Z kuşağı nedir? Z kuşağı hangi yılları kapsıyor?

X kuşağı, y kuşağı, z kuşağı terimleri son günlerde gündemde. Peki Z kuşağı nedir? Z kuşağı kimlere denir? 

Z KUŞAĞI NEDİR?

Z kuşağı 2000 yılı ve sonrasında doğan nesil için kullanılan bir terimdir. Milenyum çağı çocukları olan Z kuşağı teknoloji kuşağı olarak da anılmaktadır. Adeta teknolojini içiren doğan z kuşağı üyeleri bebeklikten itibaren teknoloji ile büyümüştür.

Z KUŞAĞI HANGİ YILLARI KAPSIYOR?

Oxford Dictionaries, Z Kuşağı'nı "21. yüzyılın ikinci on yılında yetişkinliğe ulaşan nesil" olarak tanımlıyor. Oxford Learner's Dictionaries, Z kuşağını "90'ların sonu ile 2010'ların başı arasında doğmuş bir grup insan" olarak tanımlıyor. Merriam-Webster Online sözlük, Z kuşağını "1990'ların sonunda ve 2000'lerin başında doğan insanların nesli" olarak tanımlar.

Statistics Canada, Z Kuşağı'nı 1993'ten 2011'e kadar uzanan bir dönem olarak tanımlıyor. Psikolog Jean Twenge, Z Kuşağını 1995 ve 2012 yılları arasında doğanları "iGeneration" olarak tanımladı. Avustralya'nın McCrindle Araştırma Merkezi, Z Kuşağı'nı, doğum oranlarında kaydedilen bir artışla başlayan ve maksimum 15 yıllık bir kuşak tanımına uyan 1995 ve 2009 yılları arasında doğanlar olarak tanımlıyor.

Pew Araştırma Merkezi, 1997'yi Z Kuşağı için başlangıç doğum yılı olarak belirleyerek, bu tarihi yeni teknolojik gelişmeler ve sosyoekonomik eğilimler gibi "farklı biçimlendirici deneyimler" ve 11 Eylül saldırı'larından sonrası bir dünyada büyümek için seçti. Pew, Z Kuşağı için bir bitiş noktası belirtmedi, ancak 2012'yi 2019 yılındaki raporları için geçici bir bitiş noktası olarak kullandı. The New York Times, The Wall Street Journal, PBS ve The Washington Post dahil olmak üzere birçok büyük medya kuruluşu Pew'in tanımını alıntıladı. Brookings Enstitüsü, Z kuşağının 1997 ile 2012 yılları arasında doğduğunu belirledi.

Amerikan Psikoloji Derneği, Z kuşağını "1997 yılından itibaren doğanlar" olarak tanımlıyor.

Z KUŞAĞININ ÖZELLİKLERİ

‘Milenyum çağı çocukları‘ olarak da adlandırılan Z kuşağı; hızlı ve analitik düşünme yetisine sahiptir. Ancak, bu yetilerini kullanma becerileri bireycidir, ekip çalışmasına yanaşmazlar. Özgüvenleri yüksektir, ebeveynlerinin kendilerine farklı baktığı düşüncesi de bu özgüveni yükseltir.

Ayrıca özgürlüklerine ve bağımsız olmaya oldukça düşkündürler. Kendilerinin başaramayacağı hiçbir şey yoktur. Toplumsallaşmadan çok bireyciliğe önem verir. Kuralların onlar için bağlayıcılığı yoktur. Çoğu, ailelerinin veya akrabalarının izinden gitmek yerine kendi yollarını çizmek ister. Geçimlerini sağlamak için yaptıkları işler onlar için sadece gün içerisindeki sıkılma zamanıdır. Çaba harcamak, özveri sergilemek Z kuşağına göre değildir. Teknoloji sayesinde bilgiye çok çabuk ulaşabildikleri için hızlı yaşamaya alışmışlardır. Bu nedenle çok çabuk sıkılıp vazgeçebilirler. 

Z kuşağı ayrıca; aile bireyleri, çocuklarına karşı kendilerini yetersiz hissettikleri için psikolojik bunalım oranının en yüksek yaşandığı nesil olarak kabul da ediliyor

Z kuşağı ile ilgili bugüne kadar pek çok araştırma yapıldı. İşte Z kuşağı ile ilgili yapılan bazı araştırmalar:

Maya Fikir Kulübü'nün yürüttüğü araştırma kapsamında, Türkiye'de 13 milyondan fazla bir büyüklüğe sahip olan Z kuşağının gerçeklerinin anlaşılması hedeflendi.

Araştırma kapsamında katılımcılara 140'ın üzerinde farklı uyaran gösterildi ve bunlara verilen tepkiler analiz edildi.

