Tıp ve mistik terapiler

Bilim, Doğu’nun tedavi yöntemlerine sonuçları ölçülemediği için her zaman şüpheyle yaklaştı. Fakat bu yöntemlerle rahatlayanların sayısı, hatta müritleri hiç de az değil... Hepsinin temel felsefesi aynı, ‘doğal yollardan gelen rahatsızlıklar yine doğal yollarla iyileştirilir’... Ancak bilim insanları yıllardır bunu tartışıp duruyor. Biz de Türkiye Fizyoterapistler Derneği Genel Sekreteri Uzman Fizyoterapist Murat Dalkılınç ile refleksoloji, ayurveda, reiki, aromaterapi, Thai Chi, yoga, meditasyon ve akupunktur gibi yöntemler hakkında konuştuk. “Acaba modern tıp, alternatif tıp için ne düşünüyor? Bu yöntemler daha sağlıklı, zinde ve mutlu olmak için kullanılabilir mi” gibi sorulara cevaplar aradık.

Öncelikle Dalkılınç’tan alternatif tedavilerle ilgili temel problemin bu yöntemlerin bilimsel çalışmalarla ölçülebilecek sonuçlar açığa çıkaramamasından kaynaklandığını öğrendik. Yani bu yöntemleri kullanan bir kişinin ‘Çok rahatladım, daha iyi hissediyorum’ demesi haliyle bilimsel anlamda güvenilir olmuyor. Bu nedenle de alternatif tıbbın güvenirliği ve yararlılığı ölçülemiyor. Bu da modern tıbbın bu yöntemleri kabul etmemesine neden oluyor tabii. Ancak Dalkılınç söyleşimiz sırasında çok önemli bir bilgi daha verdi. Alternatif tedaviler olarak ifade edilen yöntemlerin kapsamındaki pek çok uygulama modern tıp uygulamalarında da farklı biçimlerde yer alıyormuş...

Şimdi buyrun Doğu’nun tanımladığı anlamda bu yöntemlere ve Dalkılınç’tan aldığımız bilgiler ışığında her birinin modern tıp tarafından kabul edilen ve edilmeyen yönlerinin detaylarına...

• Ayaklar vücudun aynası

Refleksoloji bir çeşit bölgesel terapi. Temelinde ayak ve elden geçen sinirlerin bütün vücudu uyarabildiği bilgisi yatıyor. Yani ayak ve elden geçen sinir noktalarını belirli tekniklerle ovarak ezerek ve sıkarak tüm vücuda ve bütün organlara ulaşmak mümkün. Bu somut olarak başınız ağrıdığında doğru yere uygun teknikle masaj yaparsanız ağrınızdan pekala kurtulmanız mümkün demek oluyor. Refleksoloji ile ilgili modern tıp açısından en temel sorun bu tekniği uygulayanlar ve bu konuda verilen eğitimlerin belirli bir standarda ulaşmaması. Refleksolojinin etkin olduğunu gösteren bilimsel veriler yok, ancak refleksolojinin dokunma ile ağrıyı azaltma iddiası bilimsel yöntemler tarafından kullanılıyor.

• Şifalı bitki ve baharatlar

Ayurveda veya Ayurvedik tıp, Hindistan’ın alt kıtasında ortaya çıkan antik bir sağlık sistemi. Hastalığı tedavi etmekten çok önlemeyi ve sağlığı korumayı önemsiyor. Ayurverdik tıpta hastalığın, bedendeki zayıf, dayanıksız kısımlarından ve zihindeki dengesizliklerden kaynaklandığına inanılıyor. Yani sağlığı, bedenin savunma mekanizmasını bitkisel karışımlarla güçlendirerek ve yaşam stilini değiştirerek korumak mümkün. Ayurveda, Batı ülkelerindeki yasal düzenlemeler nedeniyle gelişmiş ülkelerde masaj, beslenme danışmanlığı ve bitkisel ürünlerin önerilmesi şeklinde sürdürülüyor. Bu sistemle ilgili yapılan bilimsel kanıt bulma çalışmaları, halen bilim dünyasını ikna edecek verilere ulaşmış değil. Ayurveda sisteminde kullanılan bitkisel karışım ya da ilaç olarak isimlendirilen maddelerden bazıları ile ilgili olarak, Dünya Sağlık Örgütü’nün 2005 yılında yayınladığı raporlarda bu maddelerin zararlı etken maddeler içerdiği belirtilmiş. Öte yandan bazı otoriteler de, Hindistan’da kabul görmüş bu yöntemin batıya transferinde ilaç firmalarının itirazı nedeniyle güçlükler bulunduğunu savunuyor.

• Evrensel yaşam enerjisi

Reiki’nin temelinde enerji ile şifa verilebileceği inancı yatıyor. 1922 yılında Japonya’da bulunan ve enerji aktarımıyla şifa vermeye dayanan bu teknik, ‘her yerde varolan’ anlamına gelen ‘rei’ ve ‘ruhsal yaşam enerjisi’ anlamına gelen ‘ki’ kelimelerinden oluşuyor. Yani ruhsal bir şifa tekniği olan Reiki, bir evrensel yaşam enerjisi olduğuna ve bunu kullanarak rahatsızlıkların iyileştirilebileceğine inanıyor. Reiki’nin de modern tıp tarafından kabul edilmemiş yöntemlerden biri olduğunu söylemekte fayda var. Hatta 2008 yılında yapılmış geniş çaplı bir bilimsel çalışmada Reiki’nin açıkça ‘plasebo etkisi’ (kişilerin telkin yoluyla kendilerini iyi hissetmelerine verilen isim) dışında gösterilebilir bir etkisinin olmadığı ifade edilmiş.

