"Türkiye, stratejik öneminin bir kısmını kaybedebilir"

Dünya gazeteleri, İsrail'in Gazze'ye yardım götüren gemilere saldırısına geniş yer ayırdı.

NYT'DEN ABD'ye çağrı: Türkiye İsrail'i barıştırmak için çabuk harekete geç

"Gazze filosu"na kanlı saldırısı ve ciddi bir biçimde bozulan Türkiye-İsrail ilişkileri, dünya medyasının ilgi odağı olmayı sürdürüyor. New York Times'in tanınmış köşe yazarı Thomas Friedman, "Bu kritik bir an. Amerika'nın en iki dostlarından ikisi, çileden çıkartan biçimde birbirini boğazlıyorlar. Bu, tamamen kontrol dışına çıkmadan her ikisini yeniden merkeze geri çekmek için çabucak harekete geçmeliyiz" diye yazdı.

Thomas Friedman, "Dostlar Bozuşurken" başlıklı yazısında uzun bir süreden beri Türkiye'ye sempati duyduğunu, Türkiye'nin "dünyayı istikrarının korunması" açısından kritik bir rol oynadığını, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bir Hahambaşını ziyaret eden ilk Türk başbakanı olduğu, Türkiye'nin İsrail ile Suriye arasındaki arabuluculuğu yaptığını, İsrail'in OECD üyeliği lehinde oy verdiğini kaydetti.
 

"Eleştirileri duymak acı verici"

"Bu nedenle son yıllarda aynı Başbakan Erdoğan'ın, Gazze'deki Filistinlilere yapılan muameleden dolayı kamuoyu önünde giderek daha hararetli biçimde İsrail'e yöneldiği ağır eleştirileri duymak acı verdi" diye yazdı.

Türkiye veya Türk insan hakları gruplarının, İsrail'i yüksek sesle eleştirmesinin kendisi için sorun yaratmadığını ancak İsrail'in Gazze'deki eylemlerini kınarken Suriye, İran, Müslüman intihar bombacıları ve Hamas yanlısı silahlı kişilerin eylemlerine tepkisiz kalınmasından büyük rahatsızlık duyduğunu kaydetti.
 

"Türkiye, stratejik öneminin bir kısmını kaybedebilir"

Friedman, Gazze'deki duruma ve İsrail'in ablukasına ilişkin kaygılarının bölgede yaşanan korkunç olayları karşılaştırılamayacağını savunurken de İsrail'in bu kaygılarını "nefret"ten kaynaklandığını düşünmesinin şaşırtıcı olmadığını da belirterek şöyle devam etti:
"Eğer Türkiye, çok fazla Doğu'ya eğilirse, bazı Arap sokaklarında popülaritesi artabilir ancak stratejik öneminin büyük bir kısmını kaybeder ve daha önemlisi, Müslüman, modern, demokratik, hem İsrail ile, hem de Araplarla iyi ilişkileri sürdürebilen bir ülke olarak tarihi rolünü kaybeder. Bu kriz bitince dengeyi yeniden sağlanmalıdır."

Thomas Friedman, İsrail'i de eleştirdiği yazısında "İsrail istihbaratı, gemilerin içinde kimlerin olduğunu tam olarak takdir edemedi ve İsrail liderleri, yaratıcı bir biçimde, çok şiddetli bir konfrontasyonun nasıl önlenebileceğini düşünemedi" derken İsrail'in Gazze ablukasının sadece İsrail'in hatası olmadığını, Hamas'ın İsrail ve yapılan barış anlaşmalarını tanımayı reddettiğini ve İsrail'e füze saldırılarında bulunduğunu da yazdı.

Friedman, "Gazze kuşatmasına son verilmesi için daha çok diplomatik hayal gücü ve enerjinin kullanılmasının İsrail'in çıkarına olduğu"nu vurguladığı yazısına son verirken, "Bu kritik bir an. Amerika'nın en iki dostlarından ikisi, denge içerisinde değil ve çileden çıkartan biçimde birbirini boğazlıyorlar. Bu, tamamen kontrol dışına çıkmadan her ikisini yeniden merkeze geri çekmek için çabucak harekete geçmeliyiz" uyarısını da yaptı.

"Saldırı, ABD'nin İran'dan hesap sormasını zorlaştırdı"

İngiliz basını, İsrail'in Gazze'ye yardım götüren gemilere saldırısına geniş yer ayırdı ve "bu saldırının ABD'yi nükleer programı konusunda İran'a yönelik yaptırımlar konusundan uzaklaştıracağı" yorumlarına yer verdi.

