Sakız ağaçları yeniden hayat buluyor

TEMA Vakfı Ege Bölgesi Proje Sorumlusu Orman Yüksek Mühendisi Mahir Keskin yaptığı açıklamada, Eşme Yarımadası'nın doğal bir ağacı olan sakızı, ekonomik bir ağaç haline getirmek için 1958-1959 yıllarında çalışma başlatıldı. 1960 ihtilalinin ardından bırakılan çalışmaların 2000 yılında TEMA'nın sakızın ekonomik değeri olduğunu görmesiyle devam ettiğini bildiren Keskin, Çeşme'deki Yüksek Teknoloji Enstitüsü'ne ait 149 hektar alanda bu projenin uygulamaya çalışıldığını söyledi.

Bir sakız firmasının sponsorluğunda 2008 yılının Ekim ayında çalışmaların yeniden başladığını bildiren Keskin, ''Yaklaşık 7 bin 800 ocakta tekleme yaparak, aşılamaya hazır hale getirdik. Bugüne kadar Orman fidanlığında üretilmiş 2 bin 800 sakız fidanı diktik. Ama hedefimiz yabani sakızları aşılamak ve çelikten fidan üretimi yaparak, verimli sakızları çoğaltmak'' dedi. Geçen yıl aşılarda zaman sorunu nedeniyle pek başarılı olamadıklarını, ancak bu yılki aşılardan başarı elde ettiklerini anlatan Keskin, yaklaşık 2 bin 400'e yakın aşı yaptıklarını kaydetti.

Keskin, verimli sakızların yerlerini belirledik ve bunları koordinatlı olarak haritalara işlediklerini söyledi. Yaşlı sakızların büyük bir bölümünün koruma altında olduğunu, ancak bir kısmının maalesef öldüğünü dile getiren Keskin, konuya ilişkin Koruma Kurulu'na başvurulduğun ve bu ağaçların yenilenmesini umduklarını belirtti. Projeye 2008'de başladıklarını ve peşini bırakmayacaklarını dile getiren Keskin, projenin 2017 yılına kadar süreceğini bildirdi.

''Hedefimiz, sakızı ekonomik ağaç olarak vatandaşa benimsetmek'' diyen Keskin, şöyle devam etti: ''Bir ağaç verimli döneminde yaklaşık yarım kilo ile 1 kilo arasında sakız verebiliyor. Şu anda sakızın kilosu 300-370 dolar arasında değişiyor. Türkiye'de umarım Çeşme Yarımadası'nda 20 bin ağacı buluruz. 20 bin ağaç nereden bakarsanız 10 bin kilo sakız eder. Bu da çok önemli birg elir kaynağı anlamına gelir. Sakız Adası'nda 2 milyon civarında sakız ağacı var. Yaklaşık 1 milyon kilogram sakız elde ediliyor. Bunun ekonomik değeri de yaklaşık 370 milyon dolar ediyor.''

Karabay: 3 yılda 3 milyon doları harcadık

Sponsor sakız firmasının Genel Müdürü Tamer Karabay da projenin amacının sakız ağacını Egelilere sevdirerek, üretim yapmalarını sağlayıp katma değer yaratacak boyuta getirmek ve Ege Bölgesi'nde özellikle Çeşme'de bu mirası tekrar canlandırmak olduğunu söyledi. İleriki aşamada üreticileri, kooperatif gibi bir çatı altında toplayarak örgütlenmelerini sağlamak istediklerini anlatan Karabay, ''Hedefimiz, projeyi halka ulaştırıp, ürün almasını hedeflemek. Bu noktaya gelinceye kadar projeyi destekleyeceğiz. Uygun şartlar sağlandığı zaman bu projeyi gerçek sahipleri olan yerel halka devredeceğiz'' dedi.

Proje için 3 yılda 3 milyon dolar harcadıklarını belirten Karabay, TEMA'nın da ''yarma göz aşısı'' yöntemiyle yaptığı aşıların tuttuğunu ve bunun projenin en pozitif sonuçlarından biri olduğunu söyledi. Karabay, önümüzdeki Temmuzda ilk çizimlerin yapılarak ilk ürünlerin alınacağını belirterek, ''Planımız 10-15 yıl içinde Türkiye'nin ihtiyacını karşılayabileceğimiz yönündeydi. Aşıların tutmasıyla beraber bu süreyi 5-10 yıla çekebileceğimizi düşünüyoruz'' diye konuştu.

'Türkiye'nin sakız ihtiyacı 20 ton'

Karabay, Türkiye'de toplam sakız tüketiminin yıllık 430 milyon TL olduğunu ve bu pazarın yüzde 60'ının Cadbury firmasına ait olduğunu ve bu firmaya ait sakız markasının da yüzde 27.4'lük oranla pazarın lideri olduğunu vurguladı. Tamer Karabay, Türkiye'nin, sakız ihtiyacını ithal ederek, karşıladığını ve dünyadaki en önemli tedarikçinin de Sakız Adası olduğunu belirtti. Yaklaşık 10 tona yakın kayıtlı, 10 ton da kayıt dışı olmak üzere Türkiye'nin yılda yaklaşık 20 ton sakız ithal ettiğini bildiren Karabay, yeterli arzın sağlanması halinde talebin 20 tondan çok daha fazla olacağını söyledi. Hem tüketici trendlerinin hem de sakızın boya, ilaç, gıda gibi sektörlerde kullanılmasının talebi artırdığını ifade eden Karabay, bu arzın sağlanması halinde talebin de çok daha hızlı bir şekilde artacağına inandıklarını savundu.

Karabay, proje kapsamında ağaçlardan yeteri kadar verim alınması halinde Türkiye'nin toplam ihtiyacı olan 20 tonun karşılanacağına işaret ederek, bunun da ekonomiye 6 milyon TL'lik bir katkı anlamına geldiğini belirtti. Uzun dönemde bunun ekonomiye katkısının daha da artacağına işaret eden Karabay, ''İhracat bile neden olmasın diyoruz'' dedi.