Yaşar Kemal’in ölümü dünya basınında: ‘Özgürlüğün gözü pek savunucusu’

Yaşar Kemal’in ölümü dış basında, dünyanın önde gelen gazetelerinde de geniş yankı buldu... Fransa’dan Le Monde, İngiltere’den Guardian, ABD’den New York Times ve Washington Post gibi saygın gazeteler, “İnce Memed” yazarının ölümünü, yaşamöyküsünü ve görüşlerini de yansıtan ayrıntılı haberlerle duyurdular.

Guardian, haberinde, Elia Kazan ve John Berger’ın Yaşar Kemal’le ilgili görüşlerine de yer verirken; New York Times, Yaşar Kemal’in Kürtlerin haklarının açık sözlü bir savunucusu ve ülkesinin siyasi liderlerinin keskin bir eleştiricisi olduğunu vurguladı.

Washington Post’un haberinde de, “Onun insan doğasının derinliklerini keşfetme ve karakterlerinin evrensel özelliklerini ortaya çıkarma yeteneği, romanlarının toplumun bütün kesimlerine erişebilmesini sağlamıştır” denildi. Fransa’nın seçkin gazetesi Le Monde ise, haberi, “Yaşar Kemal: Her Şeyden Önce Özgürlük” başlığıyla verdi; Yaşar Kemal’i “Solun Militanı” olarak tanımladı.

New York Times: Coşkulu öyküler

ABD’nin önde gelen gazetelerinden New York Times, haberi, “Türkiye’nin Usta Romancısı ve Gözüpek Politik Eleştirmeni Yaşar Kemal Öldü” başlığıyla verdi.

New York Times’ın haberinde, “Yaşar Kemal’in zorba toprakağalarının, vurdumduymaz bürokratların ve adaletsizliğe karşı savaşan köylü kahramanlarının coşkulu öykülerini anlatan yapıtları, memleketi Güney Anadolu’daki Çukurova’da geçer. Geniş kitlelere seslenen renkli bir anlatımla, adaletsizliği acımasızca eleştiren ve soylu eşkıyalar yaratan iki düzineden fazla kitap yazmıştır” denildi.

New York Times, Yaşar Kemal’in Kürtlerin haklarının açık sözlü bir savunucusu ve ülkesinin siyasi liderlerinin keskin bir eleştiricisi olduğunu vurguladı. Yaşar Kemal’in dünya edebiyatını, Cervantes ve Stendhal gibi yazarları yutarcasına okuduğunun vurgulandığı haberde ünlü yazarın Çehov için “ustam” dediği belirtildi.

New York Times, Yaşar Kemal’in, “Eğer edebiyatı keşfetmeseydim, destanlar söyleyen bir halk ozanı olurdum” sözlerine de yer verdi.

Washington Post: Otoriteye karşı

Yine, ABD’nin saygın gazetelerinden Washington Post, usta romancımızın ölüm haberini “Türkiye’nin En Ünlü Romancılarından Yaşar Kemal Öldü” başlığıyla verdi. Gazetenin haberinde, Yaşar Kemal’in toplumsal adaletsizliklere odaklanmasının onun ülkenin otoriteleriyle çatışmasına yol açtığı belirtildi.

Washington Post’un haberinde, “Onun insan doğasının derinliklerini keşfetme ve karakterlerinin evrensel özelliklerini ortaya çıkarma yeteneği, romanlarının toplumun bütün kesimlerine erişebilmesini sağlamıştır” denildi.

Yaşar Kemal’in “Ben Kürt kökenli bir Türk yazarıyım” sözünün vurgulandığı haberde, yazarın, 1990’ların ortalarında özerklik isteyen Kürt gerillalarıyla Türk birlikleri arasındaki çatışmalar sırasında sesini yükselttiği; Alman dergisi Der Spiegel’de yayımlanan ve Türk ordusunu Kürt köylerini yok etmekle suçlayan bir yazısından ötürü yargılanıp aklandığı belirtildi. Yaşar Kemal’in, bu davada aklanmasını, uzun sürecek bir mücadelede atılmış bir adım olarak gördüğü de vurgulandı.

Washington Post’un haberinde, Yaşar Kemal’in, “Benim hayatım Türk diline, Türk kültürüne adanmıştır. Ben ayrı bir Kürt devleti istemiyorum, kimse istemiyor. Kürtlerin bütün istediği, evrensel insan haklarıdır, dillerini, kültürlerini ve kimliklerini koruma hakkıdır” sözlerine de yer verildi.

Guardian: İki taştan bir öykü

İngiltere’nin seçkin gazetelerinden Guardian da Yaşar Kemal’in ölümüne geniş yer ayırdı. Guardian’ın haberinde, Yaşar Kemal’in yakın dostu, ünlü sinema yönetmeni Elia Kazan’ın şu sözleri aktarıldı:

“Yaşar Kemal geleneklerin en eskisinde, Homeros geleneğinde yazan bir romancıdır, başka hiçbir sesi olmayan insanların sözcüsüdür.”

Guardian, Türkiyeli okurların yakından tanıdığı ünlü yazar John Berger’ın bir sözüne de yer verdi: “Yaşar Kemal bin kilometre boyundadır ve iki taştan sevecen ve büyüleyici bir öykü çıkartabilir.”

Le Monde: Solun militanı

Fransa’nın seçkin gazetesi Le Monde ise, haberi, “Yaşar Kemal: Her Şeyden Önce Özgürlük” başlığıyla verdi. Yaşar Kemal’in “Solun Militanı” olarak da tanımlandığı haberde, “Büyük yazar, solcu hayatının büyük bir bölümünü mahkeme koridorlarında kendini ve arkadaşlarını savunarak geçirdi.1966’dan 1971’e kadar kısa kısa sürekli cezalara çarptırıldı... 1996’da kendini yeniden suçlamaların ortasında buldu. Devlet Güvenlik Mahkemesi, ‘Türkiye’nin üstündeki karanlık gökyüzü’ yazısında Türklere hakaret ettiği gerekçesiyle 20 ay hapis cezasına çarptırdı ancak cezası ertelendi. Birçok ödülün dışında sonunda 2006’da Nobel ödülüne de aday gösterildi. Bir keresinde ‘Sorunları yazmıyorum, bir kitle için de yazmıyorum, kendim için de yazmıyorum, sadece yazıyorum’ demişti” denildi.