Yükseklik, dili etkiliyor

Miami Üniversitesi'nden Caleb Everett ve ekibinin yaptığı araştırma, patlayan ünsüzlerin (ses yolunun bir anlık kapalı duruma girmesi sonucu çıkan ünsüzler. Türkçe'de ( b, d, g, k, p, t) ) bulunduğu dillerin özellikle yüksek bölgelerde konuşulduğunu gösterdi.

Araştırmada, bu ünsüzlerin bulunduğu dillerin yüzde 87'sinin tüm kıtalarda deniz seviyesinden 1500 metre yükseklikteki bölgelerde kullanıldığı ortaya çıktı.

Coğrafi konumun fonolojiyi etkilediğine ilişkin güçlü bir kanıt bulunduğunu gösteren araştırmada, dünyada konuşulan 7 binden fazla dilin kullanıldığı yerleri inceledi.

Yüksek rakımlı bölgelerde konuşulan dillerin patlayan ünsüzler içerdiğini belirten bilim adamları, bu bağın başka etkenlerle açıklanmasının zor olduğuna dikkati çekti.

Araştırmada, yüksek rakımda bulunan ancak dilin patlayan ünsüzler içermediği tek yerin Tibet platosu ve çevresi olduğu görüldü. Bilim adamları, Tibet bölgesinde yaşayanların yüksek rakıma uyum sağlayan tek topluluk olduğunu belirtti.

Araştırmaya imza atan Everett, patlayan ünsüzlerin ciğerlerden gelen havanın, ağızdaki tam kapalı engellere çarparak patlaması ile oluştuğunu, yükseklikte hava basıncının azalması, havayı sıkıştırmanın daha az çaba gerektirmesi nedeniyle bu sesleri yüksek rakımda çıkarmanın daha kolay olduğunu vurguladı.

Daha önce yapılan araştırmalar, Tibetlilerin yüksek bölgelerde yaşayan başka topluluklardan daha hızlı nefes alıp verdiğini göstermişti. Bu durumun iklime uyum sağlamayla bağlantılı olduğuna inanılıyor.

Araştırma, "Plos One" dergisinde yayımlandı.