Tablolar kitapta buluştu

Batılılaşma, saray ve resim sanatı hakkında geniş bir bilgiye yer verilen 669 sayfalık kitapta, Türk, yabancı, azınlık ve Levanten ressamların eserleri yer alıyor. Kitapta ayrıca, 19. yüzyıl sonralarında İstanbul'da sanat atölyeleri, sergi mekanları, Sultan Abdülaziz ve Sultan 2. Abdülhamid'in sarayın tablo koleksiyonunun oluşumundaki rolü hakkında bilgiler bulunuyor.

Sunuş bölümünde kitap hakkında görüşlerini belirten TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, TBMM'nin demokratik bir temsil mekanı olduğu kadar, bu topraklarda yüzyıllar boyunca yoğrulan kültürel ve insani değerlerin yansıtıldığı bir platform olduğunu, kültür, medeniyet ve sanat değerleriyle bu coğrafyayı anlatan her eserin çalışmalarına ışık tuttuğunu ifada etti.

Bu birikime dayanmadan, yeterli genişlikte ve derinlikte bir vizyona sahip olunmasının mümkün olmadığına işaret eden Şahin, şunları kaydetti:
''TBMM teşkilatımızın en önemli kültür birimi olan Milli Saraylar Daire Başkanlığının temel görevi, tarihi mirasımızın korunması, gelecek nesillerimize aktarılması, ülkemizde ve dünyada hakkıyla tanınmasını sağlamaktır. Bu nedenle Milli Saraylar bünyesinde yer alan tarihi saray, köşk ve kasırlarımız son dönem Osmanlı eserleri olduğundan, bünyesinde o döneme ait çok zengin koleksiyonlar bütün canlılığıyla korunmaktadır.

Bu tarihi eserler arasında yer alan tablolar ayrı bir önem taşımaktadır. Bu konuda saray, köşk ve kasırlarımız apayrı bir zenginliğe sahiptir. Tablo koleksiyonlarımız, yabancı kral ve elçilerin ziyaretlerinde getirdiği hediyelerden ve özellikle sarayda istihdam edilen saray ressamlarının eserlerinden oluşmaktadır.''

Sultan Abdülaziz'in diğer özelliklerinin yanında büyük bir tablo koleksiyoncusu olduğunun ve mevcut birikimin çoğunun onun zamanında oluştuğunun bilindiğini ifade eden Şahin, Sultan Abdülhamid'in de büyük İtalyan ressam Zonaro'yu himaye ve istihdam ettiği, ona Akaretler'deki saray lojmanlarında yer verdiğinin bilindiğini belirtti. Şahin, kendisi de bir ressam olan son Halife Abdülmecid'e ait bir koleksiyonun, TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığı bünyesinde bulunduğunu kaydetti.

TBMM Milli Saraylar Daire Başkanlığının daha önce bu koleksiyonlarla ilgili sergileri organize ettiğini belirten Şahin, şimdi yeni bir sergi dolayısıyla bugüne kadar yapılanların hepsini içine alan kapsamlı bir çalışmanın ortaya konulduğunu, ilk olarak Milli Saraylar tablo koleksiyonunun tamamının ''Milli Saraylar Tablo Koleksiyonu'' adlı eserde bir araya geldiğini ifade etti.

Milli Saraylar Daire Başkanı Yasin Yıldız

Milli Saraylar Daire Başkanı Yasin Yıldız da kitabın önsözünde, Tanzimat sonrasının Osmanlı Sarayı'nın, sanatçıların eğitimine destek verdiğini, saray ressamlığı kurumunu oluşturduğunu, saray için tablo satın almaya başladığını belirtti. Türkiye'nin ilk tablo koleksiyonunun Dolmabahçe Sarayı'nda oluşturulduğunu ifade eden Yıldız, Sultan Abdülaziz ile yaveri Şeker Ahmed Paşa'nın beğenisinin, eser seçiminde belirleyici olduğunu anlattı.

Sarayın siparişleri ve yaver-ressam Şeker Ahmed Paşa'nın hocası Jean-Leon Gerome'un önerileri üzerine, Paris'teki Goupil Sanat Galerisi aracılığıyla 1875-1876 yıllarında satın alınan tabloların koleksiyonunun ilk örneklerinden olduğunu ifade eden Yıldız, şunları kaydetti:
''Osmanlı İmparatorluğu'ndan günümüze kültür mirası olarak kalan yapıtlar, Milli Saraylar Tablo Koleksiyonu'nda bulunmaktadır. Milli Saraylar Tablo Koleksiyonu'nda oryantalist resimler, doğa ve kent görünümleri, tarihi konulu resimler, natürmortlar ve portreler gibi pek çok farklı konuda eser bulunmaktadır.

Milli Saraylar Tablo Koleksiyonu adlı kitap, resim sanatına ilgi duyan akademisyen ve sanatseverlerin başvuracağı bir kaynak niteliğinde hazırlanmıştır. Bu çalışmada temel amaç Osmanlı Sarayı'nın batı merkezli arayışlarının sonucu olarak resim sanatına karşı izlediği tutumu ve uygulamaları değerlendirmektedir. Bu çalışmanın bütününde ve her bölümünde hedeflenmiş sentezci bir metotla yapılan çözümlemeler, Milli Saraylar Tablo Koleksiyonu'nun tarihsel oluşum sürecini ortaya koymaktadır. Amaçlanan hedefe bütünüyle ulaşılan bu önemli çalışma, görsel anlatıma uygun yalın diliyle zevkle okunan bir eser olarak hazırlanmıştır.''

Kitapta, Abdurrahman, Abdülkadir, Ali Ahmet Paşa, İsmail Hakkı, Hayri, Nazmi Ziya, Nurettin Niyazi, Gelibolulu Süleyman, Diyarbakırlı Tahsin, Hikmet Onat, Hüseyin Avni Lifij, Hüseyin Zekai Paşa, Enderunlu Nusret, Osman Hamdi, Osman Nuri Paşa, gibi Türk ressamların yanı sıra, Azeri, Alman, Avusturyalı, Amerikalı, Belçikalı, Fransız, İngiliz, İsveçli, İtalyan, Lübnanlı, Macar, Maltalı, Romanyalı, Rus, azınlıklardan ve Levanten ressamlardan eserlere de yer veriliyor.