Yerli sermayenin yurtdışı adresi: Ortadoğu ülkeleri

2010 yılı Ocak-Şubat döneminde Ortadoğu ülkelerine doğrudan yatırım için giden Türk sermayesi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 55.9 artışla 43 milyon dolardan 67 milyon dolara yükseldi. 2002 ile 2010 yılı Şubat ayına kadar olan dönemde Yakın ve Ortadoğu ülkelerine giden sermaye tutarı 2 milyar 859 milyon dolara ulaştı.

Göç yollarına düşen sermayenin yüzde 62'si sanayi yatırımları için yurtdışına çıkarken, yüzde 38'i hizmetler sektörü yatırımlarına yöneldi. 11 milyar 367 milyon dolarlık yerli sermayesinin yurtdışına göç ettiği 8 yılı aşkın dönemde, sanayi yatırımları çerçevesinde yurtdışına giden sermaye tutarı 6 milyar 72 milyon dolar, hizmetler sektörü için giden sermaye tutarı 5 milyar 280 milyon doları buldu.

Merkez Bankası'nın Şubat ayı Ödemeler Dengesi geçici verilerine göre yılın ilk iki ayında Türkiye'ye giriş yapan doğrudan sermaye yatırımları geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 64.4 azalarak 1 milyar 510 milyon dolardan 543 milyon dolara geriledi. Bu dönemde Türkiye'den yurtdışına giden doğrudan sermaye yatırımları ise geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 72 azalışla 552 milyon dolardan 153 milyon dolar düzeyine indi. Yılın ilk iki ayında yerli sermayenin göç güzergahı Yakın ve Ortadoğu ülkelerinde yoğunlaştı. Asya kıtasının 80 milyon dolarlık doğrudan yatırıma ev sahipliği yaptığı Ocak-Şubat döneminde, Yakın ve Ortadoğu ülkelerine doğrudan yatırım için yönelik Türk sermayesi geçen yılın aynı dönemine yüzde 55.8 artışla 67 milyon dolara ulaştı.

Yakın ve Ortadoğu ülkeleri arasında Azerbaycan, Gürcistan, Lübnan, Suriye ve Ürdün'ün de aralarında bulunduğu diğer Yakın ve Ortadoğu ülkelerine giden yerli doğrudan sermaye geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15 artışla 45 milyon dolar olurken, Körfez ülkelerine giden Türk yatırımlarında yüzde 450'lik artış yaşandı. İki aylık dönemde doğrudan yatırım için Körfez ülkesine giden Türk sermayesi 22 milyon doları buldu. Bunlar Şubat ayında Bahreyn'e giden 15 milyon dolarlık doğrudan yatırımla, Birleşik Arap Emirliklerine giden 6 milyon dolarlık yatırımlar olarak gerçekleşti. Asya Kıtası'nda iki aylık dönemde en çok Türk sermayesini çeken ülke (diğer Yakın ve Ortadoğu ülkeleri grubunda yer alan) Lübnan ve Azerbaycan oldu. Geçen yıl Ocak ve Şubat aylarında toplam 38 milyon dolarlık yerli sermayeyi çeken Azerbaycan, 2010 yılı Ocak ayında 14, Şubat ayında 13 milyon dolar olmak üzere toplam 27 milyon dolarlık Türk sermayesine ev sahipliği yaptı. Şubat ayında Onu 15 milyon dolarlık sermaye göçü ile Lübnan ve Bahreyn izledi.
 

Avrupa'ya giden Türk sermayesi yüzde 88 azaldı

Ocak-Şubat döneminde Avrupa ülkelerine doğrudan yatırım için giden Türk sermayesi geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 88 azalışla 60 milyon dolara indi. İki aylık dönemde Avrupa ülkeleri içinde Türk sermayesini en çok çeken ülke 18 milyon dolarla Hollanda oldu. Hollanda Şubat ayında 16 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım olarak çekti. Ocak-Şubat döneminde Hollanda'nın ardından 8 milyon dolarlık doğrudan yatırımla Rusya ve İsviçre geldi. Amerika kıtasına doğrudan yatırım için göç eden Türk sermayesi ise bu dönemde 8 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti. Bunun 7 milyon dolarlık bölümü ABD'ye, 1 milyon dolarlık bölümü ise Kanada'ya gitti. Kuzey Afrika ülkeleri ise Türkiye'den 5 milyar dolarlık doğrudan yatırım çekti. Bunun 2 milyon doları Libya'ya, 3 milyon doları Mısır'a yöneldi.
 

