Emine Semiye doğum gününde anılıyor

Ahmet Cevdet Paşa’nın büyük kızı Fatma Aliye ilk kadın romancımız olarak tanınır. Kendisinden iki yaş küçük kız kardeşi Emine Semiye de iyi bir eğitim almış, gazete ve dergilerde kadın hakları konusunda yazılar yazmış, roman, hikâye, deneme dallarında eserler vermiş, ayrıca aktif olarak Osmanlı kadın hareketi içerisinde yer almıştır. 

Her ikisi de hem yazılarıyla hem kadın hareketlerindeki çalışmalarıyla kadınların özel alanda ve kamusal alanda uğradıkları haksızlıklarla mücadele etmişlerdir ama abla kamuoyunda daha çok tanınmaktadır.

KADININ BİREY OLMA SERÜVENİNDE ÖNCÜ

Oysa günümüzde, Emine Semiye (28 Mart 1864- 1944) hakkında yapılan araştırmaların sayısı arttıkça onun kişiliği ve topluma sunduğu hizmetler konusunda yeni bilgilerle karşılaşıyoruz. Böylelikle kız kardeşin düşüncelerinin, özellikle de kadınlık hakkındaki değerlendirmelerinin, ablasına nazaran oldukça radikal olduğunu görüyoruz. Nitekim ablasının babasıyla kurduğu sıcak baba- kız ilişkisinin tersine, onun babaya karşı mesafeli duruşu da bu radikal yönünden kaynaklanıyor olmalı.

Emine Semiye, o döneme göre- insandan insanoğlu diye söz ediliyor-  ilerici sayılabilecek bir yaklaşımla kadın – erkek eşitliğini savunuyor.” İslamiyet’te Feminizm” başlıklı makalesinde, kadınları geleneksel rolleri içinde tutan ataerkil düzende İslam dininin yanlış yorumlandığına dikkat çekiyor. Kadınların toplum içindeki ikincil konumundan duyduğu rahatsızlığı dile getirirken çare olarak kadınların eğitimi ve ekonomik özgürlüğü üzerinde duruyor.

“Feminizm Ne Demektir?” başlıklı makalesinde de batılılaşma ve feminizmin yanlış yorumlanmasının toplumda yol açabileceği yozlaşma ve bunun sonucunda kadının özgürlük arayışının göreceği zarar konusunda toplumu uyarıyor.

Öte yandan makalelerinde, toplumsal yaşamda kadınların ilerleyebilmesi için taleplerini sıralıyor. Sözgelimi, taşıtlara inerken binerken kadınlara öncelik verilmeli. Geçim sıkıntısı çekenlere, iş yaşamına atılmaları için dernekler tarafından destek olunmalı. Kadınlar kendilerini geliştirmek için tiyatroya gidebilmeli. 

Siyasi faaliyetlerde bulunurken beklentilerinin karşılanmaması üzerine, kadın haklarının ancak kadın mücadelesiyle gerçekleşebileceğine kanaat getirir ve bu bağlamda kadınların eğitiminin önemini vurgular. 

Özetle; Fatma Aliye ve Emine Semiye, her ikisi de öncü isimlerdir. Bu sıfatı gerek yazar gerekse kadın hareketi içindeki aktif çalışmaları nedeniyle kazanmışlardır. Ancak, yeni araştırmalara dayanarak, kadının birey olma serüvenindeki rolleri açısından kıyaslandığında, iki kardeşten Emine Semiye’nin daha ileri bir bilinç düzeyinde olduğu söylenebilir.