Dünya liderlerinin saldırıyla ilgili soruşturma talebini vurgulayan Times gazetesi, yaklaşık 30 İngiliz vatandaşının Negev çölündeki bir hapishanede tutuklu bulunduğunu, bir İngiliz vatandaşının ise Tel Aviv'deki hapishanede tedavi altında olduğunu yazdı.

Guardian gazetesi, "İsrail üzerinde, ölümleri kapsamlı bir şekilde soruşturma baskısı artıyor" manşeti atarak, gemideki sivillerin, İsrail askerlerinin öldürme kastıyla ateş ettiğini söylediğini yazdı.

Gazete, başyazısını da İsrail'e yönelik tepkilere ayırarak, saldırıdan sonra bir şeylerin değişmesi konusunda ümit olmadığı yorumunu yaptı.

"Örneğin Mısır'ın Gazze ile sınırını geçici olarak insani yardımlara açması jestten ibaret" denilen gazetenin başyazısında şöyle denildi:
"Gazze'nin ihtiyacı olan, gemilerdeki çimento, çelik ve inşaat malzemeleriydi. Bunlar İsrail'in geçen yılki cezalandırıcı saldırısının yarattığı hasarı onarmak için kullanılacaktı. Ancak dün bir Mısır güvenlik yetkilisinin de söylediği gibi, bu malzemeler yine sınırdan geçemeyecek. Dolayısıyla bu konuda değişen bir şey olmayacak."

BM Güvenlik Konseyi oturumunda kaydadeğer bir ilerleme olmadığı savunulan ve ABD'nin tutumu eleştirilen gazetede, "Peki Orta Doğu'da yeni bir yaklaşım sözü veren adamın (ABD Başkanı Barack Obama) yönetimi ne yaptı? Eski yaklaşıma geri döndü. ABD, Türkiye'nin haklı taleplerini sulandırdı. Obama bir daha İslam dünyasına seslendiğinde, sözlerine kimse kulak asmayacak. Bunun sorumlusu da başında bulunduğu yönetimden başkası değil" denildi.
 

"İsrail halkı liderlerini sorgulamıyor"

Financial Times (FT) gazetesinin Orta Doğu editörü Roula Khalaf da, İsrail'in, tüm propaganda çabalarına rağmen, bu olayın ardından Gazze'ye yönelik ablukaya odaklanılmasını engelleyemeyeceğini belirtti. İsrail'in, düşmanlarının eline, kendisine karşı kullanabilecekleri yeni bir malzeme verdiğini

ifade eden Khalaf, "İran Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, saldırının İsrail'i yok olmaya biraz daha yaklaştırdığını savundu. Ahmedinejad, bu saldırının ardından ABD'nin, bırakın Müslüman dünyasını, BM Güvenlik Konseyi (BMGK) üyelerinin bile, İran'dan hesap sormaya ikna etmesi zorlaşacağını gayet iyi biliyor" yorumunu yaptı.
Independent gazetesi de aynı noktaya dikkati çekerek, "bu saldırının Obama yönetiminin dikkatini dağıtacağını ve birinci önceliği olan İran'a yönelik yaptırımlardan uzaklaştıracağını" yazdı.

Gazete saldırının ayrıca, İsrail ile Filistin arasında ABD arabuluculuğunda başlatılmaya çalışılan dolaylı görüşmeleri daha da zorlaştıracağını, Hamas'ı güçlendirdiğini, Filistin lideri Mahmud Abbas'ı ise zayıflattığını kaydetti.

Independent gazetesinin Orta Doğu muhabiri Patrick Cockburn de dün olduğu gibi bugün de yazısını İsrail'e ayırdı. İsrail halkının son yıllarda askeri ve siyasi liderlerini sorgulama alışkanlığını kaybettiğini savunan Cockburn, yazısında şunları belirtiyor:
"İsrail'in propagandasına kimse İsrailliler kadar inanmıyor. Bu propaganda kampanyaları İsrail'in en zayıf noktası. Çünkü İsrail'in gerçekliği algılamasını engelliyorlar. Yenilgi ve başarısızlıklar, zafer ve başarı olarak gösteriliyor. Hata yapıldığını kabul etmeme ısrarı da, generallerin ya da siyasetçilerin işine son verilmesini zorlaştırıyor."

Daily Telegraph gazetesi ise saldırının olumlu sonuçlarının olabileceği yorumunu yaptı. Gazete, Filistin liderinin barış müzakerelerinden çekilme çağrılarını reddettiğini ve bunun da İsrail-Filistin barış sürecinin devamı adına bir umut doğurduğunu yazdı.