Ukrayna’dan Ankara’ya sitem

Ukrayna ve Kırım Tatarları, Türkiye’nin krizde daha aktif olmasını isterken Ankara, Rusya’nın Kırım’a asker gönderme kararını dahi kınamadı. Ankara’nın tutumunu sorduğumuz Ukrayna Büyükelçisi Sergiy Korsunskyi, “Bu bizim de anlamaya çalıştığımız bir şey. Bu bizim tekrar ve tekrar sorduğumuz bir şey” dedi. Büyükelçi, Türkiye’den Ukrayna’nın toprak bütünlüğü konusunda daha net açıklama beklediklerini belirtirken, Ukrayna’nın savaş gemisinin bugün Boğazlar’dan geçerek ülkeye döneceğini, Rusya’nın da Boğazlar’dan birçok gemisinin geçtiğini açıkladı.

Büyükelçi Korsunskyi’nin sorularımıza verdiği yanıtlar şöyle:

Türkiye’den beklentiniz ne şu anki gerginlikte?

Rus-Ukrayna krizinin öncelikle iki ülke arasında çözülmesini bekleriz. Türkiye’den iki beklentimiz var; toprak bütünlüğümüzle ilgili net bir açıklama; açıklama yapıldı ama gerginliğin tırmanmasını önlemek için her kelime önemlidir. Ayrıca Türkiye’den, ekonomik yardımı ciddi olarak düşünmesini istedik. Bizim acil yardıma ihtiyacımız var.

Protestolar başladığında Ankara’dan iki ay boyunca açıklama dahi gelmedi. Hükümet değiştikten sonra açıklama geldi, neden?

Bu haklı bir soru. Uluslararası ilişkilerde, bir ülkenin normal gelişimini etkileyecek adım atmamak önemlidir. Protesto yapılabilir. Bunlar Ukrayna’nın iç işidir. Ve bu gösteriler barışçıydı. Böyle bir dönemde Türkiye’nin içişlerimize müdahale etmesi için neden yoktur.

Ankara da bu noktada mı politikasını değiştirdi?

Sanırım. Ondan sonra ilk açıklama geldi “Her şey barışçıl yolla çözülmeli” diye. Nedeni çok basit. 1994’te imzalanan Budapeşte Memorandumu’na göre; Rusya, ABD ve İngiltere, Ukrayna’nın güvenliğinin, toprak bütünlüğünün ve bağımsızlığının garantörleridir. Çünkü biz nükleer silahtan vazgeçtik.

Sizce Gezi protestoları nedeniyle mi açıklama yapmadı gösteriler sürerken?

Bu benim için net değil. Türkiye’deki iç politika konusunda yorum yapmak istemiyorum. Normalde, ülkedeki durum sizin çıkarlarınıza zarar vermezse, müdahale etmek için neden yoktur. Ama kan döküldükten sonra bu çizgi aşıldı.

Bunlar olurken Dışişleri’nin açıklamasında kınama dahi yoktu Rusya’ya yönelik?

Bu bizim de anlamaya çalıştığımız bir şey. Bu bizim tekrar ve tekrar sorduğumuz bir şey. Açıklamadaki dil Dışişleri’nin karar vereceği bir şey. Söylediğim gibi Davutoğlu Kiev’i ziyaret etti. Tüm yetkililerle görüştü. Nasıl bir açıklama yapacağı ona kalmış bir şey.

Bekler miydiniz kınama?

Biz açıklamanın bizim toprak bütünlüğümüz konusunda daha açık ve daha destekleyici olmasını beklerdik. Kesinlikle önemli olan, tüm komşularımızın, stratejik ortaklarımızın, bu krizden çıkmak için Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün korunmasını teyit etmesidir. Ama tekrar ediyorum, kimseyi bir duruma zorlayacak pozisyonda değilim. Biz Dışişleri’ni durumla ilgili bilgilendiriyoruz. Bir örnek vereyim; sabah Kırım’dan çok üzücü bir mail aldım. Kırım Tatarlarından bir aile, bizden Türkiye’ye nasıl gelebileceekleri konusunda bilgi istedi. Şu anda bu ilk örnek.

