Şii liderin cenazesi Irak'a götürüldü

İran'da dün yapılan törenlerin ardından bugün Necef'te toprağa verilecek olan, Irak İslami Yüksek Konseyi (IİYK) lideri Abdülaziz El Hekim'in cenazesi, yoğun güvenlik önlemlerinin alındığı Bağdat'a ulaştı.

Cenazenin getirildiği Bağdat Uluslararası Havaalanı'nda, Irak Başbakanı Nuri El Maliki ile yüzlerce hükümet yetkilisi ve din adamları hazır bulundu.

Saddam Hüseyin döneminde 20 yılını sürgünde geçiren El Hekim, akciğer kanseri nedeniyle tedavi görmekte olduğu Tahran'da yaşamını yitirmişti. Irak hükümeti, El Hekim'in ölümü nedeniyle ülkede 3 günlük yas ilan etmişti.

Abdülaziz El Hekim kimdir?

Abdülaziz El Hekim, 1950 yılında tanınmış bir ailenin oğlu olarak Necef'te dünyaya geldi. Babası Büyük Ayetullah Muhsin El Hekim'in 1970'de ölümünün ardından da Abdülaziz El Hekim ve ailesi Baas rejimine karşı Şii İslami muhalefeti sürdürdü.

Bağdat hükümetinin Şiilere yönelik baskı döneminde El Hekim'in 7 kardeşinden 6'sı öldürüldü, ailenin yaklaşık 50 üyesi idam edildi.

1980 yılındaki İran-Irak savaşı patlamadan hemen önce El Hekim ile ağabeyi Muhammed Bagır El Hekim Necef'i terk ederek İran'a gitti.

1982 yılında iki kardeş, Irak'ta İslami bir yapıyı öngören ve bazı Şii muhalefet örgütlerini toplayan Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi'ni (IİDYK) kurdu. IİDYK'nin başkanlığına El Hekim kardeşlerden ağabey olan Muhammed Bagır geçerken, Abdülaziz el Hekim ise başkan yardımcısı ve askeri kanat Bedir Tugayları'nın komutanı oldu.

İran tarafından eğitilip finanse edildiği öne sürülen Bedir Tugaylarının, İran-Irak savaşı sırasında Irak ordusuna karşı İran askerleriyle birlikte savaştığı belirtiliyor. Tahminlere göre, Bedir Tugaylarının 2003'te 20 bin kişilik gücü bulunuyordu.
 

Amerikan işgali ve yeni Irak

Amerikan askerlerinin 2003'te Bağdat'a girmesinden hemen sonra Abdülaziz El Hekim ve ardından Muhammed Bagır El Hekim Irak'a geri döndü.

Yabancı güçlere karşı olduklarını ve bağımsızlık istediklerini açıklamalarına rağmen, IİDYK lideri Muhammed Bagır, kardeşi Abdülaziz'in ABD liderliğindeki koalisyon güçleri yönetiminin oluşturduğu Irak Yönetim Konseyi'ne atanmasını destekledi.

Muhammed Bagır bu gelişmeleri takiben Ağustos 2003'te Necef'te bomba yüklü bir araçla düzenlenen suikast sonucu yaşamını yitirdi, 5 gün sonra IİDYK liderliğine kardeşi Abdülaziz El Hekim seçildi.

Bu olayın hemen ardından koalisyon güçlerinin Bedir Tugaylarını yasaklaması üzerine Abdülaziz El Hekim, bunun yerine Irak'ın inşasında önemli bir rol oynayacak ve güvenlik rolüne de sahip olacak olan "Bedir Örgütü"nü kuracağını açıkladı.

El Hekim'in koalisyon güçleriyle işbirliği vaadi, onu Mukteda El Sadr gibi daha radikal unsurlardan farklı bir konuma getirdi. Milisleri "Mehdi Ordusu" Amerikan askerleriyle kanlı çatışmaya girdikten sonra Necef'i terk eden Şii lideri Sadr, IİDYK'yi barış anlaşmasından çıkar sağlamakla suçladı.

IİDYK, bu nedenle Sünni militanların da hedefi oldu. 2004'te IİDYK birimlerine yönelik saldırıların sorumluluğunu El Kaide üstlendi.

2005 seçimlerinin ardından bazı IİDYK liderlerine yeni Irak kabinesinde önemli görevler verildi. Bu kişiler arasında Adil Abdülmehdi Devlet Başkan Yardımcılığı, Bayan Bekir Solag İçişleri Bakanlığı görevlerine getirildi.

Solag'ın İçişleri Bakanlığı döneminde Sünni Araplar, Bedir Örgütünün de aralarında olduğu Şii yapılanmaların güvenlik güçleriyle birlikte ölüm timleri oluşturduklarını öne sürdü. Solga, ortaya çıkan insan hakları ihlalleri nedeniyle ağır eleştirilere maruz kaldı.
Rakip Şii Dava partisinden Nuri El Maliki'nin başbakanlığa getirilmesinden 3 yıl sonra güvenlik güçleri içindeki Şii milis varlığı azaltıldı, Sünni Araplar siyasi sürece dönüş yaptı. Değişen durum IİDYK'ye desteği azalttı.

Irak İslam Devrimi Yüksek Konseyi (IİDYK), 2007 yılında adında yer alan devrim kelimesini çıkararak Irak İslami Yüksek Konseyi (IİYK) oldu. Abdülaziz El Hekim'in ölümüyle boşalan IİYK liderliğine, oğlu Ammar El Hekim'in geçmesi bekleniyor.