Yeni ekonomi planı açıkladı

ABD Başkanı Barack Obama, Kongre'ye, siyaseti bir kenara bırakarak ülkenin daha ileri düzeye taşınabilmesi için birlikte hareket etme ve üretimden eğitime, enerjiden finansal sektöre kadar birçok alandaki düzenlemeleri onaylama çağrısı yaptı. Obama, ABD Kongresi'nde yıllık ''Birliğin Durumu'' konuşmasını yaptı. Salona uzun süren alkışlar içerisinde giren Obama'nın konuşması da birçok kez alkışlarla bölündü. Özellikle Demokratlar, sık sık ayağa kalkarak alkışladı. İç meselelerle ilgili konulara 2008 krizinin ortaya çıkış sürecini anlatarak başlayan Obama, istihdamı artırmaya ve bütçe açığını azaltmaya yönelik çalışmaları ve Wall Street'e getirilen yeni düzenlemeleri hatırlatarak, ''Birliğimiz giderek güçleniyor. Geri dönemeyecek kadar ilerledik'' dedi.

Başkan olduğun müddetçe, bu ivmeyi inşa etmek için bu meclis altındaki herkesle çalışacağını ama engellemelerle de mücadele etmeye devam edeceğini belirten Obama, ''Ekonomiyi bu krize götüren aynı politikalara geri dönülmesi çabalarına karşı olacağım. Dış tedarik, kötü durumdaki borç ve sahte mali karlarla zayıflatılan bir ekonomiye geri dönmeyeceğiz'' diye konuştu. Ekonominin inşasına yönelik plan açıklayan Obama, ''Amerikan üretimi'' mallara dikkati çekerek, Amerikalı iş adamlarına üretimlerini kendi ülkelerinde yapması çağrısında bulundu.

Obama, birinci olarak, denizaşırı ülkelerdeki gelirlerini ve işlerini ABD'ye taşıyanlara vergi kesintisi sunacaklarını belirterek, şöyle devam etti: ''Eğer dışarıda istihdam yapmak isteyen bir şirketseniz, bunun için vergi kesintisi almamalısınız. Bu para dışardaki istihdamlarını ABD'ye tekrar getirmek isteyen şirketlerin taşınma masraflarını gidermek için kullanılmalı. İkinci olarak, hiçbir Amerikan şirketi, işlerini denizaşırı ülkelere taşıyarak adil vergi oranını ödemekten kaçamamalı. Şu andan itibaren her çokuluslu şirket temel asgari vergilerini ödemeli. Üçüncüsü eğer bir Amerikan üreticisiyseniz, daha fazla vergi kesintisi almalısınız. Eğer, yüksek teknoloji üreticisi iseniz de bu ülkede ürün üretmeniz için iki kat vergi kesintisi almalısınız. Mesajım çok basit: Artık, işini denizaşırı ülkelere taşıyan şirketleri ödüllendirmeye son verme ve Amerika'da istihdam yaratan şirketleri ödüllendirmeye başlama zamanı. (Kongre'ye) Bana bu vergi reformunu gönderin, hemen imzalayacağım.''

'1 milyondan çok kazanıyorsan yüzde 30'dan az vergi ödememelisin'

Bunun yanında Obama, küçük işletmelere yönelik vergi indiriminin genişletilmesine Kongre'deki iki partinin de katıldığını hatırlatarak, Kongre'ye hitaben, ''Bunu tasarı haline getirin ve bu yıl masaya getirin'' dedi. Hala kırılgan durumda olan 160 milyon orta sınıf Amerikalı'nın vergilerinin yukarı çekilmesini durdurmanın en öncelikli acil konu olduğunu da vurgulayan Obama, ''Gelin bu iş üzerinde burda, şimdi uzlaşalım, ikincil meselelere, dramalara imkan vermeden. Gecikme olmadan maaş prim vergilerine yönelik kesintiyi geçirin'' diye konuştu.

Obama, Amerika'nın yüzde 2'sini oluşturan zenginlerin, mevcut vergi düzenlemesi yüzünden, milyonlarca orta sınıf Amerikalı'dan daha az vergi ödediğine dikkati çekerek, ''Warren Buffett sekreterinden daha az vergi ödüyor. Vergi reformu şu 'Buffett' kuralını izlemeli: Eğer yılda 1 milyon dolardan daha çok kazanıyorsan, ödediğin vergi yüzde 30'dan daha az olmamalı. Eğer, yılda milyon dolarlar kazanıyorsan, özel vergi sübvansiyonları veya kesintileri almamalısın. Diğer yandan, Amerikan ailelerinin yüzde 98'i gibi yılda 250 bin doların altında kazanıyorsan, vergin yükselmemeli, artan fiyatlardan ve ilerleyen maaş rakamlarından muzdarip olan sensin, rahatlamaya ihtiyacı olan sensin'' dedi.

