Yeni Avrupa ordusu kuruluyor... İmzalar atıldı

ABD Başkanı Donald Trump’ın NATO müttefiklerinin askeri harcamaları artırması için baskı yaptığı dönemde, Avrupa Birliği (AB), Savunma Alanında Kalıcı Yapıda İşbirliği (PESCO) adı altında bir askeri pakta imza attı. AB üyesi 28 ülkenin 23’ünün imzaladığı anlaşma, savunma ve silah sistemleri geliştirme alanlarında AB’nin koordinasyonunu artırmayı amaçlıyor.

Brexit sonrası

PESCO’ya giden süreçte 1950’lerden beri Avrupa Ordusu fikri tartışılmış, ancak Britanya’nın şiddetli muhalefeti nedeniyle hayata geçmemişti. Ancak Rusya’nın 2014’te Kırım’ı ilhak etmesi ve AB’nin en büyük askeri gücü olan Britanya’nın 2016’daki referandumla AB’den çıkma kararı alması sonrası, Almanya ile Fransa, Avrupa’nın askeri güvenlik yapılanmasının sıkı işbirliğiyle güçlendirilmesi konusunu yeniden gündeme getirdi. Haziranda Avrupa Komisyonu’nun savunma teknolojileri araştırma-geliştirmeye yıllık 5.5 milyar Avro ayrılmasını sağlayacak Avrupa Savunma Fonu kurulması önerisini sunmasının ardından dün NATO’yu bütünlemesi öngörülen savunma paktı imzalandı.

AB dışişleri ve savunma bakanlarının katıldığı törende AB Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini’nin “Avrupa savunmasında yeni bir sayfa açtığını” söylediği pakt, şunları öngörüyor: Üye ülkelerin AB’nin askeri misyonlarına personel, teçhizat, eğitim ve altyapı bakımından geniş çaplı destek vermesi, reel anlamda savunma bütçelerini düzenli artırması, silah sistemlerinin birbiriyle uyumlu hale getirilmesi ve kabiliyet noksanlıklarının ortadan kaldırılması amacıyla öncelikle tank ve insansız hava araçları gibi askeri teçhizat geliştirme projelerine odaklanması, savunma harcamalarının yüzde 20’sini tedarik, yüzde 2’sini araştırma ve teknoloji için ayırması, AB’nin denizaşırı operasyonlarını koordine edeceği askeri bir karargâh, ortak askeri akademi, askeri hastaneler ve lojistik üsler kurulması...

20’den fazla imzacı ülke bu taahhütlerin altına girerken AB’den ayrılma müzakereleri yürüten Britanya, AB savunmasının dışında kalmayı tercih eden Danimarka ve anlaşmayı hâlâ değerlendirmekte olan Polonya, İrlanda, Malta imza atmadı. PESCO’ya katılım zorunlu değil, şimdi girmek istemeyen isterse ve kurucular onay verirse daha sonra katılabilir.

Almanya’nın dediği oldu

AB üyesi olmayan ülkeler de karar alma mekanizmalarında yer verilmese de spesifik misyonlarda rol alabilir. Bu, devasa bir havacılık ve silah sanayiine sahip Britanya’nın, 2019’da resmen AB dışına çıktığında, bir şekilde PESCO’ya katılmasının yolunu açıyor. Yükümlülüklerini yerine getirmeyenler ise PESCO’dan çıkarılabilecek. Pazarlıklar sırasında Fransa PESCO’nun Libya ve Mali gibi ülkelere olası askeri müdahaleye katılmaya istekli az sayıda ülkeden oluşmasını istedi, ama mümkün olduğunca çok ülkenin daha mütevazı proje ve misyonlara girişmesini savunan Almanya’nın dediği oldu. Bazı uzmanlara göre Alman vizyonu, AB’nin askeri kapasitesini bağımsızlaştırma ve yetkinleştirmeye yetmeyecek.