Türkiye yaptırımları reddediyor

New York Times, ABD'li ve Avrupalı yetkililere dayanarak Türkiye, Brezilya ve Lübnan'ın "muhtemelen karşı oy kullanacağı"nı yazdı. Ankara'nın ise, oylamada takınacak pozisyonu kesin olarak henüz ortaya koymadığına dikkat çekiliyor. Nükleer programı konusunda İran'a yeni yaptırımlar uygulanması amacıyla ABD'nin öncülüğünde son haftalarda yürütülen yoğun çabaların sonucunda ilgili tasarın BM Güvenlik Konseyi'nde bu hafta içerisinde oylanabileceği belirtiliyor. ABD'li yetkililer de, oylamanın Çarşamba günü yapılabileceğini söylüyorlar.

Türkiye ve Brezilya, yeni yaptırımların önlenmesi ve sorunun diyalog yoluyla çözümlenmesi amacıyla yaptıkları yoğun girişimlerin sonucunda Mayıs ortasında Tahran'da nükleer yakıt takas anlaşmasını sağlamıştı. Ancak bu anlaşmadan çok rahatsız olan ve İran'ın uranyumu zenginleştirmeyi sürdürmesini önlemediği için asıl kaygıları karşılamadığını savunan Obama Yönetimi, mutabakatın açıklanmasının hemen ardından yeni yaptırımlar tasarı üzerinde uzlaşı sağlandığını açıklayarak Ankara'da ciddi rahatsızlık yaratmıştı.

Yeni yaptırım tasarısının onaylanması halinde İran'a yönelik olarak 2006 yılından beri benimsenen yönelik dördüncü yaptırım paketi olacağına dikkat çekilirken özellikle sonuç vermediği, gerilimin arttırdığı ve Türkiye ekonomisine zarar vereceği gibi nedenlerden dolayı yeni yaptırımlara karşı olan Ankara ile Brezilya'nın geçici üyeleri oldukları BM Güvenlik Konseyindeki ne gibi bir tutum takınacağı merak ediliyor.

Ankara'nın yaptırımlara karşı olduğunu defalarca dile getirmesine rağmen, oylamada ne gibi bir pozisyon takınacağını kesin olarak henüz ortaya koymadığına dikkat çekiliyor. Bu çerçevede Türkiye'nin "karşı oy" kullanması veya çekimser kalması olasılıklarına işaret ediliyor. Kimi yorumcular da, yaptırımların onaylanması halinde Türkiye'nin nihai tutumu ne olursa olsun Güvenlik Konseyi kararını uygulaması gerekeceğini söylüyorlar.

Öte yandan, Batılı diplomatların, oylama sırasında 15 üyeli BM Güvenlik Konseyi'nin, aralarında Rusya ve Çin'in de bulunduğu, 5 daimi üyesi dahil, 12 ülkenin tasarı lehinde oy vereceğini bekledikleri belirtiliyor.
 

Türkiye talep etti, istişareler yapıldı

Bu arada, BM Güvenlik Konseyi'ndeki oylama öncesi, üyelerin katılımıyla Pazartesi günü yapılan istişarelere de dikkat çekiliyor. Tasarı konusunda nasıl hareket edileceği ele alındığı belirtilen görüşmelerin Türkiye ve Brezilya'nın talebi üzerine gerçekleştiğine de işaret ediliyor. Salı günü yapılması kararlaştırılan kinci tur danışmalardan bir gün sonra oylamanın yapılabileceği belirtiliyor.
 

Dünya basını Türkiye'nin oylamadaki tutumunu konuşuyor

Türkiye ve Brezilya'nın takınacağı tutumu da dünya medyasında da tartışılıyor. İngiliz yayın kurumu BBC, Türkiye ve Brezilya gibi bazı BM Güvenlik Konseyi üyelerinin hayır oyu kullanabileceğini veya çekimser kalabileceğini belirtirken bu üyelerin hiç birinin veto yetkisinin bulunmadığına da işaret etti.

New York Times ise, "Avrupalı ve Amerikan yetkilileri, oylamanın çok yakında, Çarşamba günü yapılmasını bekliyorlar ve yaptırımların 3 oya karşı, 12 oy ile geçeceğine Türkiye, Brezilya ve Lübnan'ın karşı oy kullanacağına inandıklarını söylüyorlar" dedi. Gazete, şunları da yazdı: "Brezilya ve Türkiye, İran'ın geçici olarak bir yıllık süre için bir miktar nükleer yakıtı ülke dışına göndermesini öngören, çok görüşülmüş olan bir planı canlandırdıktan sonra yaptırımlar konusunda adımlar atması nedeniyle Obama Yönetimini sert dille eleştirdiler."
 

Yeni tasarıda neler var?

ABD'nin öncülüğünü yaptığı, yeni yaptırımlar tasarısının, İran Devrim Muhafızları'nın yanı sıra İran'ın gemicilik sektörü ile bankalar dahil, bazı ticari şirketleri olmak üzere, üç ana hedefi olduğuna dikkat çekiliyor.

Çin'in, tasarıda İran'ın bankalarının birçoğunun ismen zikredilmesine, çoğu banka ile ülkenin nükleer programı arasında pek bir bağ bulunmadığı gerekçesiyle karşı çıktığı için metinde sonunda belki sadece İran İhracat Bankası'nın ismine yer verilebileceği ifade ediliyor.