretin tamamen Anadolu Üniversitesi'nin sınav masraflarını karşılamaya yönelik olduğunu, bankaya bir girdisinin olmadığını vurguladı. Aynı kişilerin değişik branşlara başvurması nedeniyle başvuru sayısının biraz daha yüksek göründüğüne işaret eden Aydın, 21 Kasım'da yapılan yazılı sınavın sonuçlarının 15 Aralık'ta açıklanacağını, alınacak eleman sayısının 3 katı başarılı adayın çağrılacağını ve mülakatta başarılı olanların istihdam edileceğini söyledi.

Komisyon'da, ''bankanın, araç ve ağırlama giderlerinin arttığı'' yönündeki eleştirilere de yanıt veren Hüseyin Aydın, ''maliyet-gelir rasyosu en iyi bankanın Halk Bankası'' olduğunu belirterek, ''500 şubeden 700 şubeye geldik. Tabii ki masrafımız, temsil giderimiz olacak. Bütün şube müdürlerimize araba kiraladık. Maliyetini en iyi yöneten banka biziz. Kendi hayatımızda lüks gördüğümüz hiç bir şeyi bankaya ödetmiyoruz'' diye konuştu. Bankanın hisselerinin halka arzı sırasında 9 kat talep geldiğine işaret eden Aydın, alıcıların büyük bölümünün yabancı olduğunu belirterek, ''Bizde en büyük denetimi hisse senetlerimizi alanlar yapıyor. Yüz ağartıcı, iyi işler yaptığımızı düşünüyorum'' dedi.

Komisyonda, bir soru üzerine banka hukuk müşavirinin verdiği bilgiye göre, 2002-2007 döneminde 82 firmaya usulsüz kredi kullandırılması ile ilgili olarak 51 mali sorumluluk davası açıldı. Davaların 41'i devam ediyor, 10'u ise reddedildi. Zimmet ile ilgili olarak 4 dava devam ediyor, 20 dava sonuçlandı ancak temyiz aşamasında.