‘T-İnsan’laşmak şart

Üniversite adayları 24 Temmuz’a kadar sürecek tercih döneminde mesleki kariyerlerine uygun bir lisans programı seçmeye çalışıyor. Öte yandan dünya üzerinde gelişen teknolojiyle birlikte iş tanımları da büyük değişikliğe uğruyor. Bu değişiklik sonucunda günümüzde popüler olan çok sayıda mesleğin de yakın bir zamanda yok olacağı veya tanımının değişeceği öngörülüyor. Bu da yükseköğretime geçiş yapmaya hazırlanan öğrenciler için kariyer planlamasını zorlaştırıyor. Fütürist Ufuk Tarhan, kariyer planlaması aşamasında olan ve kendine yol çizmeye çalışan öğrenciler için bazı tavsiyelerde bulundu.

Meslek değil beceri

Meslek, kelime anlamı olarak arattığımızda Türkçe “bir kimsenin kendine temel çalışma alanı edindiği, geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iş” olarak karşımıza çıkıyor. İngilizcesi ise “profession, career, Job, vocation” olarak listeleniyor. Gelecek 10 yılda aşağıda sıraladığım hiper, mega ve teknolojik trendlere göre tüm iş ve yaşam alanları devrimsel biçimde dönüşeceği için yukarıdaki tanımlanan haliyle “meslek” dendiğinde anladığımız “faaliyet öbekleri” bugünkü ile alakası olmayan hallere evrilecek.

Hiper Trendler: Nano, Genetik teknolojilerdeki gelişmeler, Trans Humanizm ve Uzay Teknolojileri

Mega Trendler: Dijitalleşme, Robotlaşma,

Yenilenebilir Enerji Teknolojik Trendler: Big Data, Bulut Bilişimi, Nesnelerin Interneti, M2M (Makineden Makineye), Yapay Zekâ, Giyilebilir Teknolojiler, Arttırılmış Gerçeklik, Hologram Teknolojiler, 3D Baskı ve Çizim Teknolojileri, QR Kodlama, Lokasyon Bazlı ve Kişiye Özel Uygulamalar.

Unvan yerine uzmanlık

Bu trendlerin ve gelişmelerin etkisi ile binlerce hatta milyonlarca yeni, farklı uzmanlık, meslek, iş, beceri, yetkinlik seti, eğitim, iş/yaşam modeli gelişecek. Şu anda hayal dahi edemediğimiz sayıda ve konuda “sorun - çözüm - ihtiyaç - istek - yaşam tarzı” ortaya çıkacak. Meslek, bölüm, birim, pozisyon, unvan, diploma, sektör gibi şu an için günümüzde çok önemsediğimiz ve belirleyici olduğunu düşündüğümüz kategorizasyonlar, bölünmeler önemini kaybedecek. Yerlerini “alanlar, uzmanlıklar, beceriler” “Dijital Rozetler” ve Holokratik Organizasyon” denilen mobil, esnek, daima online, her yerde, her zaman ve kesinlikle hibrid olabilen, çalışabilen insan, robot ve akıllı şeylerle dolu yepyeni bir dünya alacak. O yüzden ne gençler, ne de ebeveynler mesleğe, pozisyona fazla takılmamalı. Yeni dünyada hangi alanda, konuda ne konuda uzman olacağınıza odaklanın. Şu anda önem verdiklerimiz 5-10 sene içinde çok anlamsızlaşacak. Herkes gelecekte de o çağa uygun, sürdürülebilir bir kariyere ve işe sahip olmak için sıkı hazırlık yapmalı. Buna cesaretle sürüden ayrılarak, ezberleri bozarak acilen başlamalı. Yeni meslek tanımları ve alanlara uyum sağlamak için insanların “T-İnsan”laşması lazım. Yani “teknoloji ile bütünleşmiş, tasarımcı ve tedarikçi” insanlar olmamız ve “bir şeyin her şeyini, her şeyin bir şeyini bilmemiz” gerekiyor.

Yeni uzmanlık alanları

-Mühendislik, doktorluk, avukatlık, mimarlık yine, yeniden en gözde mesleklerden olacaklar. Ancak çeşitleri artacak, yapılışları değişecek. Örneğin; beynine çip takılmış bir hastanın genetik, nano ve yapay zekâ sistemlerinden anlamayan bir “beyin uzmanı doktor” tarafından teşhisi, tedavisi pek mümkün olamayacak.

-İnsansız, yapay zekâ ile donanmış, aslında bir robot olan aracın yaptığı kaza için algoritmadan, teknolojiden anlamayan bir hukukçu ya da akademisyen olması imkânsızlaşacak.

-Bilgisayar, uygulama kodu yazabilmek, programcı olmak tam bir altın bilezik haline gelecek. Uygulama yazılımcılığı yepyeni kulvarlar açacak. Holografik, augmented, artificial intelligence (artırılmış, yapay zekâ) programları yapabilenler, bunların senaryolarını, algoritmalarını kurgulayabilenler öne çıkacak.

-İş zekâsı, yapay zekâ, robotlar gelişinceye, insan aklını geçinceye kadar dünya big data denizlerinde boğulmasın diye en kıymetli çalışanlar arasında “analistler” baş köşelere yerleşecek. Yakın gelecekte; mobil cihazlar, giyilebilir teknoloji ürünleri üzerinde her türlü otomasyon, bot yazılım, uygulama geliştirebilen ve kurgulayabilenlere “havada-karada işsizlik yok.”

-Bildiğimiz, normal grafik tasarımcılığının yanında 3D, holografik, ses tasarımları yapabilenler, ressamlık, fotoğrafçılık, video, illüstrasyon, animasyon gibi görsel her şeyle ilgili tüm mesleklerde patlama yaşanacak.

-Fütürist iş modeli, deneyim tasarımcılığı (UX tasarımcı), senaristlik, simülasyon uzmanlıkları olmazsa olmaz meslekler arasına girecek.

-Pazarlamacılar ama belli alanlarda uzmanlaşanlar dijitalleşmeyi, sosyal medyayı, mobilleşmeyi, giyilebilir teknolojileri çok iyi kavramış olanlar altın çağlarını yaşayacak. Bu meslek kendini adeta baştan yaratacak.

-Senaristlik, Transmedia Hikâye Anlatıcılığı, Deneyim Kurguculuğu, soru, oyun, yarışma tasarımcılığı her ama her alanda en popüler beceriler, yetkinlikler olarak yükselecek.

-Yenilenebilir Enerji alanındaki her iş, yepyeni meslekler doğuracak.

-Dijitalleşme nedeniyle dönüşen iş ve yaşam koşulları çok sayıda ruhsal sorun, bunalımlı insan da yaratacak. Bu nedenle psikoloji, felsefe, sosyoloji alanları yeniden gözde olacak