• Tai Chi

Tai Chi sağlık ve uzun yaşam amacıyla kullanılan bir terapi. Bu dövüş sanatının diğerlerinden oldukça büyük bir farkı var. Tai Chi yumuşak stil savaş sanatı olarak kabul edilir. Yani tam olarak gevşemeye ulaştıktan, kaslar olabildiğince yumuşak olduktan sonra uygulanır. Bu da Tai Chi’yi, kasların en yüksek gerginlikte kullanıldığı diğer savaş sanatlarından ayırıyor. Tai Chi’nin sağlığa faydaları tedavinin her zaman ilaçlardan gelmediğine inanan geleneksel Çin tıbbına dayanıyor. Uygulayıcıları sağlıklı ve uzun bir yaşama ulaşmak için Tai Chi’nin bir yöntem olduğunu savunuyor. Nitekim Tai Chi bugün, fizyoterapi ve rehabilitasyon yöntemlerinden bazılarıyla entegre edilecek şekilde kullanılan yöntemlerden biri olma yolunda hızla ilerliyor.

• Bitkisel yağlardan gelen şifa

Aromaterapi çeşitli bitkisel yağlar ve aromatik bitkilerle insanların ruhsal ve fiziksel sağlığını iyileştiren bir alternatif tıp metodu. Aromaterapi bitkisel öz yağların kimyasal yapısı ve enerjilerinden faydalanan ve masaj, teneffüs, kompres, banyo ve diğer yollarla uygulanmasını içeren doğal bir terapi. Aromaterapi ile ilgili bilimsel çalışmalar sınırlı ve etkileri sayısal olarak bilinmez durumda olsa da, gevşetme ve ruhsal olarak rahatlatıcı etkileri ilgi uyandırıyor. Bu yöntem sağlık problemlerinin çözümünden çok günlük yaşamın keyifli hale getirilmesi noktasında değerlendiriliyor.

• Küçük ince iğneler

Akupunktur, yani iğneli uyarım, bedenin kimi noktalarına çok ince uçlu iğneler batırarak uygulanan Çin tedavi yöntemi. Akupunktur tedavisinin nasıl işlediği modern tıp tarafından tam olarak açıklanamasa da, Dünya Sağlık Örgütü tarafından 150’den fazla rahatsızlığın tedavisinde ve bazı ameliyatlarda da yan etkisi olmadığı için anestezi olarak uygulanabildiği kabul edilmiş. Akupunktur en çok baş, bel ve romatizma ağrılarını dindirmek ve bulantı ve kusmalara engel olmak için kullanılıyor. Vücudun direncini artırıcı ve bağışıklık sistemini yükseltici bir etkisi olduğu da biliniyor. Ayrıca akupunktur tedavisi sırasında beyin dalgalarında değişimler olduğu fark edilmiş. Uykusuzluk ve epilepsi gibi rahatsızlıkların tedavisinde de akupunkturun bu ektisinden yararlanılıyor. Akupunktur bugün ağrılardan alerjiye, depresyondan zayıflamaya kadar pek çok şey için kullanılıyor. Bu arada akupunktur, iğnelerin cilde batırılması ile yapılan bir tedavi şekli olması nedeniyle riskli uygulamalar sınıfında yer alıyor. Akupunkturun konuyla ilgili eğitim almış kişilerce uygulanması büyük önem taşıyor.

• Meditasyon, yoga

Meditasyon, sürekli düşünen beyni derin bir rahatlama ve aydınlanmaya ulaştırmaya yardımcı oluyor. Kişinin iç huzuru yakalayabilmesi ve öz varlığına ulaşmasına olanak veren meditasyonun başlıca iki uygulama yöntemi var. Dikkatin tek bir noktada toplanmasına dayanan konsantrasyon yöntemi ve ne olup bittiğini tarafsız bir gözlemle izleme yöntemi olarak açıklanan bilinç ayrışması yöntemi... Meditasyon genellikle, şifa, streslerden kurtulma, rahatlama, yaratıcılık, başarı, psişik güçlerini geliştirme, kendine güven duyma gibi amaçlarla yapılıyor.

Stresten uzaklaşma ve rahatlama yöntemi olarak kullanılan meditasyon deyince akıllara hemen yoga da geliyor tabii. Hindistan’ın kutsal kitabı Bhagavad Gita’ya göre yoganın çok çeşitli uygulamaları var, ancak hepsinin temel amacı insanı esir eden duygu ve düşüncelerden kurtararak yücelmesine yardım etmek. Yoga, fizik, ruh ve zihni birleştirerek rahatlatıyor.

Yoga ve meditasyon günümüzde dünyanın her yerinde rahatlamak için kullanılan yöntemlerin başında geliyor. Bunun da en önemli nedenlerinden biri özel hiçbir şeye ihtiyaç duymadan, isteyen herkesin uygulayabilmesi.

Yoga’da yer alan hareketlerin, fizyoterapi ve rehabilitasyondaki esneklik egzersizleriyle benzer özellikler gösterdiği biliniyor. Fizyoterapistler Yoga’da yer alan egzersizlerden bazılarını ‘kişiye uygun ve kişinin ihtiyacı olan egzersiz’ kavramına uygun olacak şekilde kullanıyor. Meditasyon ise gevşeme egzersizleri sırasında telkin yolu ile kişinin gevşeme sürecine aktif katılımını sağlıyor. Bu yöntemlerin herhangi bir sağlık problemine çözüm olmaktan çok, kas ve iskelet sisteminde gevşeme ve esnekliği arttırma hedefine yönelik olduğu biliniyor.