Üçüncü Kılıç

“Atlar al karanlıktan geçerdi

Yüzbaşı Şeref uçardı,

Ağustos şaha kalkmış bir attır

İzmir üstüne.”

F. Hüsnü Dağlarca

Emperyalizm pençesini geçirdiği her ülkede ilk iş olarak sömürüsünü kolaylaştıracak yerel ortaklar arar. Bu arayış daha hedeflenen ülkeye el konulmadan önce, türlü yollar ve yöntemlerle orada yaşayan “yerel işbirlikçilerini” bulma ve eğitmekle başlar. Bulunanlar bu konuda o kadar hevesli ve sadıktırlar ki, ülkelerini işgal eden, yurttaşlarını merhametsizce katleden “müstevli”ye her bakımdan ve hiç tereddüt etmeden yardım etmekten bir an geri durmazlar. Emperyal güçlerin iki yüzyılı geçen süreden beri dünya politikasında izledikleri temel strateji budur. Bugün de, bakınız en yakın tarihte Afganistan’da ya da Irak’ta oynanan kanlı oyunun temelinde bu ilişki vardır. Giderek, koruyucu zannettikleri devletlerin himayesini kabullenerek veya uluslararası örgütlere girmeye çalışarak kendilerini bu çirkin ve kanlı oyunun dışında tutmak hevesinde olan ülkeler de, günü geldiğinde gerçeği ancak somut olarak yaşayarak öğrenirler.

Birinci Dünya Savaşı’nın sona ermesinden sonra yaşanan Türk Bağımsızlık Savaşı’nın değerini ve niteliğini tam olarak kavrayabilmek için yukarda özetlediğimiz emperyalizmin şu değişmez “programını” bir kez daha anımsamalıyız.

Osmanlı ülkesinin petrol zengini güney topraklarını, oralarda yüzyıllardır Osmanlı yönetiminde yaşayan toplumların satılık ve sahtekâr önderlerinin desteği ile ele geçiren emperyalizm, bu kez de, imparatorluğun asıl “bedenini” oluşturan topraklara, Anadolu’ya göz dikmişti. Bu operasyon için de, başlıca, bu topraklarda hak iddiasında bulunmaya teşvik ettiği, yaklaşık bir asır önce, yerel ahaliden olmayan kralını da bizzat atayarak kurduğu küçük bir komşu devlet halkını kullanmaya karar vermişti. İşte 1919’da, komşu devlet ordusunun emperyallerin gemilerine bindirilmiş askerlerinin başta İzmir olmak üzere Batı Ege topraklarını işgale başlamaları bu senaryonun uygulanmasının başlangıç perdesi idi. Perde arkasındaki emperyalizm, sonucu tamamen kendisine yarayacak bu oyunu ellerini oğuşturarak keyifle izlerken, birdenbire dünyanın çeşitli yerlerinde pervasızca oynanan oyunun, bu versiyonunda hiç beklenmedik bir olgu ile karşılaşmıştı: Mustafa Kemal adıyla tarihe geçen bir önder ve onun yoktan var ederek örgütlediği ordu, soğukkanlılıkla oynanan oyunun “sahnesini basmış” ve oyunu bozmuştu. Kendilerinden bir tek can bile eksiltmeyen bu kumarın böyle sonuçlanmasından dolayı emperyalizmin biricik derdi ve endişesi, kumarda kaybedilen komşunun binlerce evladı değil yıllardır sahnelenen “klasik senaryo”nun (!) bu başarısız temsilinin başka yerlerdeki oyunlara örnek teşkil etmesi idi.

Nitekim korktukları başa geldi. Tarihte, Hindistan’dan başlayarak, 20. yüzyılın sonuna kadar bütün ulusal kurtuluş hareketlerinde, emperyalizmin, çoklukla işbirlikçilerini kullanarak sürdürmeye kalkıştığı sömürü düzenlerine karşı, Türk İstiklal Savaşı’nın izleri vardır.

Bu konuda anlamlı ve somut bir örnek olarak, Rusya’daki devrimden sonra, Orta Asya’da “Buhara Sovyeti” adıyla kurulan cumhuriyetin, Türk Kurtuluş Savaşı hareketini destekleyen karar ve davranışını gösterebiliriz. Bu desteği bildirmek için Ankara’ya gönderilen heyet, Mustafa Kemal’in huzurunda, bunu bildirmek için geldiklerini ve bunun simgesi olarak da beraberlerinde üç tane “murassa” (değerli taşlarla süslü) kılıç ile bir tane de kıymetli Kuranıkerim getirdiklerini açıklamışlardır. Kılıçlardan biri M. Kemal Paşa’ya, diğeri İsmet Paşa’ya Buhara halkının armağanı idi. Üçüncü kılıç ise, İzmir’e ilk girecek Türk ordusunun birliğinin komutanına verilecekti. Heyete, destekleri ve getirdikleri armağanlar için teşekkür eden Mustafa Kemal, söz konusu “Üçüncü Kılıç”ı 9 Eylül’den hemen sonra, İzmir’de yapılan bir törenle İstiklal Savaşı’nın Fahrettin Altay komutasındaki efsanevi süvari kolordusunun İzmir’e ilk giren öncü bölüğünün komutanı Yüzbaşı Şeref’e “talik” etmiştir (*).

(*) “Üçüncü Kılıç, İzmir’in Kurtuluşu ve Yüzbaşı Şerafettin”. Doç. Dr. Kemal Arı; Maltepe Üniversitesi yayını, 2006.