Obama'nın hedefindeki diğer konu Çin gibi ucuz üretim yapan ülkeler oldu. ''Çin gibi adil olmayan ticaret uygulamaları olan ülkeleri araştırmak için'' Ticaret Yaptırım Birimi kurulacağını belirten Obama, böylece ABD'ye güvenli olmayan gıda ve taklit malların girmesini önlemek için daha fazla denetim olacağını kaydetti.

Obama, Wall Street'a yönelik düzenlemelerini de hatırlatarak, ''Şunu asla unutmayalım: Çok sıkı ve kurallara uyarak çalışan milyonlarca Amerikalı aynı şekilde çalışan bir finansal sistem ve hükümeti hak ediyor. Artık en üstten en alta kadar aynı kuralları uygulamanın zamanı geldi: Artık kurtarma paketleri yok, bedavadan dağıtma yok, mesuliyetten kaçmak yok'' dedi.

İnsanların yatırımlarını koruyacak ve büyük çaptaki sahtekarlıklara yönelik sert önlemler alacak çok yüksek deneyimli müfettişlerin olduğu ''Mali Suçlar Birimi'' kuracaklarını açıklayan Obama, Kongre'ye de ''Bazı finansal şirketler, tekrar eden suçlara yönelik gerçek yaptırımlar olmadığı için, anti-dolandırıcılık yasasını büyük çapta ihlal ediyor. Dolandırıcılığın hesabının verildiği yaptırımları içeren düzenleme geçirin'' dedi.

Obama, ''Ya giderek artan sayıda Amerikalı güç bela geçinirken çok az sayıda insanın iyi durumda olduğu bir ülkeyi kabulleneceğiz ya da herkese adil şansın tanındığı, adil paylaşımın olduğu ve herkesin aynı kurallara tabi olduğu bir ekonomi haline geleceğiz. Şu an risk altında olan Demokrat veya Cumhuriyetçi değerler değil, Amerikan değerleridir. Bunu kurtarmamız lazım'' dedi.

'Petrol şirketlerini yeteri kadar sübvanse ettik'

Öte yandan, Obama, yönetimine, ülkenin açık denizdeki potansiyel petrol ve gaz kaynaklarının yüzde 75'ini açma talimatı verdiğini söyledi. Şirketlere kamu arazisinde doğalgaz çıkarırken kullandıkları tüm kimyasalları açıklama zorunluluğu da getireceklerini belirten Obama, doğalgazı vatandaşlarının sağlık ve güvenliğini tehlikeye atmadan geliştireceklerini kaydetti.

Obama, Kongre'ye de, ''Yüzyıldır petrol şirketlerini sübvanse ediyoruz, bu yeterince uzun bir süre. Artık, vergi mükelleflerinin vergilerini, çok nadir kar getiren bu endüstrilere vermeyi sonlandırma ve çok daha umut vadeden temiz enerji endüstrilerine aktarma zamanı. Temiz enerjiye yönelik vergi indirimini geçirin ve bu istihdamı yaratın'' dedi. Ancak Kongre'nin temiz enerji konusunda standartlar getirmediğinden yakınan Obama, ''Bu konuda faaliyete geçmediniz. Bu gece ben geçiyorum. Yönetimime, 3 milyon eve elektrik vermeye yetecek derecede, kamu arazisinde temiz enerji geliştirme izni veriyorum'' diye konuştu.

Obama ayrıca, Kongre'den üreticilerin enerji israfını azaltacak ve binalarını geliştirmelerinde teşvik sağlayacak bir düzenleme istedi. Bunların yanında, teknoloji ve bilim gibi büyüyen sektörlerin istihdam açığı olmasına rağmen kalifiye eleman bulma zorluğu yaşadıklarına değinen Obama, 2 milyon Amerikalıya bu konuda eğitim verecek adım atacaklarını anlattı. Sağlık reformu düzenlemesinden geri adım atmayacağını vurgulayan Obama, eğitim sistemini geliştirmek için de öğretmenlere desteğin artırılması ve tüm eyaletlere, öğrencilerin mezun olana veya 18 yaşına gelinceye kadar okullarında kalmalarını sağlamaları çağrısında bulundu.

