Perakendede cirolar arttı

Alışveriş Merkezleri ve Perakendeciler Derneği (AMPD) Perakende Endeksi By Nielsen Mayıs 2009 sonuçlarına göre, perakende sektörü cirolarında aylık ve yıllık bazda artış gözlendi. Mayıs 2009'daki cirolar bir önceki aya göre yüzde 9 büyüdü. 2008 yılının Mayıs ayına göre değişim yüzde 9 oldu. 2008 Mayıs ayındaki yıllık artış 2007 Mayıs ayına kıyasla yüzde 13 seviyesinde olurken, 2009 Mayıs ayındaki yıllık ciro artışı ise yüzde 3'de kaldı. 2009 yılının ilk 5 ayı 2008 yılının aynı dönemi ile kıyaslandığında, organize perakende cirosunda yüzde 3 büyüme görüldü.

TÜİK'ten açıklanan 3 aylık ticaret-hizmet ciro endeksi verilerine göre, 2009 ilk çeyreğinde toplam perakende sektörü ciroları 2008 ilk çeyreğine göre yüzde 12 daralmıştır. Öte yandan aynı dönemde organize perakende sektörü ciroları yüzde 0.2 artış yaşandı. Endeks sonuçlarına göre, organize perakende sektörü ciroları geleneksel perakendeye göre krizden daha az etkilendiği, ancak bir önceki yıla göre ciro gelişiminde fark edilir bir yavaşlamanın mevcut olduğu ortaya çıktı.
 

Gıda perakendesinde ciro yüzde 8 arttı

Gıda perakendesi cirosunda bir önceki aya göre 8'lik bir artış görüldü. Gıda dışında ise aylık ciro değişimi yüzde 11 artış olarak gerçekleşti. Hazır giyim sektörü cirosu yüzde 17 büyüme gösterdi. Aylık bazda geçen yılın Mayıs ayıyla kıyaslandığında, gıda perakendesi ciroları yüzde 7 artarken, gıda dışı perakende cirosu yüzde 11, hazır giyim cirosu yüzde 16 büyüdü. Yıllık olarak bakıldığında gıda cirolarının yüzde 1 arttığı ortaya çıktı.

Öte yandan gıda dışında yüzde 7 büyüme gözlendi. 2008 Mayıs ayından- 2009 Mayıs ayına yıllık yüzde 13 büyüme yaşayan hazır giyim sektörü, gıda dışı perakendedeki büyümenin lokomotifi görevini gördü. 2009'un ilk 5 ayı ile 2008'in ilk 5 ayı kıyaslandığında gıda ciroları yüzde 2 artarken, gıdadışı yüzde 6, hazır giyim yüzde 10 büyüme gerçekleştirdi. Tüketici Güven Endeksi, 85.32 seviyesinden 99.46 seviyesine çıkarak 15 aylık zirveye ulaştı.

Tüketici güvenindeki bu iyileşme tüketime de kısmen yansıdı. Nisan 2009 Tüketim Endeksi 165.66 seviyesinde olurken, bu değer mayıs ayında 171.16 seviyesine çıktı. Bu artışta ağırlıklı olarak otomotiv satışları etkili olsa da genel olarak tüketici güveni yavaş yavaş tüketime dönüşmeye başladı. Beyaz eşya, elektronik ve mobilyadaki ÖTV ve KDV indirimlerinin 30 Eylül 2009'a kadar uzatılması da tüketici harcamalarını harekete geçirecek olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi. Endekse göre, vergi indirimlerine rağmen gıda dışı organize perakendede sınırlı büyüme yaşanmasına dikkat çekilirken, artan tüketici güveninin alışverişe tam olarak yansımadığını işaret etmektedir. Bu vergi indirimlerinin eylül ayının sonuna kadar sürmesi kararı, mevsimsel alışverişler için önemli bir teşvik oluşturacağı vurgulandı.
 