Türkiye Rusya’yı kınamadığına göre Moskova-Kiev arasında arabuluculuk oynayabilir mi?

Biz, Ruslarla doğrudan konuşmayı tercih ederiz. Çünkü aynı dili konuşuyoruz. Ama konuşmamız lazım. Eğer Türkiye, uluslararası toplumun Rusya’yı bizimle konuşmak için ikna çabalarına daha fazla katılırsa, buna önem veririz.

 Yönetim değişikliğini Mısır örneğiyle kıyaslarsanız?

Başkan Yanukoviç istese parlamentoya katılabilirdi. Ama kendisi Kiev’den kaçtı, ortadan kayboldu. Seçilmiş parlamento tarafından görevden alındı. Seçilmiş lider olarak Mursi hâlâ ülkede. O mahkemede. Eğer liderseniz ülkenizde durmanız gerekir.

 Ukrayna savaş gemisi Ege’de mi?

Evet, en büyük, en önemli gemimiz Hetman Sagaydachniy, Afrika’da uluslararası bir misyona katıldı ve Ukrayna bayrağı ile dönüyor, yarın Boğaz’ı geçecek ve Ukrayna’ya gidecek. Bu gemi ve komutanı hâlâ Ukrayna yönetiminde, komutanın Rusya’ya katıldığı doğru değil.

Rus gemileri de var mı Boğaz’da?

Birçok. Ben iki veya üç tanesini biliyorum Baltık Denizi’nden Karadeniz’e geçtiler.

Karadeniz’den bir operasyon düzenlemelerinden endişe ediyor musunuz?

Evet, elbette. Onlar gün geçtikçe daha fazla birlik ve teçhizat götürüyorlar. Niye? Bunu yapma nedenleri ne? Bu bir sinema mı? Kırım’daki askeri birliklerini artırıyorlar ama biz önce diplomatik çözüm istiyoruz. Biz de Ukrayna’da birliklerimizi mobilize ediyoruz.

Bunun Türkiye için de güvenlik problemi yaratmasını bekler misiniz?

Eğer durum şiddete dönüşürse, Karadeniz’in çevresindeki herkes bundan zarar görür. Bu çok tehlikeli bir durum. Rusya bunu niye yapıyor anlamıyorum. Ukrayna bunu istemiyor.

Kırım Tatarlarının gözü kulağı Türkiye’de

‘Açıklamalar yetmez, eylem lazım’

Kırım Tatarlarının doğal lideri olarak bilinen ve Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’na Kiev temaslarında eşlik eden eski Kırım Tatar Meclisi Başkanı Mustafa Kırımoğlu da şunları söyledi:

“Türkiye Karadeniz bölgesinde çok önemli bir güçtür. Ancak bu açıklamalar yeterli değil. Pratik adımlar atmak lazım. Uluslararası kuruluşlarla desteklenmeli; uluslararası askeri güç de olabilir ama BM tarafından kabul edilmesi lazım. NATO’dan da kararlı kesin tutum bekliyoruz. Maalesef Gürcistan-Rus savaşından sonra olduğu gibi yanlız söylem oldu ama toprak Rusların işgalinde kalıyor. Bu sadece Ukrayna için değil, dünya için de tehlikeli bir durum. Davutoğlu yakında Erdoğan’ın Putin ile görüşeceğini söyledi. Biz Türkiye’ye zarar gelmesini istemeyiz ama Ukrayna’ya her türlü destek olması lazım. Ukrayna’nın ekonomik durumu zor, askerleri berbat durumda, askerlerinin güçlendirilmesi için tedbirler alınması lazım. Askerlere eğitim lazım. Buraya Genelkurmay’dan yetkililer, MİT Başkanı gelsin onların etkili şekilde yardım etmesi için.”