Teziç: Hedef 24. madde

Başbakan Yardımcısı Bekir Bozdağ’ın, anayasada Diyanet İşleri Başkanlığı’nın “laikliğin izin verdiği kadar din anlatan ve hizmet veren” yapısı olduğunu, anayasanın ilgili maddelerinin değiştirilmesi gerektiğine ilişkin değerlendirmesi tartışma yarattı. Prof. Dr. Erdoğan Teziç, temel amacı “laiklik anlayışında bir tür gedik açma, laikliğin içeriğini dolduran anayasanın 24. maddesinin son fıkrasını etkisiz hale getirmek” olarak niteledi. Teziç, laikle laik olmayan arasındaki temel farkı, “Laiklerin anlayışında, neye inanırsan inan, ama kendin sorumlu ol ilkesi vardır. Laik olmayanlar ise neye inanırsan inan, ama bizim ölçülerimize göre davran” sözleriyle ortaya koydu.

Bozdağ, anayasanın 136. maddesinin Diyanet İşleri Başkanlığı’nı düzenlediğini belirtirken “Bu madde içinde laiklik ilkesiyle bağdaşmayan bir husus var. Yeni düzenlemede laiklikle bağdaşmayan bu hususun da Diyanet İşleri Başkanlığı’nı düzenleyen maddeden çıkarılmasında fayda vardır” değerlendirmesini yapmıştı.

Prof. Dr. Erdoğan Teziç, laikliğin dar bir kıskacın içine alınıp yorumlanmasının doğru olmadığına işaret ederken “Anayasanın 24. maddesinin son fıkrası laikliğin çerçevesini oluşturuyor. Nedir o? ‘Kimse, devletin sosyal, ekonomik, siyasi veya hukuki temel düzenini kısmen de olsa, din kurallarına dayandırma veya siyasi veya kişisel çıkar yahut nüfuz sağlama amacıyla her ne suretle olursa olsun, dini veya din duygularını yahut dince kutsal sayılan şeyleri istismar edemez ve kötüye kullanamaz.’ Kenar başlığı vicdan ve din hürriyetini düzenleyen bu maddenin son fıkrasını laikliğin bir açıklaması olarak değerlendirmek gerekir. Laiklikten neyin kastedildiği var” değerlendirmesini yaptı.

Cumhuriyetin değiştirilemeyecek temel niteliklerinden birinin laiklik olduğunu vurgulayan Teziç, “Laiklikte, sayılan bu ilkeler bir bütün olarak değerlendiriliyor. ‘Diyanet İşleri Başkanlığı’nın laikliğin izin verdiği kadar din anlattığı’ biçimindeki değerlendirmenin hiçbir hukuki zemini yok. Hukuki zemini olmayan açıklamalar bir anlam kazanmaz, eğer hukuk zemininde konuşacaksak” dedi. Prof. Dr. Erdoğan Teziç, bu çıkışın temel amacını ise şöyle açıkladı: “Laiklik ilkesi değiştirilmezlik kapsamında. Laiklik anlayışında bir tür gedik açma, anayasanın 24. maddesinin son fıkrasında çizilen çerçeveyi ortadan kaldırmayı amaçlıyor. Böyle yorumlamak gerekir. Laiklik sözcüğü korunacak, çünkü değiştirilemez. Amaç, laikliğin içeriğini dolduran, ifade eden 24. maddenin son fıkrasını etkisiz hale getirmek.”

Teziç, laikle laik olmayan arasındaki temel farkı ise “Laiklerin anlayışında, neye inanırsan inan ama kendin sorumlu ol ilkesi vardır. Laik olmayanlar ise neye inanırsan inan, ama bizim ölçülerimize göre davran anlayışı vardır” sözleriyle anlattı.