Bakan Varank, Gürer'e yanıt verdi: Ay'a gidiş başka bahara

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Türkiye'de Milli Uzay Programı kapsamında yürütülen çalışmalar ve Ay’a insanlı gidişin hangi tarihte yapılacağının açıklanması istemiyle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yazılı soru önergesi verdi.

Gürer’in önergesini yanıtlayan Bakan Mustafa Varank, Milli Uzay Programı Strateji Belgesinde, 2022-2030 yıllara arasında Ay’a insanlı bir gidiş hedefinin bulunmadığını açıkladı.

TÜBİTAK’ın bilim insanlarına yönelik destek programları çerçevesinde son 20 yılda uzay bilimleri alanında 169 kişiye 2022 sabit fiyatlarıyla 40,9 milyon TL destek sağlandığını belirten Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, uzay çalışmaları alanındaki 31 projeye de 2022 sabit fiyatlarıyla 30,2 milyon TL düzeyinde destek verildiğini kaydetti. 

Gürer, uzay çalışmalarıyla ilgili olarak Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına şu soruları yöneltti: 

• Uzay faaliyetleri Milli Uzay Programı doğrultusunda Türkiye Uzay Ajansı tarafından yürütülen çalışmalarda ekonomik krizin olumsuz etkisi yansımış mıdır?
• Sektöre finansal kaynak sağlayıcı yeterli destek sağlanmış mıdır?
• Girdi maliyetlerinde yurt dışı kaynaklı dalgalanmaların etkisi var mıdır?
• Özel sektör bu çalışmalarda yeterince yer almakta mıdır?
• Uzay ile ilgili bilimsel projeler yürüten bilim insanlarına finansal destek ve teşvik alt yapısı düzenlenmiş midir?
• Kaç bilim insanı bu yönde teşvik edilmektedir?
• Başarılı gençler uzay bilimleri alanıyla ilgili programlara yeterince teşvik edilmekte midir?
• Uzay temalı üniversitelerin açılması yönünde çalışmalar var mıdır?
• 2023 yılında aya insanlı gidiş ile ilgili tarih belli midir?”

Gürer’in önergesine yanıt veren Sanayi ve Teknoloji Bakanı Mustafa Varank, Türkiye Uzay Ajansı (TUA) tarafından Milli Uzay Programı kapsamında geliştirilen projelere ilişkin proje fizibilite ve bütçelendirme faaliyetleri tamamlandığını, “Ay Araştırma Programı” ve “Türk Astronot ve Bilim Misyonu (TABM)” projelerine devam edildiğini açıkladı.

Bakan Varank, TÜBİTAK TEYDEB Programları kapsamında, 2002 yılı ile 2022 yılı Ağustos ayı arasındaki dönemde sanayiye yönelik destek programları çerçevesinde, uzay çalışmaları alanındaki 31 projeye, 2022 sabit fiyatlarıyla 30,2 milyon TL düzeyinde destek sağlandığını açıkladı.

Varank, TÜBİTAK’ın Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen bilim insanlarına yönelik destek programları çerçevesinde 2002 - 2022 Ağustos döneminde uzay bilimleri alanında 169 kişiye destek verildiğini de bildirdi. 

TÜBİTAK Bilim İnsanı Destek Programları Başkanlığı (BİDEB) tarafından yürütülen burs ve destek programları ve yarışmalar kapsamında başarılı gençlerimiz uzay bilimleri alanında teşvik edildiğini söyledi.

AY’A DEĞİL, UZAY İSTASYONUNA UZAY YOLCUSU GÖNDERİLECEK 

2022 tarihli Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde sunulan Milli Uzay Programı Strateji Belgesinde, 2022-2030 yılları arasında Ay’a insanlı erişim gibi bir hedef bulunmadığını açıklayan Bakan Varank, açıklamasında şu ifadelere yer verdi: 

“Bahse konu Strateji Belgesinden de görüleceği üzere, Türk Astronot ve Bilim Misyonu Programında bir Türk vatandaşının uluslararası işbirliği ile Uluslararası Uzay İstasyonu’na (IS S) çıkarak uzaya erişimi ve uzayda gerçekleştirilecek bilimsel faaliyetlerde yer alması amaçlanmaktadır. Kısacası, seçilen Türk Uzay Yolcusunun gerekli eğitimlerini tamamladıktan sonra 2023 yılının ikinci yarısında bilimsel araştırma yapmak için Ay’a değil, Uluslararası Uzay İstasyonu’na (ISS) gönderilmesi planlanmaktadır” dedi.

ERDOĞAN 2021 YILINDA NE DEMİŞTİ?

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer 2021 yılında AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Anadolu Ajansı tarafından duyurulan açıklamasına dikkat çekti.

ERDOĞAN O AÇIKLAMASINDA ŞÖYLE DEMİŞTİ: İlk aşamada, 2023 yılı sonunda yakın Dünya yörüngesinde ateşleyeceğimiz kendi milli ve özgün hibrit roketimizle Ay'a ulaşarak sert iniş gerçekleştireceğiz. Uzay aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı uluslararası iş birliği ile hayata geçireceğiz. Bu görevi tamamladığımızda hem Ay'a ulaşmayı başaran ülkelerden biri olacağız hem de ikinci aşama Ay misyonu için gerekli bilgileri toplamış olacağız. 2028'de hayata geçirmeyi planladığımız ikinci aşamada ise aracımızı yakın yörüngeye çıkaracak ilk fırlatmayı bu kez kendi milli roketlerimizle yapmayı hedefliyoruz. Ay'a yumuşak iniş gerçekleştireceğimiz bu aşamayı da tamamladığımızda Ay'da bilimsel faaliyetler yapabilen sayılı ülkelerden biri konumuna geleceğiz. Böylece, medeniyet coğrafyamızın da sembolü olan hilali, al bayrağımızla Ay'a göndermenin gururunu milletimize yaşatacağız. Hazırlıklarına başladığımız Ay Programı, fırlatma, roket ve kontrol teknolojilerindeki atılımlarımız için bir kaldıraç görevi görecektir’ demişti.

Gürer, Bakan Varank'ın açıklaması ile Erdoğan'ın bir yıl önceki açıklamasının örtüşmediğini belirten Gürer. "Ay’a gideceğiz denilmesine rağmen ayrılan kaynaklarda bu bağlamda gerçekçi bir çalışmaya işaret etmiyor. Kamuoyunda bir algı yaratılıp arkası gelmiyor. Ay’a gidiş bir başka bahara kaldı. İktidar Ay’a gitmeyi anlattıysa da vatandaş yaya kaldı, gidecek hal kalmadı" ifadelerini kullandı. İktidarın başarısızlıklarına sürekli bir kılıf aradığını ve gerçekleri saptırarak koltuklarını koruma uğraşı verdiklerini söyleyen Gürer, “Kamuoyunun ilgisini çekecek konular proje olarak sunulup gündeme taşınıyor. Ardından söz uçuyor, proje rafta kalıyor..2023 yılında aya sert iniş yapacağız açıklaması yapılıp aya gitmeyeceğimizin açıklaması dahi başlı başına dikkate değer bir durumdur” diye konuştu.