Saray ittifakına ‘baraj’ rüşveti

MHP ile her partinin kendi logosu ve aday listesiyle oy pusulasında yer alması konusunda büyük oranda uzlaşan AKP, ittifak ile ilgili yapılacak yasal düzenlemede ileride partinin aleyhine olabileceği gerekçesiyle yalnızca bir modelle kendini sınırlamak istemiyor. Her seçim döneminde kendine avantaj sağlayacak parti ve modelle ittifak yapmak isteyen AKP, bunun için ittifak yasasında yer almasını istediği 3 model üzerinde duruyor. 1. modele göre, AKP ve MHP’nin de büyük oranda uzlaştığı gibi her parti kendi logosu ve aday listesiyle oy pusulasında yer alacak. 2. modele göre, ittifak yapan partiler kendi logoları altında ortak aday listesiyle oy pusulasında yer alacak. 3. modele göre ise, partiler tek bir logo altında ortak listeyle seçime girecek. Bu modellerin tamamının ya da birincisinin ittifak düzenlemesinde yer alıp almayacağına liderler karar verecek. MHP ve BBP’nin yanı sıra SP’yi de ‘milli mutabakat’ olarak nitelendirdiği bloğa çekmek isteyen AKP, bunun için ittifak yapacak partilerin sayısının 3’le sınırlandırılması düşüncesinden vazgeçti, parti sayısına sınırlama konmayacak.

Liderler görüşecek

AKP ve MHP arasında süren ittifak görüşmelerinde sona yaklaşıldı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli arasında yapılacak görüşmede, bu ay sonuna kadar Meclis’e sunulması beklenen yerel seçimlerle ilgili uyum paketine konması beklenen ittifakla ilgili düzenleme netleşecek. AKP’de, tek bir ittifak modeli yerine siyasi partilerin kendi durumlarına göre seçebileceği 3 modelin de ittifak düzenlemesinde yer alması için bir çalışma yapıldı. Liderlere sunulacak bu çalışmanın liderler tarafından da onaylanması durumunda, siyasi partilere ittifak için şu seçenekler sunulacak:

Ayrı listeyle kendi logolarında: AKP-MHP İttifak Komisyonu’nda, üzerinde büyük oranda uzlaşma sağlanan bu modele göre, siyasi partiler kendi logoları ve aday listeleriyle oy pusulalarında yer alacak. Partilerin oy pusulasında ayrı ayrı yerlerde mi yoksa yan yana mı yazılacağı liderler arasında yapılacak görüşmede netleştirilecek. AKP, geçersiz oyların önlenmesi ve seçmenin kafasında karışıklık yaratılmaması için seçmenin yalnızca kendi partisine mühür vuracağı ‘tak’ sistemini istiyor. MHP ise partilerin ittifak çatısı altında yer alması ve seçmenin hem ittifaka hem de partisine oy vereceği ‘tak tak’ sistemini öneriyor. Bunlardan hangisinin seçileceğine yine liderler karar verecek.

Ortak listeyle kendi logolarında: Siyasi partiler, kendi logoları altında seçime girecek, ancak milletvekili aday listeleri ortak olacak. Bu modelde de, ortak listede milletvekili adaylarının sıralarının karşısına hangi partinin adayı olup olmadığının yazılması konusu tartışılıyor. Adayların karşısına parti isimlerinin yazılacağı gibi hiç parti ismi yazılmadan ittifakın alacağı oy sayısına göre daha sonra vekil dağılımının yapılabileceği belirtiliyor.

Tek logo ortak liste

Bu modelde de siyasi partiler tek bir logo altında ortak listeyle seçime katılabilecek. Logoda tüm siyasi partilerin adlarının yazılabileceği gibi bir siyasi partinin logosu altında seçime girilebileceği kaydediliyor. Bu modelde, küçük partilerin seçime katılmayarak milletvekili adaylarının büyük partinin listesinde yer alması biçiminde de düzenleme yapılabileceğine dikkat çekiliyor.

AKP yöneticileri, günün koşullarına göre siyasi partilerin ileride farklı ittifak modellerini isteyebileceği, her seçim dönemi öncesinde yasa değişikliği yapılması yerine farklı modellerin yasayla siyasi partilerin tercihine sunulması gerektiğini belirterek, “Belki bugün MHP ile birinci modele göre ittifak yapmak bizim için daha avantajlı görünüyor. Ama ileride farklı seçenekler de ortaya çıkabilir. O zaman daha çok lehimize olan diğer modellerden birini tercih edebiliriz” görüşünü dile getiriyor.

Tüm ittifak modellerinde seçim barajı yüzde 10 olarak korunacak. Seçimde bir partinin oyu tek başına yüzde 10’un altında kalsa bile ittifakın oyları bu oranın üstünde çıkarsa doğrudan barajı geçmiş sayılacak. Böylece bir siyasi parti, yüzde 7-8 oranlarında oy almasına karşın barajı geçemediği için Meclis’e giremeyecek. Ancak oy oranı yüzde 3-4 olan bir siyasi parti, ittifak yaptığı için Meclis’te temsil edilebilecek. Böylece AKP, Erdoğan’a başkanlık yolunu açabilmek barajı aşamayan partileri, “Sizi Meclis’e taşıyacağız” vaadiyle yanına çekmeye çalışacak.

Hazine yardımı

Siyasi Partiler Yasası’na göre, yüzde 10’luk seçim barajını geçerek Meclis’e giren partilere Hazine yardımı yapılıyor. Milletvekili genel seçimlerinde toplam geçerli oyların yüzde 3’ünden fazlasını alan siyasi partilere de devlet yardımı veriliyor. Partilere yapılacak Hazine yardımı, ittifak modellerine göre yeniden düzenlenecek. Kendi logolarıyla ittifak yapan partilere, yine aldıkları oy oranına göre Hazine yardımı yapılacak. Ancak tek logo ve ortak listeyle ittifak yapacak partilerin alacağı yardımın, kendi aralarında yapacakları protokolle belirlenmesi üzerinde duruluyor.