Yapı denetimi uygulama yönetmeliği değişti

Buna göre, yapı denetim kuruluşları ile bu kuruluşların denetçi ve kontrol elemanı mimar ve mühendislerinin sicil raporlarının tutulması ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi, yönetmeliğin amacı dışında tutuldu.

Yönetmeliğin bazı fıkralarındaki ''yapı denetim'' ibareleri ''Merkez veya İl Yapı Denetim'', bazı fıkralarında ise ''Merkez Yapı Denetim'' ve ''İl Yapı Denetim'' olarak değiştirildi. Yönetmelikte noter tasdiki aranan bazı belgelerden bu şart kaldırıldı.

Önceki yönetmelikte, her türlü yapı inşası işinin, bir yapı müteahhidi tarafından üstlenilmesi zorunluyken, değişiklikle işin Bakanlıkça yetki belgesi verilmiş gerçek veya tüzel kişilerce üstlenilmesi mecburi hale getirildi.

Yönetmeliğin yapı denetim kuruluşlarında ortaklık durumunu düzenleyen maddesine ise şu fıkra eklendi: ''Yapı denetim kuruluşlarının, kanunun 8. maddesi uyarınca denetim izin belgesinin iptal edilmesi hariç olmak üzere, kuruluşun tasfiye edilmesi veya kuruluş amaç maddesinin değiştirilerek yapı denetim faaliyeti dışında başkaca bir faaliyette bulunması hallerinde, haklarında uygulanmakta olan idari müeyyideler varsa bunların bitim tarihinden itibaren kuruluşun ortaklarının kaydı, talepleri üzerine Bakanlık nezdinde tutulan yapı denetim kayıtlarından çıkarılır.''

Yapı denetim kuruluşlarına izin belgesi verilmesi için dilekçeye, kuruluş ortaklarının diploma veya yerine geçen belgelerinin asılları veya ibraz edilen asıllarının Bakanlık merkez veya taşra teşkilatı veya belgelerin verildiği ilgili kurumca tasdikli sureti, taahhütnameleri, odaya kayıt belgeleri, sabıka kaydı olmadığına dair beyanı, TC kimlik numaraları, kuruluşça yetkilendirilen şirket müdür ve ortaklarının noter tasdikli imza sirküleri ile diğer kuruluş ortaklarının noter tasdikli imza beyanının eklenmesi şartı getirildi.

Yönetmelikte, kanunun uygulandığı her il için o ilde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşu sayısının, ''o ilde hesap tarihi itibarıyla toplam denetlenen inşaat alanının kuruluş yetki sınırı olan 360 bin metkerakeye bölünmesi ve elde edilen sonucun yüzde 10'u oranında artırılmasıyla bulunması'' esasken, değişiklikle hesabın şöyle yapılacağı belirtildi: ''Bu sayı, hesap tarihi itibarıyla o ile dair her yıl için Türkiye İstatistik Kurumu'ndan temin edilen bir önceki yılsonuna ait nüfus istatistiklerinin 20 bine bölünmesiyle elde edilir. Ancak bu sayının, toplam denetlenen inşaat alanının kuruluş yetki sınırı olan 360 bin metrekareye bölünmesiyle elde edilen sonucun yüzde 10 oranında artırılmasıyla belirlenen sayıdan az çıkması halinde, o ilde faaliyet gösterecek kuruluş sayısı toplam denetlenen inşaat alanına göre belirlenir. Küsuratlar bir üst sayıya tamamlanır. İldeki kuruluş sayısının, faaliyetin durdurulması cezası alınmış olmasından dolayı eksilmesi halinde, ildeki kuruluş sayısını belirlenen sayıya tamamlamak üzere yedekte bekleyen kuruluşlar yapı denetim izin belgesi almak için sırasıyla davet edilir. Yedekte bekleyen kuruluş yoksa yeni kuruluşa izin belgesi verilir.''

Yapı denetim kuruluşunun faaliyet göstereceği ofisin asgari şartlara haiz olup olmadığına ilişkin raporun tanzim edilmesi şartının bulunduğu yönetmeliğe, ''Bir bağımsız bölümde sadece bir yapı denetim kuruluşu faaliyet gösterebilir'' ifadesi eklendi.

Laboratuvarların çalışma usul ve esaslarını düzenleyen bölümde yapılan değişiklikle, laboratuvarlarda yapı malzemesi kalite kontrolü konusunda yardımcı teknik elemanların da istihdam edilmesi şartı getirildi. Zemin deneyleri konusunda ise laboratuvar denetçi belgesine sahip en az bir jeoloji mühendisi ile yardımcı teknik elemanların istihdamı zorunlu oldu.

Yönetmelikteki, ''Denetçi belgesine sahip olan mimar ve mühendisler, Yapı Denetim Komisyonunun veya Komisyonca uygun görülen kurum ve kuruluşların açacakları hizmet içi eğitim programlarına katılmak zorundadırlar. Düzenlenen eğitim programları sonunda bir değerlendirme sınavı yapılır. Yapılan sınavda geçer not alamayanlar, geçer not alıncaya kadar eğitimlere katılmaya devam ederler. Söz konusu eğitim programlarına iki defa üst üste katılmayanların denetçi belgesi Yapı Denetim Komisyonunca iptal edilerek, durum sicillerine işlenmek üzere ilgili meslek odalarına bildirilir'' fıkrası yürürlükten kaldırıldı.

Proje ve uygulama denetçisi makine mühendisinin ve elektrik mühendisinin denetim yetkilerinin sınırı, 120 bin metrekareden 180 bin metrekareye çıkarıldı. Yapı denetim kuruluşunun, kanunun belirttiği çekirdek personeli istihdam etmemesi durumunda uygulanacak işlemlerde de değişiklik yapıldı. Buna göre, eleman eksikliği giderilip uygun denetim elemanları istihdam edilinceye kadar, yapı denetim kuruluşunun denetim sorumluluğu altında bulunan mevcut yapılara ilişkin bilgi formları üzerinde işlem yapması engellenecek ve uhdesindeki denetim işlerinin devamına ve yeni denetim işi üstlenilmesine izin verilmeyecek. Eleman eksikliği 3 ay içinde giderilmezse, asgari sayıda çekirdek personeli istihdam edinceye kadar kuruluşun izin belgesi geçici olarak geri alınacak.

Yönetmelikte, merkez ve il yapı denetim komisyonlarının üye sayısı, kimlerden oluşacağı, çalışma usul ve esaslarına da yer verildi. Yönetmelikte yapılan değişiklikle, kanun ile öngörülen hizmet bedellerini karşılamak üzere, bakanlıkça Defterdarlık Muhasebe Müdürlüğü ve Mal Müdürlüklerinde emanet hesapları açılacak. Yapı denetim kuruluşunun hizmet bedelleri, yapı sahibince bu hesaplara yatırılacak. Yapı denetim hizmetine ait her hakediş bedelinin yüzde 3'ü ruhsatı veren ilgili idarenin ve yüzde 3'ü ise Bakanlık bünyesindeki döner sermaye işletmesinin hesabına aktarılacak.

Yönetmeliğin ''Sicillerin Tutulması ve Yapılara Sertifika Verilmesi'' bölümünün başlığı, ''Yapılara Sertifika Düzenlenmesi'' olarak değiştirildi. Sicillerin tutulmasına ilişkin madde, yürürlükten kaldırıldı. Geçici maddeye göre, izin belgesi alan yapı denetim kuruluşlarının faaliyet gösterdikleri büroları, 1 Mayıs 2013'e kadar yönetmelikte belirtilen şartlara uygun hale getirmesi gerekiyor.