Teröristle takas şüphesi

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın Irak’ın Musul kentinde kaçırılan IŞİD tarafından kaçırılan 49 konsolosluk personelinin kurtarılmasına ilişkin “Velev ki takas oldu” sözü akıllarda soru işareti bıraktı. Erdoğan’ın bu sözü, 49 rehinenin IŞİD’le yapılan bir takasla kurtarıldığı yorumlarına neden oldu. MİT Yasası’nda geçen nisan ayında yapılan değişiklik, teşkilatın Başbakan’ın onayıyla başka bir ülkede bulunan tutuklu ve hükümlüleri ellerindeki yabancı uyruklu suçluyla değiştirme imkânı veriyor. Takas için ise akla ilk gelen Niğde’nin Ulukışla ilçesinde bir astsubay, bir polis ve bir vatandaşın öldüğü saldırıyı gerçekleştiren üç IŞİD mensubu oldu.

Rehine kurtarma operasyonunu gerçekleştiren Milli İstihbarat Teşkilatı, 17 Nisan’da Meclis’ten geçerek yasalaşan düzenlemeyle olağanüstü yetkilere kavuşmuştu. Bu kapsamda Dış Operasyonlar Daire Başkanlığı’nın kurulduğu MİT’e dış operasyonlar yapma yetkisi verilmişti. Bununla paralel olarak MİT’in terör örgütleriyle görüşme yapması, yaptırması da yasal altyapıya kavuşmuştu. MİT Yasası’nda yapılan bir diğer kritik değişiklik takas konusuydu.

Devlet İstihbarat Hizmetleri ve Milli İstihbarat Teşkilatı Yasası’nın 26. maddesine şu fıkra eklenmişti:

“Türk vatandaşları hariç olmak üzere, tutuklu veya hükümlü bulunanlar, milli güvenliğin veya ülke menfaatlarının gerektirdiği hallerde dışişleri bakanının talebi üzerine, adalet bakanının teklifi ve başbakanın onayı ile başka bir ülkeye iade edilebilir veya başka bir ülkede tutuklu ve hükümlü bulunanlar ile takas edilebilir.”

Bu madde, Türk vatandaşları hariç olmak üzere Türkiye’de bulunan tutuklu ve hükümlülerin “bir ülkeye iade edilmesi” hükmü ilk etapta karşıda başka ülkenin varlığını şart koşuyor gibi anlaşılıyor. Ancak fıkranın devam cümlesinde yer alan “veya başka bir ülkede tutuklu ve hükümlü bulunanlar ile takas edilebilir” hükmü, yalnızca devletle değil herhangi bir örgüt veya kişiyle de esir takası yapılmasına imkân veriyor.

Eğer Erdoğan’ın reddetmediği takas olayı doğruysa bu Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun talebi, Adalet Bakanı Bekir Bozdağ’ın teklifi ve Başbakan Ahmet Davutoğlu’nun onayıyla gerçekleştirilebilinir.

Ancak bu durumda, Türkiye 49 konsolosluk çalışanının karşılığında IŞİD terör örgütüne elindeki hangi tutuklu ve hükümlüyü verdi sorusu ortaya çıktı. Akıllara ilk olarak Niğde’de ikisi güvenlik görevlisi, biri vatandaş olmak üzere 3 kişiyi öldüren IŞİD üyesi geliyor. Niğde’nin Ulukışla ilçesindeki saldırı sonucu yakalanan üç kişi tutuklanmıştı. Bu kişiler Almanya vatandaşıBenjamin Xu, İsviçre vatandaşı Çendrim Ramadani ve Makedonyalı Muhammed Zakiri’ydi. Saldırının faillerinden Ramadani, mahkemede ifade vermeyi reddedip “İfade vermem, hepiniz müşriksiniz. Jandarmayı öldürerek sevap işledim” demişti.

İstanbul’u 2003 yılında kana bulayan bombalı saldırıları düzenleyen ve onlarca kişinin ölümüne neden olan Luis Sakka da takasta kullanılabilecek isimler arasında yer aldı. Bu isim, şu an Kandıra Cezaevi’nde bulunuyor.

Yabancıları da mahkeme kararı olmadan dinleyebiliyor

Değişikliğe göre ayrıca MİT, “Önleyici istihbarat elde etmek ve analiz yapabilmek amacıyla” yurtdışında gerçekleştirilen bütün iletişimi tespit edebiliyor, dinleyebiliyor, sinyal bilgilerini değerlendirip kayda alabiliyor. Ayrıca Türkiye’de yaşayan yabancılar tarafından gerçekleştirilen iletişim de aynı kapsamda MİT tarafından izlenip dinlenebiliyor. MİT, ankesörlü telefonlarla gerçekleştirilen iletişimi de herhangi bir sınır olmadan dinleyebiliyor. MİT Yasası’ndaki değişiklikle 17 Aralık operasyonları sonrasında hükümet tarafından verilen bu yetkilerin de yine IŞİD’e rehinelerin Türkiye’ye getirilmesinde kullanılmış olabileceği belirtiliyor.

Yine rehinelerle doğrudan ilişkilendirilen bir başka yetki de dış operasyon yekisi oldu. Değişikliğe göre MİT, “Dış güvenlik, terörle mücadele ve milli güvenliğe ilişkin konularda Bakanlar Kurulu’nca verilen görevleri yerine getirmek” şeklinde ifade edilen yeni bir görevi de yürütmekle görevlendirildi. Maddeyle MİT’e dışarıda operasyonel yetki tanınıyor.