ABD'de yüksek öğrenimin de ''lüks'' olmaması gerektiğini ifade ederek, üniversitelerden giderek artan harç paralarını azaltmalarını isteyen Obama, yurt dışından gelip ABD'de yetişen genç beyinlerin vatandaşlık sorunu nedeniyle ülkelerine geri döndüğünü hatırlatarak, Kongre'yi kapsamlı göçmenlik reformu yapmaya çağırdı.

Obama, ''Eğer seçim yılı siyaseti Kongre'yi kapsamlı bir plandan alıkoyuyorsa, en azından bu ülkede çalışmak isteyen sorumluluk sahibi gençlerin ülkeden kovulmasını durdurmada anlaşalım. Onlara ABD vatandaşlığını hak kazanma şansı veren kanun gönderin bana, hemen imzalayacağım'' diye konuştu.

Amerikalılardan, yakın zamanda erişilebilecek ''eğitimde dünya lideri, yeni nesil yüksek teknoloji üretimi ve yüksek maaşlı iş imkanlarıyla cazibe merkezi bir ABD, kendi enerjilerini kendilerinin kontrol edebildiği ve güvenlik ve refahın dünyanın istikrarsız bölgelerine bağlı olmadığı bir gelecek ile sıkı çalışmanın karşılığını aldığı, sorumluluğun ödüllendirildiği bir ekonomi'' düşünmelerini isteyen Obama, ''Bunu yapabiliriz'' dedi.
 

Dış politika

Obama, dış politika konusunda da ''Dünya değişiyor; dünyadaki her bir olayı kontrol edemeyiz. Ama Amerika, dünya meselelerinde her zaman vazgeçilmez bir ülke'' dedi.
Obama, konuşmasında halkın Washington'a umutsuz baktığını ifade ederek, Kongre'ye şu mesajları verdi: ''Geçen yıl ekonomimizdeki güveni en fazla baltalayan şey, bizim kontrolümüz dışındaki olaylardan gelmedi, ABD'nin borçlarını ödeyip ödeyemeyeceğine yönelik Washington'daki tartışmadan geldi. Bu fiyaskodan kim yarar sağladı? Bu gece sokaktakilerle Wall Street'tekiler arasındaki güven açığından bahsettim ama bu kent ile ülkenin geri kalanı arasındaki bölünme en az bu kadar kötü ve her yıl da giderek kötüleştiği görülüyor. Bu güven problemlerinden birinin, siyasette paranın yıpratıcı etkisiyle bir ilgisi olmalı. Dolayısıyla, hadi bunu düzeltmek için bazı adımlar atalım. Bana Kongre üyelerine yönelik içerden bilgi ticaretini yasaklayan bir tasarı gönderin, onu yarın imzalayacağım. Gelin, seçilmiş yöneticilerin etki yaratabildikleri endüstrilerden sermaye edinmelerine kısıtlama getirelim.''

Bazı konuların da bugünkü Kongre'nin çalışma şeklinden kaynaklandığını ifade eden Obama, en basit rutin işlerde bile basit çoğunluğun yetmediğini söyledi ve iki partinin de bu duruma son vermesi gerektiğini kaydetti. Obama, ''Başlangıç olarak Senato'ya, tüm yargı ve kamu hizmeti adaylıklarının 90 gün içinde basit çoğunluk oyuyla geçmesi yönünde kural getirmesi çağrısı yapıyorum'' dedi.

Obama, yönetimin bürokrasiden kurtularak daha küçük, hızlı ve daha sorumluluk sahibi yapılanma haline getirilmesi gerektiğini ifade ederek, bu nedenle Kongre'den bürokrasiyi azaltma için yetki istediğini hatırlattı. Ancak konuşmasında belirttiği tüm bu reformların Washington'daki tansiyon düşürülemeden yapılamayacağını belirten Obama, ''İki parti de karşılıklı aralıksız devam eden birbirini yıkıcı kampanyalara hapsolmaya son vermeli'' diyerek, ''sabit ideolojilere yapışmak yerine, aklıselimle uzlaşı inşa etme çabası sergilenmesi'' gerektiğini kaydetti.

Obama, ekonominin büyümesine yardıma yönelik faaliyetleri Kongre ile veya Kongresiz yürütmeye devam edeceğini ama Kongre'nin yardımıyla bunların da daha iyisini yapabileceklerini ifade ederek, ''Çünkü, birlikte hareket ettiğimiz zaman ABD'nin başaramayacağı hiçbir şey yok'' dedi.
 

Kongre'de ABD ordusuyla mesaj...