Bu uyaranların etki sıralamalarına bakıldığında, babaları ile olan etkileşimi, anne, kardeş, öğretmen, arkadaşa göre 3-4 kat daha pozitif etkilenme oluşturan Z kuşağı gençleri, babalarından gelen negatif bildirimleri kabul ederken, anneden gelen negatif bildirimlere ise tepki gösteriyor.

Z KUŞAĞI VİDEO İLE İLETİŞİM TERCİH EDİYOR

Sonuçlara göre, video izlemek Z kuşağı gençlerinin hayatlarında çok önemli bir yer tutuyor. Gençler, Youtube, Netflix, Instagram gibi video içerikler sunan platformları yoğun olarak kullanıyor, video ile iletişimi tercih ediyor.

Oyun dünyasının hızla gelişmesini sağlayan Z kuşağı, aynı zamanda kendi dünyasının merkezine de oyunu koymuş durumda. Gençlerin büyük çoğunluğu online oyunlar oynuyor ve buna büyük bir zaman harcıyor.

Araştırmada öne çıkan ilginç bir unsur ise, oyunlardaki başarısızlık gençleri, gerçek dünyadaki başarısızlıklardan daha fazla etkiliyor. Gençler oyunlarda başarısız olmaktan önemli ölçüde korkarken, gerçek dünyadaki başarısızlık korkusu, oyun dünyasındaki başarısızlık korkusundan sonra geliyor.

Z KUŞAĞI İÇİN PARA DEĞİL İŞTEKİ HUZUR ÖNEMLİ

Araştırmada Z kuşağının eğitime bakış açısı da sorgulandı. Sonuçlara göre, Z kuşağı öğrencileri üniversitede bölüm seçiminin çok önemli olduğunu belirtiyor fakat kendilerinin bu konuda yeterince iyi olamayacaklarını düşünüyor ve bu sebeple ileride rahat bir hayat yaşayamayacaklarına da inanıyor.

Araştırma kapsamında Z kuşağı gençlerine yönlendirilen sorulardan birkaçı da gelecekteki iş hayatları hakkında oldu.

Gençlerin verdikleri cevaplar, daha fazla kazanacakları ama hoşlanmadıkları işler yerine, yemek ve yaşamak için yeterli paraya sahip olacakları hoşlandıkları işlerde çalışmak istediklerini gösterdi. Bu sayede kendilerine daha fazla zaman ayırıp sosyalleşmeyi ve gönüllü organizasyonlara katılmayı düşünüyorlar.

Yapılan araştırma, Z kuşağının siyasi liderlerde ne gibi özellikler olmasını istediklerini de gözler önüne serdi. Bu özelliklerin başında siyasi liderin "Çalışkan ve Güvenilir" olması geliyor. Bunun yanı sıra refah sahibi olması, yenilikçi ve mevcut koşulları iyi okuması Z kuşağının bir liderde olmasını beklediği özellikler içinde yer alıyor. 

"Z KUŞAĞI SAYGI KAZANMAK İSTİYOR"

Sonuçları değerlendiren Maya Fikir Kulubü Başkanı Tarık Arık, Z kuşağının ihtiyaçlarının hangi düzeyde karşılayabildiğini öğrenebilmek için "Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi" modelinden yola çıktıklarını belirterek, "Bu modeldeki sıraya göre gittiğimizde gençlerin 'Fizyolojik, Güvenlik ve Sevgi İhtiyaçlarının' karşılanma oranı yüzde 40-50 aralığında olurken, 'Saygı Kazanmak ve Kendilerini Gerçekleştirme İhtiyaçları' maalesef yüzde 20'lik bir oranla en az karşılanan ihtiyaçlar olarak ölçülmüştür. Bu da Z kuşağı gençlerinin saygı kazanmak ve kendilerini geliştirmek konusunda büyük bir isteğe sahip olduklarını gözler önüne seriyor." değerlendirmesinde bulundu.

'İSTANBUL'A Z KUŞAĞI HAKİM OLACAK'

İstanbul’da yaşayanlar kuşaklar açısından incelendiğinde, Z kuşağının şehrin toplam nüfusu içindeki payının arttığını vurgulayan Prof. Dr. Şeker, şunları anlattı:

"Toplumun en genç ve dinamik kuşağı olan Z kuşağı, 5 yıl önce İstanbul nüfusunun yüzde 23’ünü oluştururken, bugün bu oran yüzde 30’a yaklaşmış durumda. Geleneksel kuşak ve X kuşağının oranı giderek azalıyor, Y kuşağı ise varlığını koruyor. Bu durum özellikle çalışma yaşamını tamamlayanların İstanbul’u terk etmeye başladığını, iş gücünün büyük kısmını oluşturan Y kuşağının İstanbul’da yaşamaya devam ettiğini ve hızlıca gelen Z kuşağının giderek şehrin hakimi olmaya başlayacağını gösteriyor."