Yerel Derebeylikler...

Ankara Büyükşehir Belediyesi örneğinde yaşanan önceki 73. maddede tarif edilen kentsel dönüşüm alanlarının amacına uygun olmamasından dolayı yargı yoluyla iptal edilmesi karşısında “yasa çıkararak” bu sorunu(!) aşmak ve ayak bağlarını kopartmak hedeflenmektedir.

Belediye Kanunu’nun 73. maddesini değiştiren yasa Meclis’te kabul edilip yürürlüğe girmiştir. Kentsel dönüşüm uygulamalarını düzenleyen bu maddede yapılan değişiklikle her tür imar yetkisi büyükşehir belediyelerince kullanılır hale gelmekte, büyükşehirlerdeki ilçe belediyeleri tamamen devre dışına çıkarılmakta, yargı etrafından dolanılmakta, kamu ve özel mülkiyet belediye keyfine bırakılmaktadır.

Yapılan değişiklikle, “Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde kentsel dönüşüm ve gelişim projesi alanı ilan etmeye büyükşehir belediyeleri yetkili” kılınmıştır. Ayrıca, “ilan edilen bu alanlardaki her ölçekteki imar planı, parselasyon planı, bina inşaat ruhsatı, yapı kullanma izni ve benzeri tüm imar işlemleri” büyükşehir belediyelerine bırakılmıştır.

Sistemden kopuluyor

Yapılan değişiklikle Büyükşehir kapsamındaki ilçe belediyeleri tamamen planlama ve imar sisteminden koparılmaktadır.

Yasa değişikliğinin kabulü ve yürürlüğe girmesiyle birlikte, büyükşehir belediyeleri tarafından kentsel dönüşüm alanı ilan edilen alanlarda eğitim ve sağlık alanları hariç kamuya ait gayrimenkullerin harca esas değer üzerinden, belediyelere devri öngörülmüştür.

Her ne kadar kamu mülkleri bulunan alanlarda Kentsel Dönüşüm Projesi ilanı Bakanlar Kurulu Kararı’na bağlanmış olsa da, özel mülkiyetlere dönük olası uygulamalar kamulaştırmasız el atma niteliğinde olabilecektir.

Her yer dönüşüm alanı

Yapılan değişiklikle “üzerinde yapı olan veya olmayan, imarlı veya imarsız tüm alanların kentsel dönüşüm alanı ilan edilebileceği” ifadesi eklenerek imar mevzuatına, şehircilik ilke ve esaslarına aykırı bir biçimde belediye sınırları içindeki tüm alanlar, potansiyel kentsel dönüşüm alanı haline getirilmiştir.

Böylelikle kentin her köşesi dönüşüm alanı ilan edilebilecek ve kentin istenilen bölgesi ya da parseli, mevcut sakinlerinden alınarak dönüşüm uygulamasına konu edilebilecektir.

Plansızlık yasal olacak

Bu değişiklikle kent çeperindeki neredeyse tüm boş alanların kentsel dönüşüm alanı ilan edildiği büyük kentlerdeki plansız tüm kentsel dönüşüm alanları yasallaştırılmış ve meşrulaştırılmış olacaktır.

Söz konusu değişiklikle kentsel dönüşüm proje alanlarında belediye tarafından kendilerine ayrı ada veya parselde yer verilen gayrimenkul sahipleri kamulaştırmasız el atma davası açamayacaktır.

Söz konusu düzenlemeyle “kamulaştırma davalarının öncelikle görüşülmesi” öngörülmekte ancak bu davalar devam ederken hak sahiplerine “dava bile açamayacakları” söylenmektedir.

Yurttaş korumasız

Bu düzenlemenin sonucunda, yürütme organlarının uygulamaları karşısında, yurttaşı koruyan bir mekanizma kalmamış olacaktır. Geçici madde ise “devam eden davalar bu yasa kurallarınca sonuçlandırılır” diyerek eski hukuk dışı uygulamaları da yargı dışına çıkarmaktadır.

Söz konusu yasada kabul edilen değişikliğin tüm maddelerinde özellikle Ankara Büyükşehir Belediyesi örneğinde yaşanan önceki 73. maddede tarif edilen kentsel dönüşüm alanlarının amacına uygun olmamasından dolayı yargı yoluyla iptal edilmesi karşısında “yasa çıkararak” bu sorunu(!) aşmak ve ayak bağlarını kopartmak hedeflenmektedir.

Bu yasa değişikliği Türkiye’nin şehircilik ve yerel yönetim sistemi açısından telafisi olanaksız sonuçlar doğuracak ve yerel derebeylikler yaratacaktır.

H. Bülent TANIK Çankaya Belediye Başkanı