Kongre'nin Amerikan ordusundan öğrenebileceği çok şey olduğunu belirten Obama, şunları söyledi: ''Bu üniformayı giydiğinizde, siyahi ya da beyaz, Asyalı ya da Latin, muhafazakar ya da liberal, zengin ya da yoksul olmanız, eşcinsel olup olmamanız önemli değil. Savaşa giderken, yanınızdakini kollarsınız, aksi halde misyon başarısız olur. Savaşın ortasındayken, arkada kimseyi bırakmadan, tek bir ulusa hizmet eder, tüm bir birlik olarak kazanır ya da kaybedersiniz. Sahip olduğum en gurur verici şeylerden biri, SEAL timinin Bin Ladin'i yakaladıkları misyon sırasında yanlarında taşıdıkları bayrak. Üzerinde timdeki her bir kişinin ismi var. Bazıları Demokrat, bazılarıysa Cumhuriyetçi olabilir. Ama bu önemli değil, tıpkı o gün Durum Odası'nda, (bir önceki ABD Başkanı) George W. Bush'un savunma bakanı olan Bob Gates'in ya da başkanlık seçiminde bana karşı yarışan Hillary Clinton'ın yanında oturmamın önemli olmadığı gibi... O gün önemli olan tek şey görevdi. Hiç kimse siyaset ya da kendilerini düşünmedi. Baskında görevli gençlerden biri bana, özel bir takdiri haketmediğini, bu görevin, timin her bir üyesinin kendilerine düşen vazifeyi yerine getirmesi dolayısıyla başarılı olduğunu söyledi. Bunun da ötesinde, görev başarılı oldu çünkü timin her bir üyesi birbirine güvendi. Amerika için de durum bunun aynısı. Bu bayrağa her baktığımda, kaderimizin, bayrağın üzerinde yer alan 50 yıldız ve 13 şerit gibi birbirimize bağlı olduğunu hatırlıyorum. Bu ülkeyi hiç kimse kendi başına inşa etmedi. Bu ülke büyük bir ülke, çünkü onu hepimiz birlikte kurduk. Bu ülke büyük bir ülke, çünkü hepimiz bir takım halinde çalıştık. Bu ülke büyük bir ülke, çünkü hepimiz birbirimizin arkasını kolladık. Eğer bunu devam ettirirsek, önümüzde ne çok büyük bir zorluk, ne de çok zor bir görev olabilir. Ortak amaçlar etrafından toplandığımız, ortak kararlılığımızı sürdürdüğümüz müddetçe, bu yolculuğumuz ileriye doğru gidecek, geleceğimiz umutlu dolu olacak ve Birliğimizin durumu her zaman güçlü kalacak''.
 

Dış politika...

Öte yandan Obama, 9 yıldan sonra ilk defa Irak'ta Amerikan bayrağı olmadığı, 20 yıldan bu yana ilk kez Usame Bin Ladin'in ABD'yi tehdit edemediği, El Kaide'nin başındaki birçok kişinin yenilgiye uğratıldığı, Taliban'ın ivmesinin kırıldığı ve Afganistan'daki bazı birliklerin eve dönmeye başladığını da dile getirdi.

Obama, ''Irak savaşının sona erdirilmesi, bize düşmanlarımıza karşı kesin darbeler vurmamıza imkan sağladı. Pakistan'dan Yemen'e, geriye kalan El Kaide üyeleri çaresizce çırpınıyor ve ABD'nin elinden kurtulamayacaklarını biliyorlar'' diye konuştu. ''Bu güçlü konumlarından cesaret alarak'', Afganistan'daki savaşın dozunu da azaltmaya başladıklarına işaret eden Obama, bu ülkedeki on bin ABD askerinin evlerine döndüğünü, 23 bininin daha bu yazın sonuna kadar bu ülkeden ayrılacağını ve sorumluluğun Afganlılara devri sürecinin devam edeceğini belirterek, ''Afganistan ile kalıcı bir ortaklık inşa edeceğiz ve böylece bu ülke bir daha asla Amerika'ya karşı saldırıların kaynağı olmayacak'' dedi.

Obama, ''savaş dalgası azaldıkça, Tunus'tan Kahire'ye, Sana'dan Trablus'a, Ortadoğu ve Kuzey Afrika'yı bir değişim dalgasının kapladığını'' ifade ederek, ''Bir yıl önce Kaddafi, ellerinde Amerikan kanı taşıyan bir katil, dünyanın en uzun süredir görev yapan diktatörüydü, Şimdi o artık yok. Ve Suriye'de de hiç kuşkum yok ki, Esad rejimi değişim güçlerinin geri çevrilemeyeceğini ve insanlık haysiyetinin reddedilemeyeceğini yakında anlayacak'' diye konuştu.