Yakın ve Ortadoğu ülkelerine 2.9 milyar dolarlık sermaye göç etti

2002 yılından Şubat 2010'a kadar olan 8 yılı aşkın dönemde doğrudan yatırım olarak yurtdışına yönelen 11 milyar 367 milyon dolarlık yerli sermayenin 6 milyar 877 milyon dolarlık bölümü Avrupa ülkelerine, 362 milyon doları Afrika ülkelerine, 917 milyon doları Amerika ülkelerine, 3 milyar 168 milyon doları Asya ülkelerine yöneldi. 8 yıllık dönemde 2 milyar 460 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım olarak çeken Azerbaycan ilk sırada yer alırken, onu 1 milyar 937 milyon dolarlık doğrudan yatırımla Hollanda, 1 milyar 77 milyon dolarla Malta, 1 milyar 301 milyon dolarla Almanya izledi. Yakın ve Ortadoğu ülkeleri bu dönemde 2 milyar 859 milyon dolarlık Türk sermayesini doğrudan yatırım olarak çekti.
 

Göç eden sermayenin yüzde 53'i sanayi yatırımlarına gitti

2010 yılının Ocak-Şubat döneminde Türk sermayesinin yurtdışında yaptığı yatırımlar ana sektörler itibariyle incelendiğinde en büyük payı 95 milyon dolarla sanayi yatırımları aldı. Yurtdışına sanayi yatırımları için giden Türk sermayesi, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 53 oranında artış gösterirken, yurtdışındaki hizmetler sektörü yatırımları yüzde 72 oranında gerilemeyle 58 milyon dolara indi. İki aylık dönemde yurtdışına giden yerli sermayenin 11 milyon dolarlık bölümü elektrik, gaz, sıcak su üretimi ve dağıtımı alanındaki yatırımlara yönelirken, bu dönemde yurtdışında tarım sektörüne yönelik doğrudan yatırım için giden yerli sermaye olmadı.
 

Sanayi yatırımlarının yüzde 61'i imalat sanayine

2010 yılının ilk iki ayında yurtdışına sanayi yatırımı için giden yerli sermayenin yüzde 61'i imalat sanayine yöneldi. Sanayi yatırımı için yurtdışına göç eden 95 milyon dolarlık sermayenin 77 milyon dolarlık bölümü imalat sanayi yatırımlarına gitti. Bu grupta 28 milyon dolarla gıda ve içecek sektörü yatırımları ilk sırada yer alırken, onu 27 milyon dolarlık yatırımla kok kömürü, rafine edilmiş petrol ürünleri ve nükleer yakıt imalatı izledi.
 

Hizmetler sektörüne giden yatırımlar yüzde 88 azaldı

Hizmetler sektörü çerçevesinde yurtdışına göç eden sermaye, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 88 azalarak 58 milyon dolar olarak gerçekleşti. Bunun 21 milyon dolarlık yatırımla yüzde 36'lık bölümünü mali aracı kuruluşlar oluşturdu. Geçen yıl aynı dönemde 44 milyon dolarlık mali aracı kuruluşlara yönelik yatırım yapan Türk sermayesinin, bu alanda yurtdışında yaptığı yatırımlar yüzde 94 oranında geriledi. Ulaştırma, haberleşme ve depolama yatırımları için yurtdışına giden Türk sermayesi ise geçen yıla göre yüzde 33 azalışla 10 milyon dolar düzeyinde gerçekleşti.

Yerli sermaye 8 yılda 6 milyar dolarlık sanayi yatırımı yaptı

Son 8 yılda Türk sermayesinin yurtdışında yaptığı yatırımlar ana sektörler itibariyle incelendiğinde 6 milyar 72 milyon dolarının sanayi yatırımlarına, 5 milyar 280 milyon dolarının ise hizmetler sektörü yatırımlarına yöneldiği belirlendi. Anılan dönemde yurt dışında 102 milyon dolarlık madencilik, 56 milyon dolarlık elektrik gaz ve su sektörü, 15 milyon dolarlık da tarım yatırımı yapıldı. Sanayi yatırımları alt grupları incelendiğinde en büyük payı toplam 5 milyar 914 milyon dolarlık doğrudan sermaye göçüyle imalat sanayi aldı. Gıda yatırımları çerçevesinde son 8 yılda göç eden yerli sermaye 1 milyar 249 milyon dolar olurken, kok kömür, petrol ürünleri alanında yurtdışına giden doğrudan yatırımların tutarı 2 milyar 548 milyon doları buldu.