Metrekare endeksi yıllık yüzde 17 arttı

Endekse göre, metrekare endeksinde yıllık yüzde 17 artış gözlendi. Diğer yandan 2008 Nisan ayında, bir yıllık büyümeye bakıldığında yüzde 25 artış yaşandığı görülürken, bu durumun büyümenin yavaşlaması olarak yorumlandı. Aralık 2008 sonuna kıyasla 2009 yılı ilk 5 aylık metrekare artışı ise yüzde 4 oranında gerçekleştiği belirtildi. Mağaza sayılarına bakıldığında yıllık yüzde 15 artış yaşandığı, ancak artış oranlarında dikkate değer bir gerileme gözlendiğine dikkat çekildi. Aralık 2008'den bu yana açılan 7 yeni AVM ile AVM sayısı Mayıs 2009 sonu itibariyle 213'e çıktığı belirtildi.

Mayıs 2009'da yıllık metrekare artışı gıdada yüzde 19, gıda dışında yüzde 13 seviyesinde gerçekleşti. Hazır giyimde yüzde 15 yıllık metrekare artışı yaşandı. Gıdada 2008 yılı Mayıs ayındaki yıllık artış yüzde 18 olurken, 2009 yılı Mayıs ayında bu oran yüzde 19'a çıktı. Gıda dışında ise tersine bir gelişme olurken, 2008'deki yüzde 35'lik büyüme 2009'da yüzde 13'e geriledi. Geçen yıl hazır giyim metrekare alanında yüzde 44 büyüme gözlemlenirken, 2009 Mayıs ayında yıllık hazır giyim metrekaresi yüzde 15 arttı.

Aralık 2008 sonuna kıyasla ilk 5 aylık büyümeye bakıldığında en yoğun metrekare artışı yüzde 5 ile gıda perakendesinde olduğu görüldü. 2008 yılında satış alanı artışında öncü hazır giyim sektöründe ise yıl sonundan bu yana metrekare bazında bir değişiklik gözlenmedi.
Geçen yılın Mayıs ayına göre yıllık mağaza sayıları gelişimine bakıldığında ise gıdada yüzde 26, gıda dışında yüzde 7 artış oldu.

Hazır giyim sektöründe mağaza sayısı artışı 9 oldu. AMPD by Nielsen endersine göre, 2009 yılı için planlanan yatırımların sürmesi neden ile yıllık ve 5 aylık metrekare gelişiminde organize gıda perakendesi öncü konumunda olduğu vurgulandı. Öte yandan, gıdanın bu yılki yatırım yoğunluğunu, geçen yıl yaşayan gıda dışı perakende ve özellikle hazır giyim sektörü, 2009'un ilk 5 aylık döneminde mağaza ve metrekare artışını yavaşlatmış olduğuna dikkat çekildi.
 

Metrekare başına cirolar Mayıs'ta yüzde 9 arttı

Mayıs 2009'da metrekare başına ciro endeksi, Nisan ayına göre yüzde 9 artmış gösterdi. 2008 Mayıs ayına kıyasla aylık bazda yüzde 2 düşüş görüldü. Alt sektörlere bakıldığında Nisan ayına göre gıdada yüzde 7 artış yaşanırken, 2008 yılının aynı dönemine göre yüzde 6 düşüş gerçekleştiği belirtiliyor. Gıda dışında aylık yüzde 13 artış olurken, Mayıs 2008'e göre artış seviyesi yüzde 3 olarak gerçekleşti. Endekste, aylık bazda metrekare başına ciro iyileşmesinin sektör için önemli bir gelişme olduğuna dikkat çekildi. Hazır giyim sektörüne bakıldığında, bir önceki aya göre metrekare başına cirolarda yüzde 19 artış yaşandı.

Metrekarelerdeki düşüş, bu gelişimde etkili olduğu belirtilen Endekste, "Kriz ortamı ve sektörün ihtiyaçlarının ertelenmesini durdurmaya yönelik çabalar da bu gelişmeye katkısı olmuştur. Hazır giyim sektörü karlılık kaygısıyla metrekareler yerine istihdama yatırım yapma ve hizmet kalitesini geliştirme yoluna girmiştir" değerlendirmesinde bulunuldu. Endekste, gıda dışı perakende sektörü yatırımları yavaşlatırken karlılığı arttırma eğilimi içine girdiği belirtildi.
 

