"Türkiye Nabucco'daki talebinden vazgeçmemeli"

Orta Doğu Stratejik Araştırmalar Merkezi (ORSAM) Başkanı Hasan Kanbolat, Avrupa Birliği'nin (AB) Nabucco Projesi'nde Türkiye'yi "pasif transit ülke" konumuna getirmek istediğine dikkat çekerek Türkiye'nin Nabucco doğal gazının yüzde 15'ini alma talebinden vazgeçmemesi gerektiğini belirtti.

Kanbolat, yaptığı yazılı açıklamada, 13 Temmuz Pazartesi günü Hükümetlerarası Anlaşmanın imzalanacağı Nabucco Projesi'nin Ankara zirvesi öncesi Romanya Ekonomi Bakanı'nın, Türkiye'nin projede yüzde 15'lik talebine ilişkin konunun çözüldüğünü açıkladığını, ancak sorunun nasıl çözüldüğünü açıklamadığını anımsatarak AB'nin, Türkiye'nin Nabucco doğal gazından faydalanmasının önünü kesmek istediğini ve hattın sadece Türkiye'den transit geçmesini istediğini ifade etti.

Türkiye'nin Nabucco hattından geçiş ücreti bile almayacak olan Türkiye'nin haklı olarak pasif transit ülke olmak istemediğini, bundan dolayı Nabucco doğal gazının yüzde 15'ini satın almak istediğini belirten Kanbolat, "AB'nin niyeti, sadece Nabucco projesi çerçevesinde Türkiye'yi pasif transit ülke konumuna getirmek değildir. Bu durumu, uluslararası yasal bir zemine oturtarak diğer projeler ve transit ülkeler içinde uygulamak istemektedir" dedi.

İsviçre'nin bu doğrultuda Ticaret ve Gümrük Tarifeleri Genel Anlaşması'nın (GATT) 5. maddesinde yer alan transit tanımının hidrokarbon ürünleri (petrol, doğal gaz) de içerir şekilde revize edilmesine yönelik teklif getirdiğini anımsatan Kanbolat, bu teklifin mevcut haliyle yürürlüğe girmesinin Türkiye açısından olumsuzluklar doğuracağını vurguladı. Kanbolat, açıklamasında özetle şunları kaydetti:

"İsviçre ve onu destekleyen AB, söz konusu teklifle, yoğun enerji tüketicisi ülkeler olarak, transit maliyetinden kurtulmak başta olmak üzere kendi lehlerine, uluslararası bağlayıcılığı teminat altına alınmış bir hukuki düzenleme oluşturmak istemektedir. AB, Türkiye başta olmak üzere hem transit ülkelerin yerel hukuki düzenlemelerinden kurtulmayı, hem de üretici ve tüketiciler arasındaki mal akışında transit ülkelerin rolünü minimuma indirmeyi arzu etmektedir.  Böylece, Türkiye de içinde olmak üzere transit ülkeler, egemen devlet olmaktan kaynaklanan neredeyse bütün haklarından vazgeçmeye zorlanmaktadır. İsviçre'nin söz konusu teklifi kabul edilirse, mevcut hatlara uygulama zorluğu ortaya çıkacaktır.

Türkiye, haklı olarak pasif transit ülke konumuna itilmek istememektedir. Türkiye, pasif transit ülke olmamak için Nabucco doğal gazının yüzde 15'ini satın almayı talep etmektedir. Nitekim, AB üyesi olan İtalya da topraklarından geçen doğal gazın yüzde 10'nunu satın almaktadır.
Günümüzde Türkiye, Rusya Federasyonu ve İran'dan pahalı doğal gaz satın almaktadır. Pahalı doğal gaz da Türkiye'nin hızlı büyümesini engellemekte ve refahının artmasını önlemektedir. Doğal gaz üretim bölgeleriyle sınırdaş olan Türkiye'nin Nabucco Projesi başta olmak üzere yeni projeler sayesinde ucuz doğal gaz temininden çekinilmektedir. Böylece, ucuz enerji teminin Türkiye'nin hızla büyümesine yol açmasından korkulmaktadır. Asıl sorun budur."