Piyango gibi formül

Başbakan Tayyip Erdoğan’ın partisinin başkanlık sistemi önerisine yönelik sert tepkiler nedeniyle razı olacağı belirtilen “partili Cumhurbaşkanı” modeli, tüzükteki üç dönem kuralı gereği, Meclis’e veda etmeye hazırlanan AKP’li milletvekilleri için yeni bir umut kapısı oldu.

Erdoğan’ın, “parti başkanı cumhurbaşkanı” modelini istediği belirtliyor. Bu durumda, genel başkanlık için tüzükteki 4 dönem kuralı uyarınca geçen 30 Eylül’de son kez genel başkan seçilen Erdoğan için tüzüğün değiştirilmesi gerekecek. Böylesi bir değişiklik, milletvekillerini de üç dönem kuralının kendileri için de kalkacağının beklentisi içine soktu.

Başkanlık sistemi konusunda muhalefetin karşı çıkışından çok parti içindeki direniş ve firelerden korktuğu için adım atamayan Başbakan Erdoğan ve AKP yönetimi, rotayı iyice “partili cumhurbaşkanı” modeline çevirince yeni bir gelişme yaşandı. AKP, “partili cumhurbaşkanı” modeline geçiş için mevcut anayasanın 101. maddesindeki “Seçilen kişinin partisiyle ilişiği kesilir” cümlesini kaldırmayı yeterli görüyor. AKP’nin tespitine göre halen cumhurbaşkanının sahip olduğu yetkilerle “partili cumhurbaşkanı” modeline geçilmesi durumunda Fransa’daki gibi yarı başkanlık sistemine geçilmiş olacak. Ancak AKP’de yapılan değerlendirmelerde, Fransa’da cumhurbaşkanının partili olduğu, ancak uygulamada partinin genel başkanının farklı olduğu, “Türk tipi partili cumhurbaşkanı” modelinde, “cumhurbaşkanının aynı zamanda partinin de başkanı olması gerektiği” belirtiliyor.

Parti içinde Erdoğan’ın başkanlıkta ısrar etmeyip partili cumhurbaşkanı modelini kabul edeceği bilgisinin yayılması, tüzükteki üç dönem sınırı nedeniyle Meclis’e veda etmeye hazırlanan milletvekillerini heyecanlandırdı. Üçüncü dönemde olup gelecek dönem seçilemeyecek vekiller, parti başkanı cumhurbaşkanı modelinde Erdoğan’ın genel başkanlığa devam etmesi için tüzükte değişiklik yapılması zorunluluğu nedeniyle üç dönem sınırının da kalkacağı beklentisine girdi. Üç dönemlik vekiller bu nedenle, tüm girişimlerine karşın değiştiremedikleri tüzüğü Erdoğan’ın parti başkanı cumhurbaşkanı modeli sayesinde değiştirebilecekleri, bunun gelecek dönem de vekil olabilmeleri için en büyük şans olduğu umuduna kapıldı. Üç dönemlik vekiller, tepki olarak başkanlık sistemini oy vermeyerek engellemeyi düşünürken parti başkanı cumhurbaşkanı modelinin en büyük savunucusu konumuna geçti.

Tüzükte Erdoğan tadilatı

Vekillere üç dönem sınırı olan AKP tüzüğünde genel başkanlık için de dört dönem kuralı bulunuyor. AKP tüzüğüne göre “Aynı kişi kurucu genel başkanlık hariç en fazla olağan dört dönem” genel başkan seçilebiliyor. Buna göre Erdoğan kurucu dönem dışında 2003, 2006, 2009 ve son olarak dördüncü kez 30 Eylül 2012’de genel başkan seçildi.

Erdoğan’ın genel başkanlıkta dördüncü dönemi 2015 sonbaharındaki olağan kongrede sona erecek. Partili cumhurbaşkanlığı için anayasada değişiklik yapılırsa ve Erdoğan, Ağustos 2014’te Köşk’e çıkarsa, 2015 sonbaharına kadar hem cumhurbaşkanlığını hem de parti başkanlığını birlikte yürütebilecek. 2015 sonbaharında da AKP kongresini toplayıp tüzüğü değiştirecek yeniden genel başkan seçilebilecek.

Üç dönemlik milletvekillerinin süresi ise genel seçimlerin yapılacağı Haziran 2015’te sona eriyor. Bu durumda üç dönemle ilgili tüzük değişikliğinin genel seçimlerden önce yapılması gerekiyor. Üç dönem vekil olanlar, bu durumda AKP kongresinin öne çekilerek tüzükte kendileri için de değişikliğin yapılmasını ve 2015 seçimlerinde yeniden aday olmalarının önünün açılmasını isteyecek.