Jandarma’nın kuruluş tarihi nedir? Jandarma’nın kuruluşunun tarihçesi nedir?

JANDARMA TEŞKİLATININ KURULUŞUNUN 183. YILDÖNÜMÜ 

Vali Aziz Yıldırım'ın Jandarma Teşkilatının Kuruluşunun 183. Yıldönümü Mesajı:

"Gücünü yasalardan, desteğini ise milletimizden alan Türk Jandarma Teşkilatımız; vatan savunmasında, ülkemizin bölünmez bütünlüğünün korunmasında üstün bir hizmet anlayışıyla 183 yıldır görev yapmaktadır.

Jandarma Teşkilatı, güvenlik ve asayişin sağlanması, şuç işlenmesinin önlenmesi, terörle ve kaçakçılıkla mücadele gibi önemli görevleri üstün hizmet anlayışıyla ve başarıyla yerine getirmektedir.

Jandarma Teşkilatımız, çağın gereklerine uygun teknolojik altyapısı, eğitimli kadrosu ve asırları aşan tecrübesiyle geçmişte olduğu gibi gelecekte de bir arada ve huzur içinde yaşamamızın en büyük teminatlarından biri olacaktır.

Bu vesileyle, Jandarma Teşkilatı’mızın kuruluşunun 183. yıldönümünü kutluyor, İl Jandarma Komutanlığı personelimiz başta olmak üzere Jandarma Teşkilatımızın değerli mensuplarına sağlıklı, mutlu, başarılı bir hayat diliyorum.

Vatan uğrunda hayatlarını kaybeden şehitlerimizi rahmetle, kahraman gazilerimizi minnet ve şükranla anıyorum. Ruhları şâd, mekanları Cennet olsun. Allah, kahraman güvenlik güçlerimizin yar ve yardımcısı olsun."

JANDARMA TEŞKİLATININ TARİHÇESİ

OSMANLI DÖNEMİ

Osmanlı İmparatorluğu’nda Yeni Çeri Birliği’nin 1826’da kaldırılmasıyla, Asakir-i-i Muntazâma Mansure, Asakir-i-i Muntazâma Hassa ve 1834'te Asakir-i Redîfe askeri organları Anadolu ve Rumeli’nin bazı illerinde güvenliğin sağlanması ve kamu düzeninin korunması amacıyla kurulmuştur. Bu birlikler Jandarma’nın temelini oluşturmakla beraber, Jandarma terimi ilk defa 1839’da Tanzimat Fermanı’nın ilanını takip eden yıllarda yayımlanan tatbik kararnamelerinde görülür. Tanzimat Fermanının ilan edildiği 1839 yılı ile Asakir-İ Zaptiye Nizamnamesi (Askeri Kolluk Tüzüğü)’nin yürürlüğe girdiği 14 Haziran günü birleştirilerek, 14 Haziran 1839 tarihi, Jandarma’nın kuruluş tarihi olarak kabul edilmiştir.

1879 yılında ise, Türk Jandarması günümüzde kullanılan şekli ile Jandarma adını almıştır. 1908’de modernleşmesine devam eden teşkilat, 1909’da Harbiye Nezaretine bağlanmış ve Umum Jandarma Kumandanlığı adını almıştır. 1. Dünya Savaşı esnasında, iç güvenliği sağlamaya devam eden Jandarma, aynı zamanda ülke savunması için de cephelerde savaşmış, özellikle Çanakkale Savaşları’nda büyük başarılar göstermiştir. 

CUMHURİYET DÖNEMİ

29 Ekim 1923’te Cumhuriyetin ilanından sonra,  Jandarma teşkilatında yenileştirme çalışmaları başlatılmıştır. Bu kapsamda; Jandarma Bölge Müfettişlikleri ve İl Jandarma Alay Komutanlıkları yeniden teşkilatlandırılmış ve Seyyar Jandarma Birlikleri güçlendirilmiştir.

1937 yılında, dönemin jandarma teşkilatının yasal dayanağını oluşturan “Jandarma Teşkilat ve Vazife Nizamnamesi” yürürlüğe girmiş ve bu kanunla emniyet ve asayiş görevlerine ilave olarak, cezaevlerinin korunması görevi de Jandarmaya verilmiştir.  

1939 yılında jandarma teşkilatı; Sabit Jandarma Birlikleri, Seyyar Jandarma Birlikleri, Jandarma Eğitim Birlikleri ve Okullar olmak üzere dört grup halinde yeniden düzenlenmiştir.

1956 yılında yürürlüğe giren bir kanunla, Gümrük Umum Kumandanlığı tarafından yürütülen sınır, kıyı ve karasularımızın, emniyet ve korunması ile gümrük bölgelerinde kaçakçılığı men, takip ve tahkik görev ve sorumluluğu, Jandarma Genel Komutanlığı'na verilmiştir.  Bu görev 21 Mart 2013 tarihinden itibaren Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na devredilmiştir.

* 1968 - İlk Jandarma Havacılık birliği Diyarbakır’da kurulmuştur.

* 1974 - Jandarma  komando unsurları Kıbrıs Barış Harekatı’nda önemli görevler üstlenmiştir.

* 1982 - Jandarma tarafından yürütülen kıyı ve karasularımızın korunması görevi aynı yıl kurulan Sahil Güvenlik Komutanlığı'na devredilmiştir.

* 1983 - Günümüz Jandarmasının temel mevzuatını teşkil eden 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu yürürlüğe girmiştir.

YAKIN DÖNEM

1984 yılında PKK/KCK terör örgütüyle mücadele içerisinde olan Jandarma Genel Komutanlığı, büyük başarılar göstermiştir. 1998’de FIEP’e üye olan Jandarma,  2010’da Avrupa Jandarma Kuvveti (AJK)’ne gözlemci üye olmuştur.

2016 yılında 668 sayılı kanun hükmünde kararname ile 2803 sayılı Jandarma Teşkilat, Görev ve Yetkileri Kanunu 4’üncü maddesinde yapılan değişiklik ile Jandarma Genel Komutanlığı İçişleri Bakanlığına bağlanmıştır.

2018 yılında ise Suriye’nin kuzeyine düzenlenen ‘’Zeytin Dalı Harekâtı’’nda büyük başarılar göstermiştir.

Jandarma Genel Komutanlığı halen, ülkemiz genelinde 3.056 İç Güvenlik Birliği, 218 Komando Birliği, 162 Cezaevi Birliği, 160 Koruma Birliği ve 4 Havacılık Birliği olmak üzere toplam 3.600 birimiyle, vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğini sağlamak maksadıyla 24 saat esasına göre çalışmaktadır.