İstihdam yüzde 1'e geriledi

Mayıs ayında sektör istihdamı Nisan ayına göre yüzde 2, yıllık olarak yüzde 1 azaldı. Yıllık bazda istihdam düşüşü ilk kez mayıs ayında kaydedildi. TÜİK tarafından açıklanan 3 aylık ticaret-hizmet istihdam endeksi verilerine göre, 2009 ilk çeyreğinde toplam perakende sektörü istihdamı 2008 ilk çeyreğine göre yüzde 2 daraldı. Öte yandan aynı dönemde organize perakende sektörü istihdamında yüzde 3 artış yaşandı. Organize perakende sektörü istihdamı koruma konusunda kararlılığını mümkün olan sınırlar içinde sürdürmeye çalıştığı belirtildi.
Toplam çalışan sayısında Aralık 2008 sonundan bu yana yüzde 7 düşüş yaşandı. Bunda krizin etkisini vurgulamak önemlidir. Öte yandan, 2008 Mayıs ayında 2007 Mayıs ayına göre yaşanan yüzde 19 istihdam artışına karşın, sektörün istihdamdaki patlamadan sonra bu düşüşü yaşadığı ortaya çıktığı belirtiliyor. Sektör istihdamındaki bu düşüş, diğer sektörlere kıyasla daha geç oluştuğu ve daha az seviyede gerçekleştiğine vurgu yapıldı.

Alt sektörlerde de 2008'deki istihdam artışının hız kestiği görüldüğü belirtilen Nielsen Endeksi'nde, gıdada yıllık bazda istihdam artışı yüzde 2 seviyesinde olduğu belirtildi. Yatırımlarını sürdüren gıda perakendesinin, buna paralel olarak istihdamını da geliştirdiği, gıdadışında yüzde 1 düşüş olurken, hazırgiyimde yüzde 4 istihdam gelişimi gözlendiği belirtildi.
Hazır giyimde yıllık yüzde 15 metrekare artışı karşısında yüzde 4 istihdam büyümesi verimliliğe yapılan vurgu olarak gösterildi. Mayıs 2009'da Aralık 2008'den beri olan 5 aylık dönemde hazır giyim yüzde 4, diğer alt sektörler yüzde 7 istihdam daralması yaşandığı belirtildi. Endekste, "Sonuç olarak, organize perakende istihdamının yıllık bazda ilk eksi veriyi Mayıs'ta görmesi vurgulanmaya değerdir.

Öte yandan, 2009'un ilk çeyreğindeki yıllık yüzde 3'lük istihdam artışını geleneksel perakendenin yüzde 2 daralmasına karşın gerçekleştirmiştir. Sektör, işsizliğin yüzde 15.6'ya ulaştığı gerileme döneminin etkilerini en az düzeyde yaşatmaktadır" ifadelerine yer verildi.
 

Fiş sayıları Mayıs'ta yüzde 6 arttı

Nisan ayına göre organize perakende fiş sayıları yüzde 6 artarken, 2008 Mayıs ayına kıyasla aylık artış yüzde 15 seviyesinde oldu. 2009'un ilk 5 ayı 2008 yılının ilk 5 ayı ile kıyaslandığında yüzde 14 düzeyinde fiş sayısı artışı gerçekleşti. Yıllık olarak bakıldığında, sektör genelinde fiş sayıları yüzde 15 artış gösterdi. Mayıs ayında gıda perakendesi fiş sayısı 2008 Mayıs ayına göre yıllık yüzde 14 artarken, gıda dışında bu oran yüzde 19 oldu.

Hazır giyimde ise aylık yüzde 21 artış, yıllık bazda yüzde 36 düzeyinde gerçekleşti. Bunda kampanyaların etkisi ağırlıkta olduğu ve tüketici ancak indirim ve kampanyalarla alışverişi gerçekleştirir durumda olduğu belirtildi. Tüketicinin, vergi indirimleri gibi alınan sağduyulu önlemlere anında olumlu cevap verdiği, dayanıklı ürünler ve yatırım aracı olarak otomotiv gibi ürünlerin tüketimi artarken, diğer ürünlerde hala sık sık; ama azar azar alışveriş yapmayı tercih ettiği belirtildi.