Bu ''olağanüstü'' değişimin nasıl sonuçlanacağının belirsiz olduğunu, ancak neticenin kendilerini çok yakından ilgilendirdiğini kaydeden Obama, ''Geleceklerine ilişkin kararları nihayetinde bölge halkı verecek, ancak biz de, kendi ülkemize çok büyük faydalar sağlayan bu değerlerin savunucusu olmaya devam edeceğiz. Şiddete ve tehditlere karşı koyacağız. Erkeği, kadını, Hristiyanı, Müslümanı, Yahudisi, tüm insanoğlunun hakları ve haysiyetinin arkasında duracağız. Güçlü ve istikrarlı demokrasiler ve serbest piyasaların önünü açan politikaları destekleyeceğiz, çünkü despotluk, özgürlüğün dengi değildir'' dedi.
 

'İran'a karşı her seçenek masada'

Obama, ''vatandaşlarımızı, dostlarımızı ve çıkarlarımızı tehdit edenlere karşı Amerika'nın güvenliğini koruyacağız'' diyerek, İran konusundan sözü açtı ve şunları söyledi: ''İran'a bakın. Diplomasinin gücü sayesinde, İran'ın nükleer programıyla nasıl mücadele edileceği konusunda bir zamanlar bölünmüş halde duran dünya, şimdi tek ses haline geldi. İran'daki rejim, şimdiye kadar hiç görülmedik derecede izole olmuş durumda; liderleri ağır yaptırımlarla karşı karşıya. Ve sorumluluklarından yan çizdikleri sürece, bu baskı gevşemeyecek. Şundan şüpheniz olmasın; Amerika İran'ın nükleer silah edinmesini engellemeye kararlıdır ve bu hedefe ulaşmak için masadan hiçbir seçeneği kaldırmayacağım. Ancak bu konunun barışçıl çözümü hala mümkün ve çok daha iyi. Eğer İran, izlediği yolu değiştirir ve yükümlülüklerini yerine getirirse, ülkeler toplululuğuna yeniden katılabilir''.

'Amerika geri döndü'

Obama, ''Amerikan liderliğinin yenilenmesinin dünya genelinde hissedildiğini'' ifade ederek, şöyle devam etti: ''Avrupa ve Asya'daki en eskiye dayanan ittifaklarımız hiç olmadığı kadar güçlü. Amerika kıtasıyla bağlarımız daha derin. İsrail'in güvenliğine olan kuvvetli bağlılığımız, ülkelerimiz arasında tarihteki en yakın askeri işbirliği anlamına geliyor. Nükleer materyalleri güvenlik altına almak için inşa ettiğimiz koalisyonlardan, açlık ve hastalıklara karşı öncülük ettiğimiz misyonlara, düşmanlarımıza indirdiğimiz darbelerden, ahlaki örneğimizin kalıcı gücüne kadar, Amerika geri döndü. Size bunun tersini söyleyenler, Amerika'nın düşüşe geçtiğini ya da etkimizin azaldığını söyleyenler, neden bahsettiklerini bilmiyorlar. Dünya genelindeki liderlerden aldığımız mesaj bu değil, hepsi bizimle çalışmaya çok istekli. Tokyo'dan Berlin'e, Cape Town'dan Rio'ya kadar, insanların hissettikleri bu değil, buralarda Amerika'ya bakış yıllardır rastlanmayan derecede olumlu. Evet dünya değişiyor; dünyadaki her bir olayı kontrol edemeyiz. Ama Amerika, dünya meselelerinde her zaman vazgeçilmez bir ülke ve ben ABD Başkanı olduğum müddetçe de bunu böyle devam ettirmeye niyetliyim''.

Bu nedenden ötürü, askeri liderlerle birlikte çalışarak, ABD'nin dünyadaki en iyi orduyu muhafaza ederken, bütçede yaklaşık yarım trilyon dolarlık tasarruf sağlayacak yeni bir savunma stratejisini teklif ettiğini kaydeden Obama, ABD'yi siber tehditlerin giderek artan tehdidine karşı koruyacak düzenlemeyi de Kongre'ye gönderdiğini belirtti.

Konuşmasında savaş gazilerine de bir bölüm ayıran Obama, ''Her şeyin ötesinde, özgürlüklerimizin kalıcı olmasını, onu savunan askerlerimize borçluyuz. Onlar evlerine döndüklerinde, onların bize yaptığı gibi, biz de onlara hizmet etmeliyiz'' diyerek, gazilere, ülkelerine döndüklerinde hakettikleri bakım ve kazançların sağlanmasının önemini dile getirdi ve bu konuda atmayı planladıkları adımlardan bahsetti.