Tiyatroya gitmiyoruz

Türkiye’de tiyatro izleyicisi günden güne düşüyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın verilerine göre, Türkiye nüfusu 2011-2016 yılları arasında yüzde 6.4 artarken, tiyatro izleyici sayısı ise yüzde 2.2 azaldı. Nüfus artışı baz alındığında yıllar boyunca Türkiye’de yaklaşık yüzde 10’luk bir izleyici azalışının olduğu dikkat çekerken, 2011 yılında 1 milyon 634 bin 36 olan izleyici sayısı 2016 yılında 1 milyon 597 bin 953’e düştü. Rakamlar dikkate alındığında, bir kişinin yıl içinde birkaç defa tiyatroya gittiği varsayılırsa, bu durumda her 100 kişiden sadece 2’si tiyatroya gidiyor.

DT, 2016’da 10 ilde yok

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka’nın Bilgi Edinme Yasası kapsamında sorduğu “tiyatro izleyici sayılarını” il il açıkladı. Bakanlığın açıkladığı rakamlar, Türkiye’de nüfus artsa da “tiyatro izleyici sayılarında düşüşün olduğunu” gösteriyor. Türkiye nüfusu 2011-2012 yılları arasında yüzde 6.4 artarken, tiyatro izleyici sayısı ise yüzde 2.2 azaldı. Türkiye’deki nüfus artışı göz önüne alındığında da yaklaşık yüzde 10’luk bir izleyici sayısında düşüş olduğu görülüyor. Rakamlara göre, 2011 yılında 1 milyon 634 bin 36 olan izleyici sayısı, 2016 yılında 1 milyon 597 bin 953’e düştü. Bu da bir kişinin yıl içinde birkaç defa tiyatroya gittiği varsayıldığında, her 100 kişiden sadece 2’sinin tiyatroya gittiğini gösteriyor. Bakanlığın gönderdiği bilgiye göre, illere ilişkin tablo da izleyici sayılarındaki düşüşü gözler önüne seriyor. 2011 ile 2016 yılları karşılaştırıldığında tiyatro izleyicisi sayısı Aydın’da yüzde 74, Erzurum’da yüzde 39.5, Hatay’da yüzde 79, Malatya’da yüzde 23, Muğla’da yüzde 93, Samsun’da yüzde 59, Siirt’te ise yüzde 58 azaldı. 2016 yılında ise Aksaray, Bingöl, Elazığ, Kütahya, Mersin, Manisa, Nevşehir, Şırnak, Tokat ve Yozgat illerinde ise Devlet Tiyatroları’nın hiç oyun sahnelemediği görüldü. 2016-2017 sanat sezonunda ise Bayburt’ta sadece 240 kişi tiyatroya giderken; Iğdır’da 278, Kırşehir’de 280 tiyatro bileti satın alındı.

‘Sanata her zaman ihtiyaç var’

Bağımsız Ankara Milletvekili Aylin Nazlıaka, bakanlığın gönderdiği verilerle ilgili, “Bu tablo göstermektedir ki AKP’nin politikaları sadece tarımı, sanayiyi, ekonomiyi, eğitimi değil sanatı da olumsuz yönde etkilemiştir. Özerk, bağımsız sanat kurumları ve kuruluşları demokrasinin olmazsa olmazıdır. Ülkemizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün ifade etiği gibi ‘Sanatsız kalan bir toplumun hayat damarlarından biri kopmuş demektir.’ Zor dönemlerin aşılması için sanata her zamankinden daha fazla ihtiyacımız vardır” dedi.

‘Seyirci de tiyatrodan uzaklaştı’

Gelişmiş ülkelerde sanata büyük bütçelerin ayrıldığına dikkat çeken Nazlıaka, şunları kaydetti: “Örneğin İngiltere’de ‘sanat konseyi’ bulunmaktadır. Bu konseyin başkanı kraliçe tarafından, yöneticileri bakanlar kurulunun önerisiyle konsey başkanı tarafından atanmakta; büyük tiyatrolardan en küçük kasabalardaki tiyatro topluluklarına kadar herkes bu bütçeden pay almaktadır. 2006-2007 dönemi rakamlarına göre İngiltere’de ‘sanat konseyi’ tiyatroya 120 milyon Sterlin destek vermiştir. Bu bütçelere bir diğer örnek ise Fransa’dır. Fransa’da Kültür Bakanlığının en küçük köylere kadar inebilen bir kültür politikası vardır. Ülkenin 22 bölgesinde, kültür bakanlığına bağlı Kültürel İşler Bölgesel Müdürlükleri tarafından belirlenen tiyatro bütçesi en küçük kasabalara kadar her kademeye dağıtılmaktadır. Ülkemizde özel tiyatrolara Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından sağlanan desteklerin hükümetin muhalif olan tiyatrolara verilmediği, iktidara yakın tiyatroların bu desteklerden aslan payını aldığı bilinmektedir. Bununla birlikte DT’de izleyici sayısının düştüğü görülmektedir. AKP’nin sanat politikaları, oyun seçimi, kadrolaşma biçimi, sanata ve sanatçıya yapılan baskılar ve müdahaleler seyirciyi de tiyatrodan uzaklaştırmaktadır.”