"Sebze ve meyve ticaretine yeni bir düzen gelecek"

Sanayi ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'yla ilgili basın açıklaması yaptı. Bakan Ergün açıklamasında, Türkiye'deki sebze ve meyve ticaretini yeniden düzenlemek amacıyla Sanayi Bakanlığı'nca hazırlanan Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'nın 6 Ocak 2010 tarihinde TBMM Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabi Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu'nda görüşülmeye başlanacağını bildirdi.

Kanun Tasarısı'nın yürürlükteki 552 sayılı Yaş Sebze ve Meyve Ticaretinin Düzenlenmesi ve Toptancı Halleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname'yi yürürlükten kaldıracağını belirten Ergün, tasarının 20 madde ve 1 geçici maddeden oluştuğunu vurguladı. Bakan Ergün, Kanun Tasarısı'nın hazırlanmasındaki temel amaçlarının sektörde rekabetçi bir yapının sağlanması, kayıtdışılığın önlenmesi, üreticinin emeğinin karşılığını alabilmesi, maliyetlerin düşürülmesi, gıda güvenliğinin temin edilmesi, toptancı halleri ile Pazar yerlerinin çağdaş bir altyapıya kavuşturulması olduğunu vurguladı.

Sebze ve Meyve Ticareti'nin Düzenlenmesi Hakkında Kanun Tasarısı'yla sebze ve meyve ticaretine yeni bir düzen geleceğini ifade eden Bakan Ergün, üretici ve tüketicilerin hak ve menfaatlerinin korunması ile meslek mensuplarının faaliyetlerinin düzenlenmesinin söz konusu olacağını kaydetti.

Sektörün çözüm bekleyen sorunlarının başında kayıtdışılık geliyor

Bakan Ergün, "Türkiye'de 2008 yılı sebze üretim miktarı yaklaşık 27.2 milyon ton, meyve üretim miktarı ise yaklaşık 15.6 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Toptancı hal fiyatları baz alındığında bu miktarlara ilişkin yıllık toplam işlem değeri yaklaşık 40 milyar TL'dir. Sebze ve meyve ticaretinin yıllardır çözüm bekleyen sorunları tüm sektör mensupları tarafından da bilinmektedir. Sektörün çözüm bekleyen temel sorunlarının başında kayıt dışılık gelmektedir. Sektörde kayıtdışılık oranı yaklaşık yüzde 70'ler oranındadır. Malların haller üzerinden pazarlanma zorunluluğu da sektörde serbest rekabeti olumsuz yönde etkileyen sorunların başında gelmektedir. Aynı şekilde rüsum ve komisyon oranları da ticareti zorlaştıracak ve kayıt dışılığı artıracak düzeydedir" dedi.

Toptancı hallerinin çoğunda müzayede, depolama, ambalajlama tesisleri yok

Türkiye'de hala müzayede, depolama, tasnifleme ve ambalajlama tesisleri ile laboratuar ve soğuk hava depoları bulunmayan çok sayıda toptancı hali bulunduğuna değinen Bakan Ergün, bu nedenle malların yaklaşık yüzde 25'inin, tüketim merkezlerine ulaşmadan pazarlama sürecinde zayi olduğunu açıkladı.Sebze ve meyvelerin gıda güvenliği ve izlenebilirliğinin sağlanmasına imkan veren mekanizmaların bulunmamasının da sektörün karşı karşıya olduğu diğer bir sorun olduğuna değinen Ergün, üreticilerin haklarını korumaya yönelik düzenlemelerin yetersiz olduğunu vurguladı.

Kanun tasarısını tüm bu sorunların çözümlenebilmesi için hazırladıklarına değinen Bakan Ergün, "Başta tüketici konumunda bulunan 72 milyon yurttaş olmak üzere sektörde yer alan tüm tarafların haklarını adil bir şekilde yeniden düzenlemek şekliyle 'tarladan sofraya' kadar güven duygusu oluşturmayı amaçlıyoruz.

Sebze ve meyve satıcılarına getirilecek 'ürün künyesi' ibraz etme sorumluluğuyla yurttaşlar artık tükettikleri sebze ve meyveler hakkında: üretim tarihi, üretici, üretildiği yer gibi gerekli olan bilgilere rahatlıkla ulaşabilecek. Ayrıca Pazar yerleri ve semt pazarlarıyla ilgili yapılacak düzenlemelerle buralarda yurttaşlarımızı rahatsız eden uygulamalar da önlenebilecek. Düzenleme ile birlikte Bakanlık tarafından oluşturulacak "Hal Kayıt Sistemi'nin uygulamaya alınmasıyla birlikte sektördeki kayıtdışılık büyük ölçüde önlenecektir" dedi.

Toptancı halleri asgari standartları 5 yıl içinde sağlayacak

Bakan Ergün, Kanun Tasarı'sıyla getirilen başlıca düzenlemeleri şöyle sıraladı:
-Sebze ve meyve ticaretinin daha sağlıklı fiziki mekanlarda ve gıda güvenliğine uygun olarak yapılmasını sağlamak amacıyla toptancı hallerinin belli standartlara sahip olarak kurulması, mevcut hallerin de 5 yıl içinde kanunun öngördüğü asgari standartları sağlaması.

-Toptancı hale bildirilmek kaydıyla, toptancı hal dışında da alım satım yapılabilmesi. Böylece, ticarete serbestliğin getirilmesi, alternatif pazarlama kanallarının oluşturulması, rekabetin temin edilmesi, maliyetlerin azaltılması.

-Sanayi ve Ticaret Bakanlığı bünyesinde elektronik ortamda merkezi hal kayıt sisteminin kurulması, böylece alım ve satıma konu malların miktar ve fiyatlarına ulaşılabilmesi, meslek mensuplarının kayıt altına alınabilmesi, üreticilerin ürünlerini daha çok kar edebilecekleri pazarlara yönlendirebilmesi.

Rüsum oranları düşürülecek

-Hal içi ve dışı işlem maliyetlerinin azaltılması, bu çerçevede hal içinde ve dışında satılan mallar üzerinden alınan rüsum oranlarının düşürülmesi.

-Semt pazarlarının modern bir yapıya kavuşturulması, tüketicilere daha düzenli ve hijyenik bir ortamda alışveriş imkanının sunulması. Bu çerçevede belediyelerin gerekli her türlü tedbirin alınması için görevli ve yetkili kılınması.

-Üreticilerin kendi ürettikleri malları doğrudan tüketicilere satabilmesi amacıyla, semt pazarlarında toplam satış yeri sayısının en az yüzde 10'unun üreticilere tahsis edilmesi.

-Üretici örgütlerinin rüsum ödemeksizin toptancı hal içinde ve dışında toptan olarak vergi mükelleflerine satış yapabilmelerine imkan sağlanması ve bu doğrultuda üreticilerin örgütlenmelerinin teşvik edilmesi.

Hal hakem heyetleri oluşturulacak

-Üreticiler ile meslek mensupları arasında veya meslek mensuplarının kendi aralarında çıkan uyuşmazlıklara çözüm bulmak kamacıyla il merkezleri ile gerekli görülen ilçe merkezlerinde hal hakem heyetlerinin oluşturulması.

-Malların izlenebilirliğinin sağlanması amacıyla ürün künyesi uygulaması getirilmesi.